MỤC III CÁCH XƯNG HÔ TÊN NGƯỜI TÂY PHƯƠNG

Mục này sẽ trình bày ba vấn đề: (a) Các tục lệ xưng hô, (b) Cách xưng hô chức vụ, nghề nghiệp, và tên người phụ nữ có chồng, (c) Cách đặt biệt hiệu của người tây phương.

TIẾT A: CÁC TỤC LỆ XƯNG HÔ CỦA NGƯỜI TÂY PHƯƠNG

1. Dùng Tên Họ: Ngoài xã hội, cách xưng hô chính thức của người tây phương là dùng tên họ. Không ai gọi Tổng Thống Hoa Kỳ là George mà gọi là Tổng Thống Bush hay George W. Bush. Không ai gọi Tổng Thống Pháp là Jacques mà gọi Tổng Thống Chirac hay Jacques Chirac. Ngoài ra, khi dùng tên họ để xưng hô, người tây phương luôn thêm chữ Mr. : Ông, Mrs.: Bà, Miss.: Cô vào trước tên họ. Ví dụ Mr. Mariant, Monsieur Guillier, Madame Pompidou, Miss. Wallace, Mademoiselle Chirac. Nếu không, bị coi là vô lễ. Tại Hoa Kỳ, khi biết tên một người lạ mà ta dùng tên họ của người ấy để xưng hô thì được coi là cử chỉ thân thiện, lịch thiệp. Tập tục này được các nhân viên bán hàng trong các siêu thị như Safeway, Albertson triệt để áp dụng nhằm thu hút mối thiện cảm của khách hàng đối với cửa tiệm.

2. Về Tên Đệm: Người tây phương, khi viết hay gọi nhân vật nào chỉ dùng tên chính hay tên họ và bỏ tên đệm. Đôi khi có dùng tên đệm nhưng viết tắt. Ví dụ khi nói về ông tổ lý thuyết Cộng Sản, ta thường thấy gọi Karl Marx, mà không nói Karl Heinrich Marx (1818-1883), hoặc Bill Clinton (1946-), mà không nói Bill Jefferson Clinton, hoặc Mikhail Gorbachev (1931-), mà không nói Mikhail Sergeyevich Gorbachev.

3. Dùng Tên Chính: Với người tây phương, chỉ những người trong gia đình, bạn bè thân thiết, hoặc đồng nghiệp quen biết, mới được dùng tên chính để xưng hô. Không quen biết mà dùng tên chính để gọi là không lịch sự.

4. Tục Lệ Gọi Tên Đơn: Tại Pháp nhiều người có tên đôi như ứng cử viên tổng thống Pháp năm 2002 là Jean-Marie Le Pen. Người có tên ba chữ như văn hào André-Paul-Guillaume Gide (1869-1951). Người có tên bốn chữ như văn hào Henri-René-Albert-Guy de Maupassant (1850-1893). Tất cả những người trên đều có tên hai hoặc ba chữ ghép lại, nhưng người Pháp chỉ dùng tên đơn để xưng hô như André Gide, Guy de Maupassant.

5. Dùng Tên Viết Tắt: Người Hoa Kỳ có thể gọi một người nào đó bằng tên viết tắt. Ví dụ Giáo sư J. N. Hook mà sách của ông chúng tôi dùng làm tài liệu tham khảo, được người ta gọi là Mr. J. N. Mẫu tự J là tên chính, do chữ Julius, mẫu tự N là tên đệm, do chữ Nicolas. Một anh học trò Mỹ của tôi yêu cầu tôi gọi anh là C.J vì có tên chính là Charlton và tên đêm Jeffrey. Tổng Thống John F. Kennedy đôi khi được gọi là J.F.K. Vị Tổng Thống thứ 18 của Hoa Kỳ có tên tắt là U. S. Grant do chữ Ulysses Simpson Grant.

6. Dùng Tên Hiệu: Tại Hoa Kỳ, và các nước Âu Châu, người ta cũng chỉ biết các văn nghệ sĩ, minh tinh, tài tử điện ảnh qua các tên hiệu. Nguồn xuất phát tên hiệu của tài tử, minh tinh Mỹ là trung tâm điện ảnh Hollywood. Mục đích của Hollywood là muốn người diễn viên có tên gợi cảm, dễ gây cảm tình với khán giả. Ví dụ tài tử Tony Curtis tên thật là Bernard Schwartz. Ca sĩ Dean Martin tên thật là Dino Crocetti. Nữ minh tinh Marilyn Monroe tên thật là Norma Jean Mortenson, và nữ ca sĩ Lana Turner có tên thật là Julia Jean Mildred Frances Turner. Tại Pháp, cô đào Brigitte Bardot, nổi tiếng vào thập niên 1960, có tên thật là Camille Javal.