(Amsterdam 21/12/2004). Trong thông điệp Giáng Sinh được công bố hôm 21/12/2004, Hội Đồng Giám Mục Hòa Lan đã tái kêu gọi đối thoại giữa những người Hồi Giáo và những người không Hồi Giáo tại Hòa Lan sau cái chết của nhà làm phim Theo van Gogh và những vụ gây rối nghiêm trọng diễn ra ngay lập tức sau đó mà hậu quả thê thảm là các nhà thờ Hồi Giáo tại Utrecht, Breda, Amsterdam, Rotterdam, Huizen và Groningen tại Hòa Lan đã bị phóng hỏa. Ngược lại, các nhà thờ Kitô Giáo tại Amersfoort, Rotterdam, Box meer, và Utrecht cũng bị phóng hỏa như một hành động đáp trả trở lại. Tại Uden, một trường tiểu học Hồi Giáo bị đốt cháy và tại Eindhoven, một trái bom phát nổ tại một trường Hồi Giáo khác.

Được biết, nhà làm phim Hòa Lan Theo van Gogh đã thực hiện một cuốn phim nhan đề Submission (Phục tùng) chế riễu người Hồi Giáo về nạn đàn ông đánh đập vợ con trong gia đình và những cuộc hôn nhân ép gả. Cuốn phim đã gây phẫn nộ trong các thành phần Hồi Giáo cực đoan. Do đó, ông đã nhận được nhiều thư và điện thoại dọa giết. Sáng ngày 2/11/2004, trên đường đạp xe đến sở làm, ông Theo van Gogh đã bị một người Hồi Giáo cực đoan Marốc bắn chết bằng nhiều phát súng liên tiếp trước khi bị cắt đứt cuống họng và bị đâm nhiều nhát dao vào ngực. Trong các tài liệu thu được tại hiện trường, cảnh sát tìm thấy những bản văn kêu gọi thánh chiến Hồi Giáo.

Trong ngày bị giết, Theo van Gogh đang thực hiện cuốn phim về vụ ám sát ông Pim Fortuyn, chính trị gia Hòa Lan chống Hồi Giáo ra mặt. Cuốn phim được chiếu “nội bộ” ngày 13/12 vừa qua. Trong khi thực hiện phim này, Theo van Gogh muốn đổ lỗi cho người Hồi Giáo đã giết chết ông Pim Fortuyn. Tuy nhiên, cảnh sát tin là ông Pim Fortuyn đã không bị Hồi Giáo cực đoan giết chết nhưng bị một tay thuộc hội bảo vệ súc vật bắn hạ.

Một cuốn phim khác dựa theo tác phẩm của một nhà văn nữ theo đạo Sikh cũng đã được Theo van Gogh khai thác và được trình chiếu vào đầu tháng 12 vừa qua. Hậu quả là nhà văn nữ này đang phải trốn tránh cộng đồng người Sikh tại Hòa Lan đang tìm giết bà.

Theo van Gogh, cháu ba đời của danh họa Vincent van Gogh, là một nhà làm phim thích châm biếm tôn giáo và đề cao đời sống phóng túng, tự do. Biểu tượng chủ yếu của Theo van Gogh là chai bia với gương mặt ngất ngư vì nhậu. Trước khi làm phim châm biếm Hồi Giáo, Theo van Gogh đã từng làm phim châm biếm Do Thái Giáo và Kitô Giáo. Tuy nhiều người khó chịu với lối trào phúng chế riễu niềm tin người khác của ông, nhưng cũng không có những phản ứng cụ thể nào. Đến khi ông xoay qua chế riễu Hồi Giáo thì mất mạng.

Cái chết của Theo van Gogh đã lập tức gây ra một tâm tình bài Hồi Giáo mạnh mẽ tại Hòa Lan và một làn sóng bạo động dữ dội tại quốc gia có tiếng là hiền hòa này. Trước tình hình đó, từ Ultrech Hội Đồng Giám Mục Hòa Lan đã gởi thư ngỏ cho toàn dân Hòa Lan hôm 11/11/2004. Trong thư, Hội Đồng Giám Mục Hòa Lan đã kêu gọi những người không Hồi Giáo nên có những tiếp xúc thông cảm với những người Hồi Giáo. Các Đức Giám Mục bày tỏ sự tin tưởng rằng đa số người Hồi Giáo tại Hòa Lan không tán thành đường lối bạo lực.

Các Đức Giám Mục Hòa Lan tin rằng chỉ có qua sự tiếp xúc trao đổi với nhau thì các lực lượng tốt lành mới có thể liên kết với nhau để thăng tiến công ích. Trong thư các Đức Giám Mục cũng thông báo việc thành lập một cơ quan mới đặc trách về đối thoại liên tôn. Các vị nhấn mạnh rằng chỉ có một nhóm nhỏ Hồi Giáo cực đoan chủ trương khủng bố còn đại đa số người Hồi Giáo đều chống lại việc sát hại người vô tội.

Tuy nhiên, các Đức Giám Mục cũng nhận xét rằng cộng đồng Hồi Giáo nên tự hỏi xem mình có phân biệt những giải thích đúng đắn hoặc sai lầm về kinh Koran hay không?

Hội Đồng Giám Mục Hòa Lan kêu gọi mọi phe trong xã hội phải có thái độ bình tĩnh và tự chủ. “Tuy cuốn phim của Van Gogh có tính chất bút chiến gây tranh cãi, xúc phạm, gây hấn nhưng sự gây hấn ấy không đủ trầm trọng đến mức có thể biện minh cho các hành vi bạo lực và sự giết người”. Các Đức Giám Mục viết “Xã hội nào không nhân nhượng với sự đối lập thì tỏ ra yếu nhược hơn là mạnh mẽ. Người ta cũng phải đặt câu hỏi phải chăng quyền tự do ngôn luận và tư tưởng có thể đi xa đến mức chế nhạo những gì là thánh thiêng đối với tha nhân. Câu trả lời cho các vấn đề này không thể tìm thấy trong các đạo luật nhưng chỉ có trong lương tâm của mỗi con người”.

Theo thống kê tháng 7/2004, Hòa Lan hiện có 16,318,000 dân. 31% theo Công Giáo, 21% theo Tin Lành, 4.4% theo Hồi Giáo, 3.6% theo các tôn giáo khác, số còn lại tuyên bố mình vô thần.