Hôm thứ Bảy, 19 tháng 12, Tòa Thánh đã công bố một loạt sắc lệnh liên quan đến 21 vụ phong chân phước và phong thánh. Đáng chú ý trong số đó, có sắc lệnh chuẩn nhận cái chết của linh mục Jerzy Popieluszko, người bị mật vụ Ba Lan giết năm 1984, là ‘tử vì đạo’. Việc chuẩn nhận này sẽ dọn đường cho tiến trình phong Ngài lên hàng chân phước (Á thánh).
Hơn nữa theo La Croix, một trong những tờ nhật báo quan trọng của Pháp, với việc chuẩn nhận và xúc tiến tiến trình phong chân phước cho cha Jerzy Popieluszko, Vatican cũng ‘thừa nhận sự dấn thân của Giáo hội Công giáo Ba Lan trong việc đấu tranh chống lại chính quyền cộng sản’ tại nước này.
‘Những thánh lễ cho tổ quốc’
Jerzy Popieluszko sinh ngày 14 tháng 9 năm 1947 trong một gia đình nông dân Công giáo rất đạo hạnh tại miền Đông Ba Lan. Năm 1965, sau khi tốt nghiệp phổ thông, cậu Jerzy được chọn vào học tại một chủng viện ở thủ đô Warszawa (Vacsava).
Ngày 28 tháng 5 năm 1972, thầy Jerzy Popieluszko được Đức hồng y (ĐHY) Stefan Wyszynsk, Tổng giám mục Warszawa, truyền chức linh mục. Và sau đó vị linh mục trẻ này được giao đảm trách nhiều công việc mục vụ khác nhau.
Tháng 8 năm 1980, dưới sự khởi xướng và cổ võ của Công đoàn Đoàn kết (Solidarnosc), phong trào đình công đòi tăng lương, phản đối các chính sách chính trị, kinh tế, xã hội bất công và biểu tình chống độc tài và đòi dân chủ lan rộng tại Ba Lan.
Trong những ngày đình công đó, công nhân tại một nhà máy thép ở Warszawa đã đến gặp ĐHY Wyszynsk xin ngài gửi một linh mục đến dâng lễ cho họ và ĐHY đã chọn linh mục Popieluszko.
Và sự bổ nhiệm này đã đánh dấu bước ngoặt lớn trong cuộc đời của cha Popieluszko vì kể từ đó đến lúc bị giết cha luôn là chỗ dựa tinh thần cho các công nhân và là nguồn động viên, khích lệ cho Công đoàn Đoàn kết.
Ngày 13 tháng tháng 12 năm 1981, chính quyền cộng sản tại Ba Lan ban hành thiết quân luật và bắt đầu chiến dịch sách nhiễu, bắt bớ, xử án nhiều thành viên của Công đoàn Đoàn kết. Cha Popieluszko là điểm tựa cho chính những nạn nhân đó và cả gia đình của họ. Ngài thường tham gia các vụ xử án để an ủi, nâng đỡ và khích lệ những người bị xử cũng như thân nhân của họ.
Và cũng chính nhờ những lần tham dự các vụ xử án này, cha đã có sáng kiến dâng lễ cho các nạn nhân bị giam giữ, bắt bớ và gia đình của họ và cho đất nước Ba Lan.
‘Những thánh lễ cho tổ quốc – messes pour la patrie’ được tổ chức mỗi tháng tại nhà thờ Saint-Stanislas-Kostka. Trong những bài giảng tại các thánh lễ đó, ngoài khía cạnh thiêng liêng, cha còn lên tiếng phản đối và chống lại những chính sách bất công của chính quyền cộng sản và khuyến khích mọi người can đảm đứng lên đấu tranh cho công lý, lẽ phải.
‘Can đảm đấu tranh cho sự thật’
Kể từ đó, Ngài trở thành ‘cái gai’ trong mắt chính quyền cộng sản vì không chỉ có hàng chục ngàn người tới tham dự những thánh lễ đó mà các bài giảng của ngài cũng được đài Tự do châu Âu (Radio Free Europe) phát sóng trên toàn Ba Lan.
Và để loại trừ ‘cái gai’ ấy, chính quyền cộng sản Ba Lan đã dùng những chiêu bài, thủ thuật khác nhau đối với Ngài.
Vào mùa thu năm 1983, tướng Jaruzelski, thủ tướng Ba Lan, gửi ĐHY Józef Glemp, TGM Warszawa, một danh sách 60 linh mục được cho là ‘những linh mục cực đoan’ và muốn ĐHY buộc những linh mục đó phải im lặng. Cha Popieluszko là một trong những người đứng đầu danh sách đó.
Không thành công, chính quyền cộng sản dùng những hình thức khác như sách nhiễu, vu cáo, thóa mạ, tạo chứng giả, khám xét, tra hỏi, bắt bớ, truy tố, án tù đối với cha nhưng cha vẫn không chịu im lặng, không chịu khuất phục vì cha tin rằng là một ki tô hữu, là một linh mục cha có bổn phận phải công bố và làm chứng cho sự thật.
Sau những thất bại đó, cách duy nhất mà chính quyền cộng sản có thể buộc cha Popieluszko im lặng là thủ tiêu ngài. Ngày 13 tháng 10 năm 1984 họ tạo dựng một tai nạn xe hơi nhằm giết cha nhưng ngài đã thoát nạn.
Không chịu bỏ cuộc, sáu ngày sau đó, ngày 19 tháng 10, mật vụ Ba Lan đã cho ba nhân viên của mình chặn xe và bắt cóc cha khi cha trở về nhà sau khi dâng thánh lễ tại một nhà thờ ngoại ô Warszawa. Họ đã đánh đập cha một cách dã man cho đến khi cha ngất xỉu rồi vứt cha xuống con sông Vistula. Và mãi hơn 11 ngày sau đó người ta tìm thấy xác cha.
Trong thánh lễ cuối cùng đó cha đã mời gọi cộng đoàn “hãy cầu nguyện để vượt lên mọi nỗi sợ hãi, chiến thắng những lời đe dọa, và trên hết, để ta thoát khỏi hận thù và bạo lực”.
Cái chết của cha Popieluszko đã gợi nên một nỗi thương tiếc, xúc động vô ngàn trên toàn đất nước Ba Lan. Đã có khoảng 250000 người tham dự thánh lễ an táng của cha, trong đó có Lech Walesa, người đứng đầu Công đoàn Đoàn kết.
Vì biết đứng về phía người dân, vì can đảm đấu tranh cho công lý, sự thật, bất chấp mọi rủi ro, thậm chí cả mạng sống, cha Popiełuszko đã trở thành một trong những linh mục được hâm mộ, được kính trọng nhất tại Ba Lan. Và như tựa đề một cuốn sách viết về ngài, cha Popieluszko được biết đến như là một chứng tá, một ‘vị tử đạo cho sự thật – a martyr for the truth’.
Hơn nữa sự dấn thân và lòng can đảm của cha đã khơi dậy lòng quả cảm nơi biết bao người Ba Lan, giúp họ dám mạnh dạn đứng lên đấu tranh cho dân chủ, công lý. Và nhờ có những linh mục, những con người can đảm đấu tranh cho công lý như ngài, Ba Lan không chỉ dẹp bỏ được chế độ độc tài mà còn đóng một vai trò quan trọng việc giúp thống nhất châu Âu.
Tháng 8 năm 2005, vào dịp kỷ niệm 25 năm ngày thành lập Công đoàn Đoàn kết, ĐTC Benedict XVI đã gửi một lá thư tới Đức Cha Stanislaw Dziwisz, TGM Krakow. Trong lá thư đó, ĐTC đánh giá cao vai trò của Công đoàn Đoàn kết trong việc mang đến những thay đổi chính trị quan trọng cho Ba Lan và châu Âu nói chung.
Một vài tài liệu tham khảo:
1. Le P. Jerzy Popieluszko, "aumônier" de Solidarité
http://www.la-croix.com/Le-P.-Jerzy-Popieluszko-aumonier-de-Solidarite/article/2406851/55352
2. Fr. Jerzy Popeluszko: Martyr for the Truth – On the 25th Anniversary of this Martyrdom
http://saltandlighttv.org/blog/?p=7563
3. The Year of the Priest – Father Jerzy Popeluszko
http://www.4marks.com/articles/details.html?article_id=4257
4. The Year of the Priest – Father Jerzy Popeluszko
http://www.4marks.com/articles/details.html?article_id=4257
5. Benedict XVI pays tribute to Solidarity Union
http://www.zenit.org/article-13853?l=english
6. Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI tôn Đức Gioan Phaolô II, Đức Piô XII và cha Jerzy Popiełuszko lên Bậc Đáng kính
http://hdgmvietnam.org/News.aspx?Type=7&Act=Detail&ID=1218&CateID=57
 |
‘Những thánh lễ cho tổ quốc’
Jerzy Popieluszko sinh ngày 14 tháng 9 năm 1947 trong một gia đình nông dân Công giáo rất đạo hạnh tại miền Đông Ba Lan. Năm 1965, sau khi tốt nghiệp phổ thông, cậu Jerzy được chọn vào học tại một chủng viện ở thủ đô Warszawa (Vacsava).
Ngày 28 tháng 5 năm 1972, thầy Jerzy Popieluszko được Đức hồng y (ĐHY) Stefan Wyszynsk, Tổng giám mục Warszawa, truyền chức linh mục. Và sau đó vị linh mục trẻ này được giao đảm trách nhiều công việc mục vụ khác nhau.
Tháng 8 năm 1980, dưới sự khởi xướng và cổ võ của Công đoàn Đoàn kết (Solidarnosc), phong trào đình công đòi tăng lương, phản đối các chính sách chính trị, kinh tế, xã hội bất công và biểu tình chống độc tài và đòi dân chủ lan rộng tại Ba Lan.
Trong những ngày đình công đó, công nhân tại một nhà máy thép ở Warszawa đã đến gặp ĐHY Wyszynsk xin ngài gửi một linh mục đến dâng lễ cho họ và ĐHY đã chọn linh mục Popieluszko.
Và sự bổ nhiệm này đã đánh dấu bước ngoặt lớn trong cuộc đời của cha Popieluszko vì kể từ đó đến lúc bị giết cha luôn là chỗ dựa tinh thần cho các công nhân và là nguồn động viên, khích lệ cho Công đoàn Đoàn kết.
Ngày 13 tháng tháng 12 năm 1981, chính quyền cộng sản tại Ba Lan ban hành thiết quân luật và bắt đầu chiến dịch sách nhiễu, bắt bớ, xử án nhiều thành viên của Công đoàn Đoàn kết. Cha Popieluszko là điểm tựa cho chính những nạn nhân đó và cả gia đình của họ. Ngài thường tham gia các vụ xử án để an ủi, nâng đỡ và khích lệ những người bị xử cũng như thân nhân của họ.
Và cũng chính nhờ những lần tham dự các vụ xử án này, cha đã có sáng kiến dâng lễ cho các nạn nhân bị giam giữ, bắt bớ và gia đình của họ và cho đất nước Ba Lan.
‘Những thánh lễ cho tổ quốc – messes pour la patrie’ được tổ chức mỗi tháng tại nhà thờ Saint-Stanislas-Kostka. Trong những bài giảng tại các thánh lễ đó, ngoài khía cạnh thiêng liêng, cha còn lên tiếng phản đối và chống lại những chính sách bất công của chính quyền cộng sản và khuyến khích mọi người can đảm đứng lên đấu tranh cho công lý, lẽ phải.
‘Can đảm đấu tranh cho sự thật’
Kể từ đó, Ngài trở thành ‘cái gai’ trong mắt chính quyền cộng sản vì không chỉ có hàng chục ngàn người tới tham dự những thánh lễ đó mà các bài giảng của ngài cũng được đài Tự do châu Âu (Radio Free Europe) phát sóng trên toàn Ba Lan.
Và để loại trừ ‘cái gai’ ấy, chính quyền cộng sản Ba Lan đã dùng những chiêu bài, thủ thuật khác nhau đối với Ngài.
Vào mùa thu năm 1983, tướng Jaruzelski, thủ tướng Ba Lan, gửi ĐHY Józef Glemp, TGM Warszawa, một danh sách 60 linh mục được cho là ‘những linh mục cực đoan’ và muốn ĐHY buộc những linh mục đó phải im lặng. Cha Popieluszko là một trong những người đứng đầu danh sách đó.
Không thành công, chính quyền cộng sản dùng những hình thức khác như sách nhiễu, vu cáo, thóa mạ, tạo chứng giả, khám xét, tra hỏi, bắt bớ, truy tố, án tù đối với cha nhưng cha vẫn không chịu im lặng, không chịu khuất phục vì cha tin rằng là một ki tô hữu, là một linh mục cha có bổn phận phải công bố và làm chứng cho sự thật.
Sau những thất bại đó, cách duy nhất mà chính quyền cộng sản có thể buộc cha Popieluszko im lặng là thủ tiêu ngài. Ngày 13 tháng 10 năm 1984 họ tạo dựng một tai nạn xe hơi nhằm giết cha nhưng ngài đã thoát nạn.
Không chịu bỏ cuộc, sáu ngày sau đó, ngày 19 tháng 10, mật vụ Ba Lan đã cho ba nhân viên của mình chặn xe và bắt cóc cha khi cha trở về nhà sau khi dâng thánh lễ tại một nhà thờ ngoại ô Warszawa. Họ đã đánh đập cha một cách dã man cho đến khi cha ngất xỉu rồi vứt cha xuống con sông Vistula. Và mãi hơn 11 ngày sau đó người ta tìm thấy xác cha.
Trong thánh lễ cuối cùng đó cha đã mời gọi cộng đoàn “hãy cầu nguyện để vượt lên mọi nỗi sợ hãi, chiến thắng những lời đe dọa, và trên hết, để ta thoát khỏi hận thù và bạo lực”.
Cái chết của cha Popieluszko đã gợi nên một nỗi thương tiếc, xúc động vô ngàn trên toàn đất nước Ba Lan. Đã có khoảng 250000 người tham dự thánh lễ an táng của cha, trong đó có Lech Walesa, người đứng đầu Công đoàn Đoàn kết.
Vì biết đứng về phía người dân, vì can đảm đấu tranh cho công lý, sự thật, bất chấp mọi rủi ro, thậm chí cả mạng sống, cha Popiełuszko đã trở thành một trong những linh mục được hâm mộ, được kính trọng nhất tại Ba Lan. Và như tựa đề một cuốn sách viết về ngài, cha Popieluszko được biết đến như là một chứng tá, một ‘vị tử đạo cho sự thật – a martyr for the truth’.
Hơn nữa sự dấn thân và lòng can đảm của cha đã khơi dậy lòng quả cảm nơi biết bao người Ba Lan, giúp họ dám mạnh dạn đứng lên đấu tranh cho dân chủ, công lý. Và nhờ có những linh mục, những con người can đảm đấu tranh cho công lý như ngài, Ba Lan không chỉ dẹp bỏ được chế độ độc tài mà còn đóng một vai trò quan trọng việc giúp thống nhất châu Âu.
Tháng 8 năm 2005, vào dịp kỷ niệm 25 năm ngày thành lập Công đoàn Đoàn kết, ĐTC Benedict XVI đã gửi một lá thư tới Đức Cha Stanislaw Dziwisz, TGM Krakow. Trong lá thư đó, ĐTC đánh giá cao vai trò của Công đoàn Đoàn kết trong việc mang đến những thay đổi chính trị quan trọng cho Ba Lan và châu Âu nói chung.
Một vài tài liệu tham khảo:
1. Le P. Jerzy Popieluszko, "aumônier" de Solidarité
http://www.la-croix.com/Le-P.-Jerzy-Popieluszko-aumonier-de-Solidarite/article/2406851/55352
2. Fr. Jerzy Popeluszko: Martyr for the Truth – On the 25th Anniversary of this Martyrdom
http://saltandlighttv.org/blog/?p=7563
3. The Year of the Priest – Father Jerzy Popeluszko
http://www.4marks.com/articles/details.html?article_id=4257
4. The Year of the Priest – Father Jerzy Popeluszko
http://www.4marks.com/articles/details.html?article_id=4257
5. Benedict XVI pays tribute to Solidarity Union
http://www.zenit.org/article-13853?l=english
6. Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI tôn Đức Gioan Phaolô II, Đức Piô XII và cha Jerzy Popiełuszko lên Bậc Đáng kính
http://hdgmvietnam.org/News.aspx?Type=7&Act=Detail&ID=1218&CateID=57