Nhật Ký Tĩnh Tâm Năm Linh Mục Giáo Phận Huế
(10-14/3/2003)

Ngày thứ ba

Ngày thứ ba của Tuần Tĩnh Tâm Năm Linh mục Giáo phận Huế là ngày thứ tư, 12.3.2003.

Đề tài ban sáng là Đối thoại cứu độ, và đề tài ban chiều là Đối thoại giữa các tôn giáo.


Sau đây là đề tài ban sáng: Đối thoại cứu độ.

Sứ mạng cứu độ theo tông huấn Giáo Hội Tại Á Châu

Xã hội hiện nay xem ra không cần đến Thiên Chúa vì họ giản lược xã hội vào chuyện riêng tư. Vì thế, công việc Phúc Âm hoá và công việc Tân Phúc Âm hoá đòi hỏi một sự hoán cải trở về với Thiên Chúa. Sự khôn ngoan của Thiên Chúa mới đáng kể, sự khôn ngoan của con thì không đáng gì.

Vấn đề hôm nay của Giáo Hội không phải là có gì để nói với con người, nhưng là nói cách nào để thuyết phục cho được con người. Muốn được vậy, Giáo Hội phải dùng con đường đối thoại.

Đối thoại là sứ mạng thiết yếu của Giáo Hội vì phát xuất từ sự đối thoại ban ơn cứu độ của Chúa Cha với nhân loại qua Con Một và trong quyền năng của Chúa Thánh Thần. Vì thế, Giáo Hội chỉ có thể chu toàn được sứ mạng cứu độ của mình khi đi theo con đường hành động của Chúa Con là con đường nhập thể để trở nên con người với con người, để chia sẻ cuộc sống của con người, để nói bằng ngôn ngữ của con người. Đó là con đường đối thoại cứu độ.

Ý nghĩa của đối thoại cứu độ

Muốn hiểu đối thoại cứu độ, hãy tìm hiểu lịch sử cứu độ. Có thể tìm hiểu lịch sử cứu độ từ trên xuống: Thiên Chúa thực hiện chương trình cứu độ trong lịch sử nhân loại; có thể tìm hiểu lịch sử cứu độ từ dưới lên: nhân loại bước đi theo tiếng gọi cứu độ của Thiên Chúa; có thể tìm hiểu lịch sử cứu độ trong hai chiều, từ trên xuống, từ dưới lên, và trong cách tìm hiểu hai chiều nầy, lịch sử cứu độ được xem như là một cuộc đối thoại giữa Thiên Chúa với con người.

Vì được xem như là một cuộc đối thoại giữa Thiên Chúa với con người, nên lịch sử cứu độ có thể bao gồm lịch sử của các tôn giáo vì tôn giáo có thể được xem như là một cuộc đối thoại giữa Đấng Tối Cao với con người. Cuộc đối thoại cứu độ nầy bắt nguồn từ Thiên Chúa: chính Thiên Chúa yêu con người trước và ngỏ lời với con người trước. Thiên Chúa đối thoại cứu độ với con người qua mặc khải, qua các biến cố xảy ra trong lịch sử. Con người đáp lại bằng sự cầu nguyện. Đối thoại cứu độ bị gián đoạn bởi tội của con người, nhưng tình yêu của Thiên Chúa đã tái lập cuộc đối thoại cứu độ một cách kỳ diệu bằng Biến Cố Nhập Thể của Con Thiên Chúa và bằng Lời Tin Mừng của Đức Kitô, Con Thiên Chúa. Đức Kitô là đỉnh cao của đối thoại cứu độ giữa Thiên Chúa và con người. Là hiện thân của Đức Kitô, Giáo Hội phải đối thoại cứu độ đối với nhân loại, vì thế, Giáo Hội không bao giờ muốn độc thoại, nhưng luôn luôn muốn đối thoại, đối thoại để đem ơn cứu độ đến cho mọi người.

Những đặc điểm của đối thoại cứu độ

Đối thoại cứu độ là cuộc đối thoại có sáng kiến đến từ Thiên Chúa trước. Vì thế, chúng ta phải đi bước trước trong việc đối thoại cứu độ với kẻ khác.

Đối thoại cứu độ là cuộc đối thoại có nguồn gốc từ tình thương của Thiên Chúa. Vì thế, động lực thúc đẩy chúng ta đối thoại, phải chỉ là tình yêu đối với tha nhân.

Đối thoại cứu độ là cuộc đối thoại siêu nhiên. Vì thế, chúng ta phải đối thoại trong đức tin, không bận tâm đến những kết quả đo lường được bên ngoài.

Đối thoại cứu độ là cuộc đối thoại đầy kính trọng. Vì thế, chúng ta không cưỡng chế ai, không áp đặt điều gì; trái lại, chúng ta còn biết thích nghi với từng hoàn cảnh, với từng tâm trạng của mỗi đối tượng.

Đối thoại cứu độ là cuộc đối thoại phổ quát, dành cho tất cả mọi người. Vì thế, chúng ta không loại trừ hạng người nào, trừ ra những hạng người loại trừ chúng ta vì họ nhất quyết cự tuyệt chúng ta.

Đối thoại cứu độ là cuộc đối thoại khiêm nhường, từ tốn, nhưng vẫn quyết liệt. Vì thế, chúng ta phải đi từ từ, phải biết chờ đợi ơn Chúa làm việc trong giờ của ngài và biết chờ đợi thời điểm ngài làm cho có kết quả, nhưng những gì làm được ngay, chúng ta hãy làm ngay, đừng triển hạn đến ngày mai.

Những đức tính cần cho cuộc đối thoại cứu độ.

Chúng ta hãy đối thoại một cách minh bạch. Tuy tế nhị, nhưng cuộc đối thoại cứu độ phải rõ ràng. Vì thế, chúng ta hãy có lập trường về đức tin của chúng ta cho rõ ràng trong đầu óc, và chúng ta hãy rà soát lại ngôn ngữ của chúng ta để cách diễn đạt của chúng ta được rõ ràng, không úp mở, không mơ hồ.

Chúng ta hãy đối thoại một cách dịu dàng. Chúa Giêsu dạy chúng ta học sự dịu dàng nơi ngài. Vì thế, chúng ta hãy đối thoại trong sự dịu dàng, trong sự bao dung, luôn luôn bình tĩnh, từ tốn, tránh những lời nói mạnh bạo, kiêu căng.

Chúng ta hãy đối thoại một cách tự tin. Chúng ta tin vào sức mạnh của ơn cứu độ đến từ Thiên Chúa, chúng ta tin vào sự chân thành xác tín của chính mình, chúng ta tin vào sự cởi mở và khả năng đón nhận của người đang đối thoại với chúng ta.

Chúng ta hãy đối thoại một cách khôn ngoan. Chúng ta hãy để ý đến trạng thái tâm lý và tinh thần của người đối thoại. Được như vậy, chúng ta mới có thể biết được những điểm nhạy cảm của họ hầu tránh những gì có thể làm mất lòng họ và làm cho họ hiểu được những gì chúng ta đang trao đổi với họ.

Như vậy, đối thoại là cuộc gặp gỡ giữa chân lý và đức ái, giữa trí tuệ và tình yêu.

**********

Sau đây là đề tài ban chiều: Đối thoại giữa các tôn giáo

Ý nghĩa của đối thoại liên tôn

Đối thoại liên tôn là một cuộc trao đổi. Hai bên tìm cách trao đổi cho nhau: một cuộc trao đổi hai chiều, giữa hai bên có những quan điểm khác nhau về niềm tin của mình. Cuộc trao đổi hai chiều nầy cần phải được diễn ra trong tinh thần cởi mở, sẳn sàng đánh giá cao những khác biệt và những đa dạng của nhau. Vì thế, không được có tư tưởng nào để khai trừ kẻ khác, và tránh mọi thái độ hiếu thắng, tự tôn đối với bên đối thoại.

Đối thoại liên tôn là một cuộc học hỏi. Hai bên tìm cách học hỏi lẫn nhau: khi tìm cách hiểu niềm tin của kẻ khác, đồng thời người ta cũng đào sâu thêm niềm tin của mình; khi tìm cách hiểu nhau, người ta cảm thấy được gần gủi nhau hơn, thông cảm với nhau hơn.

Đối thoại liên tôn là một chứng từ. Hai bên tìm cách làm chứng về niềm tin của mình trong sự chân thành và can đảm. Hai bên đều hy vọng niềm tin của mình được tôn trọng, được đánh giá cao.

Đối thoại liên tôn là một cuộc chuyển đổi. Bên nào cũng muốn biến đổi bên kia, nhất là biến đổi con tim, làm cho hai bên hiểu nhau hơn, yêu mến nhau hơn.

Lý do của đối thoại liên tôn

Vì các tôn giáo khác biệt nhau. Tôn giáo nào cũng cho rằng mình giới thiệu chân lý, mình đưa tới chân lý. Nhưng Chân lý là một huyền nhiệm tuyệt đối, vượt trên các tôn giáo; dù vậy, Chân Lý cũng có thể được chứa đựng trong các tôn giáo. Chúa Thánh Thần là Thần Chân Lý. Ngài cũng thổi Chân Lý vào các tôn giáo khác. Khi tìm hiểu các tôn giáo khác, ta được đến gần với Chân Lý Tuyệt Đối hơn.

Vì những khác biệt trong các tôn giáo không phải để chia rẽ, nhưng để nối kết các tín đồ của các tôn giáo lại với nhau. Vì thế, ta đừng coi thường hoặc lên án những gì các tôn giáo khác tin hoặc thực hành. Qua đối thoại liên tôn, các tín đồ các tôn giáo có thể nhận ra nền tảng chung để có thể nối kết với nhau, để có thể hợp tác làm việc với nhau.

Vì trong thế giới hiện nay, các tôn giáo không thể nào không gặp nhau. Các hiện tượng toàn cầu hóa, các phương tiện thông tin hiện đại, du lịch, di dân, làm cho các dân tộc xích lại gần nhau, và làm cho các tôn giáo gặp gỡ nhau dễ dàng. Nhờ vậy, các tôn giáo được dịp tìm hiểu nhau, nhiều sai lầm và ngộ nhận được đánh tan. Nếu không có đối thoại liên tôn, thì rất dễ xảy ra những va chạm tôn giáo, những xung đột tôn giáo, những chiến tranh tôn giáo.

Vì sự hiện diện của những đau khổ trên thế giới. Đau khổ tràn lan khắp nơi trên thế giới. Tôn giáo nào cũng có mục tiêu xoa dịu các đau khổ của con người, nhưng làm lẻ tẻ thì không kiến hiệu mấy. Qua đối thoại liên tôn, các tôn giáo hợp tác với nhau làm giảm bớt đau khổ của nhân loại khắp nơi bằng cách thúc đẩy sự phát triển toàn diện của con người và của vũ trụ.

Hình thức đối thoại liên tôn

Đối thoại liên tôn bằng diễn từ. Đây là hình thức đối thoại bằng những nghiên cứu chuyên môn, dành cho các vị lãnh đạo tôn giáo, các nhà nghiên cứu, các nhà thần học.

Đối thoại liên tôn bằng kinh nghiệm tôn giáo. Đây là hình thức đối thoại bằng cách chia sẻ các kinh nghiệm tôn giáo, điều mà các tín đồ các tôn giáo có thể chia sẻ cho nhau.

Đối thoại liên tôn bằng hành động. Đây là hình thức đối thoại bằng sự cộng tác giữa các tín đồ các tôn giáo trong các lãnh vực xã hội từ thiện.

Đối thoại liên tôn bằng đời sống. Đây là hình thức đối thoại bằng cuộc sống chung thật tốt đẹp bên nhau, treo cao gương tốt cho nhau, sống đượm tình người với nhau.

Để nâng cao cuộc đối thoại liên tôn, các tín đồ của các tôn giáo hãy tìm những điểm tương đồng để san sẻ cho nhau, hãy sống thân quen nhau, hãy sống gần gũi nhau, phải làm sao cho cuộc sống của mình thật sự hấp dẫn kẻ khác.

Để tập sống đối thoại liên tôn, các tín đồ các tôn giáo hãy xác tín sự cần thiết phải đối thoại với nhau, phải tìm cách đến với nhau, phải tìm cách cộng tác với nhau, phải đào sâu những mối tương quan với nhau.

Nhờ có sự đối thoại liên tôn, các tôn giáo được sâu sắc hơn và được phong phú hơn trong niềm tin của mình, và các tôn giáo được hiểu biết nhau một cách sâu hơn.