Chuyện Bác Chuyện Em: Sống Lại
□ Chuyện Bác Chuyện Em bối cảnh xảy ra ở khắp nơi, Việt Nam, Mỹ, Úc, Do Thái… Em đi tu mà em cũng có thể là một nhân vật đã lập gia đình.
Bác bước vào nhà em, thông báo bản tin,
— Bà Thìn mới mất, ông đã biết chửa?
Rít sâu vào hai buồng phổi điếu thuốc lào Cai Sắn từ trong nam gửi ra, em lúng búng cất tiếng chào trong làn khói trắng đục, bốc ra từ hai hàm răng vàng khè vì nhựa thuốc,
— Em chào bác… Bác tới nhà em chơi. Em mời bác ngồi…
Bác ngồi xuống, tay đưa lên miệng chung trè xanh. Em như đã hồi phục sau hơi thuốc lào đầu ngày, cất tiếng,
— Có… Chiều hôm qua em mới đặt chân tới cửa nhà là đã nghe thấy tiếng khóc…
Bác mặt rầu rầu, kể chuyện,
— Đến là khổ cho cái bà Thìn, ốm nặng cũng hơn cả năm nay rồi... Mất hẳn một mớ bạc lớn cho tiền thuốc…
Em chép miệng,
— Thì bác biết rồi đấy, đang ngồi đếm tiền trên phản… bỗng dưng xùi bọt mép, đầu đâm thẳng xuống nền gạch, cứ như người trúng gió độc,
Em nhũn người xuống như bánh đa dính nước mưa, diễn tả,
— …Rồi tứ chi rũ liệt như người không xương, cháo cũng còn chả nuốt nổi qua cổ họng nữa là. Cả cái cơ nghiệp thế là đổ hết vào tiền thuốc, thế mà vẫn cứ liệt giường liệt chiếu.
Em lắc lắc đầu, thì thào,
— Thấy mà hãi! Có người còn nói không biết có phải là nghiệp báo chi không?
Bác nhăn mặt,
— Sao lại nói nặng nhời như thế… Đằng nào bà ấy cũng đã nằm xuống…
Em chép miệng, cự nự,
— Khổ! Thì em đã nói rõ ràng hẳn hoi rồi cơ mà, cái này là em cũng chỉ thuật lại nhời của người ở xóm trên mà thôi.
Em nhìn ngó chung quanh, giọng nhỏ lại,
— Họ nói cái bà Thìn là chuyên môn cho vay ăn lời nặng lãi. Mười phân tiền lãi là đúng mười phân. Chớ có mà chạy đi đâu được một hào lẻ với bà ấy. Mà đã hết đâu, người nào mà giả không được tiền lãi đúng kỳ hạn, là bà ấy sai người ăn kẻ ở trong nhà vác dao vác búa tới thẳng cửa nhà con nợ xiết vườn xiết ruộng. Có khối người đã phải bỏ vào trong Nam bởi vì mất trắng cửa nhà vào tay bà ấy rồi đấy…
Bác góp nhời,
— Thì chuyện! Thợ may ăn vải, thợ vẽ ăn hồ. Cái nhà bà Thìn mấy đời rồi chuyên môn sống với cái nghề cho vay chơi hụi.
Em gật gù,
— Em biết… Nhưng cũng vừa phải thôi. Đấy, giờ này nhắm mắt nằm xuống rồi, có lận theo được trong người một tờ giấy bạc nào đâu. Đến là khổ…
Bác đổi hướng câu chuyện,
— Ừ, thì thôi. À, tôi có thằng cháu là đốc tờ trên phố, có lần hắn nói với tôi cái này không phải trúng gió đâu.
Em ngạc nhiên,
— Ủa, không phải trúng gió độc thì là cái chi?
Bác lắc lắc đầu,
— Thì nào có biết là cái chi. Nhưng tiếng Việt mình gọi là mỡ động mạch đấy. Cứ dộng cho lắm thịt mỡ vào, mạch máu đọng lại những mỡ là mỡ. Thế là tịt ngòi.
Bác tố em,
— Ông cũng coi chừng đấy, tới nhà thấy cứ ngồi nhậu tì tì với thịt heo nấu đông…
Em gân cổ cãi lại,
— Bác cứ nói hão, em cả năm mới vớ được một nồi thịt heo nấu đông bữa Mùng Một Tết. Còn lại quanh năm là cứ vẹo mồm gặm sắn. Ở đâu ra mà có mỡ dư đọng lại trong tim.
Bác xuống giọng,
— Thì biết đâu đấy…
Em nối tiếp câu chuyện dở dang,
— Bác biết không? Nghĩ đi nghĩ lại, em chỉ thấy thương cho cô con gái út. Chỉ một lần lỡ dại mà hàng xóm cười chê. Nhưng có ai ngờ, tưởng là đũa mốc mà lại làm nên chuyện.
Bác mắt mở to,
— Ừ, lúc xảy ra chuyện thì tôi lại vắng nhà. Chuyện cô Sửu hồi đó như thế nào nhỉ?
Em nhẩn nha kể chuyện,
— Thì tự dưng bẵng đi một dạo không ai nom thấy cô ấy đâu hết, cứ làm như người đi lấy chồng xa, mà có thấy cưới hỏi gì đâu, rồi tự nhiên lại thấy cô ấy với cái bụng bầu. Nhưng em phải khen cái nhà bà Thìn, anh em trong cái nhà ấy, ai nấy miệng đều kín như bưng, chẳng bao giờ nghe thấy xì xào lời ra tiếng vào.
Em liếc nhìn gốc mít bên khung cửa,
— Cho đến buổi sáng hôm đó, em dậy sớm chuẩn bị mang trâu ra ruộng. Vừa mới bước tới cây mít làm cột mốc phân chia hai nhà, em thấy cô Sửu treo tòng toeng trên cành cây. Hãi quá, em hốt hoảng cắt dây, mang cô ấy vào trong nhà, bôi dầu nóng, dựt tóc mai, cạo gió mãi cô ấy mới chịu tỉnh. Rồi lại còn vội vàng chạy qua gõ cửa nói nhỏ tin dữ vào tai bà Thìn. Mà bà Thìn thì cũng khéo lắm, miệng thì cám ơn rối rít nhưng vẫn cứ đợi cho đến chiều tối hẳn hoi, nom không rõ mặt người, bà ấy mới kín đáo đi ngõ sau sang bên em mang con gái về lại bên đó. Cho tới khi bụng cô Sửu hơi nhu nhú, bà Thìn liền gửi cô ấy lên trên Hà Nội ở hẳn với người em cho tới khi bà ấy đổ bệnh nặng, cô ấy mới về lại làng nuôi nấng người bệnh. Thôi thì giặt mền, tắm rửa, đổ bô, thay tã, một tay cô ấy làm tất tật.
Bác trầm ngâm hồi tưởng,
— Chuyện cô Sửu nuôi mẹ thì tôi cũng biết. Chuyện sờ sờ như thế, ai mà chẳng hay. Nhưng chuyện cô Sửu chửa hoang, hồi đó tôi vô trong Nam buôn bán, chẳng hay biết chi sất…
Em cắt lời,
— Ấy, chuyện còn dài... Sau cái lần bên gốc mít, tưởng thế là xong, ai ngờ có lần quẫn trí quá, cô ấy đã tính phá bỏ thằng bé đang nằm trong bụng rồi…
Bác hỏi,
— Sao ông biết?
Em chép miệng,
— Khổ quá! Cô ấy không mở miệng, em nào biết.
Em giọng điệu giận dỗi,
— Bác cứ làm như em là thằng mõ, ngày cơm ba bữa đi hóng chuyện thiên hạ…
Thấy em lạc đường, bác xuống giọng,
— Thì thôi… Tôi nhỡ nhời… Ông nói tiếp đi…
Được bác vuốt cơn giận, em mặt tươi ra, tiếp tục,
— Thì… chuyện là như thế này, lúc mới từ trên Hà Nội về lại làng, nhớ cái ơn cứu tử năm xưa, cô ấy cũng có ghé sang nhà em cám ơn. Rồi cô ấy cũng tâm sự nói sau lần có thai, cháu sống mà cũng như người đã chết rồi, ngày đêm lúc nào cũng chỉ rúc rúc ở trong xó nhà, không dám nhìn mặt ai trong làng. Cái lần ở cây mít là lúc ấy cháu quẫn trí quá. Rồi lại thêm một lần nữa, thằng bé được ba tháng rồi, cháu quyết định phá bỏ. Nhưng trong khi ngồi đợi tới phiên, cháu nghĩ mình sống chẳng ra cái trò gì, thế nhưng mạng mình vẫn được người đời cứu sống. Huống chi đứa bé trong bụng nào có tội tình chi, vậy mà mình lại đang tâm giết nó! Mà chưa kể đây đâu phải là con sâu cái kiến, mà rõ ràng đây là một mạng người. Thế là cháu đứng dậy, bỏ về nhà. Từ hôm đó, cháu tỉnh lại hẳn.
Bác như đã hiểu chuyện,
— Chuyện! Tới cỡ như thế thì làm gì mà không tỉnh!
Em nói ngay,
— Thì đấy, cô ấy vẫn cứ hay nói giờ cháu như người chết sống lại.
…Bên nhà bà Thìn, cô Sửu vuốt lại khăn nhung vấn đầu mẹ. Cô buồn vì tang mẹ, nhưng lòng cô thanh thản nhẹ nhàng. Có một thời cô hận mẹ vì để giữ lại nhà cửa dinh thự khang trang, bà Thìn đang tâm gả bán cô cho thương gia Việt kiều lấy tiền trang trải nợ nần. Nhưng sau một lần được cứu sống, và một lần cứu sống, mỗi lần nhìn thấy con trai toét miệng nở nụ cười bên người chồng của Hà Nội phố, cô lại nhớ tới ơn cứu tử của người hàng xóm và lòng độ lượng của chồng. Nhìn mẹ, cô Sửu nhớ lại lời mẹ xin lỗi trước lúc hấp hối. Lòng cô thanh thản nhẹ nhàng. Cô ra hiệu cho nhà đòn đóng lại nắp áo quan.
□ Lời Chúa
[Đức Giêsu] kêu lớn tiếng: “Ladarô, hãy ra khỏi mồ!” Người chết liền bước ra, chân tay còn quấn vải, và mặt còn phủ khăn liệm. Ðức Giêsu bảo: “Hãy cởi khăn và vải cho anh ấy…” (John 11:43-44).
□ Suy Niệm
Hồi xưa Ladarô được Chúa gọi dậy bước ra khỏi mồ. Ngày hôm nay Chúa vẫn đứng cạnh bên cửa mộ, gọi tên tôi đứng dậy bước ra khỏi ngôi mộ đá.
Mỗi lần tôi vấp ngã trên hành trình niềm tin là một lần tôi chết đi. Mỗi lần tôi đứng dậy làm lại là một lần tôi sống dậy. Cả ba người, Phêrô chối Chúa ba lần, Phaolô săn bắt Kitô hữu, và tôi đang bước ra khỏi mộ ám mùi tử thần.
Quay về hòa giải với tôi, với Chúa, và với tha nhân là một lần người con hoang đàng và tôi cùng đang đồng hành chầm chậm nắm tay nhau lần bước ra khỏi ngôi mộ đá đẫm mùi tử khí tanh hôi.
Coi thường nhân phẩm của những người không có cùng một mầu da là một lần tôi chết chôn trong ngôi mộ đá. Bởi không nhận ra nhân diện của Chúa trên khuôn mặt của nhân gian, Tôma và tôi cũng giống như nhau, bởi chúng tôi cùng chia sẻ chung một mẫu số của trống vắng niềm tin.
Gian dối với thầy, với chồng, với vợ, với con là một lần Giuđa và tôi chết chôn trong mộ. Nhưng khác với Giuđa từ chối lời gọi của Thầy, tôi nhận ra tiếng kêu của Chúa, và tôi bước đi ra khỏi vùng trời ám mùi tử khí tanh hôi.
Chúa vẫn đứng đấy bên ngôi mộ đá gọi tên tôi, mời gọi tôi hãy bước ra khỏi mộ đá.
www.nguyentrungtay.com
 |
| Ngôi mộ, Ảnh NTT |
Bác bước vào nhà em, thông báo bản tin,
— Bà Thìn mới mất, ông đã biết chửa?
Rít sâu vào hai buồng phổi điếu thuốc lào Cai Sắn từ trong nam gửi ra, em lúng búng cất tiếng chào trong làn khói trắng đục, bốc ra từ hai hàm răng vàng khè vì nhựa thuốc,
— Em chào bác… Bác tới nhà em chơi. Em mời bác ngồi…
Bác ngồi xuống, tay đưa lên miệng chung trè xanh. Em như đã hồi phục sau hơi thuốc lào đầu ngày, cất tiếng,
— Có… Chiều hôm qua em mới đặt chân tới cửa nhà là đã nghe thấy tiếng khóc…
Bác mặt rầu rầu, kể chuyện,
— Đến là khổ cho cái bà Thìn, ốm nặng cũng hơn cả năm nay rồi... Mất hẳn một mớ bạc lớn cho tiền thuốc…
Em chép miệng,
— Thì bác biết rồi đấy, đang ngồi đếm tiền trên phản… bỗng dưng xùi bọt mép, đầu đâm thẳng xuống nền gạch, cứ như người trúng gió độc,
Em nhũn người xuống như bánh đa dính nước mưa, diễn tả,
— …Rồi tứ chi rũ liệt như người không xương, cháo cũng còn chả nuốt nổi qua cổ họng nữa là. Cả cái cơ nghiệp thế là đổ hết vào tiền thuốc, thế mà vẫn cứ liệt giường liệt chiếu.
Em lắc lắc đầu, thì thào,
— Thấy mà hãi! Có người còn nói không biết có phải là nghiệp báo chi không?
Bác nhăn mặt,
— Sao lại nói nặng nhời như thế… Đằng nào bà ấy cũng đã nằm xuống…
Em chép miệng, cự nự,
— Khổ! Thì em đã nói rõ ràng hẳn hoi rồi cơ mà, cái này là em cũng chỉ thuật lại nhời của người ở xóm trên mà thôi.
Em nhìn ngó chung quanh, giọng nhỏ lại,
— Họ nói cái bà Thìn là chuyên môn cho vay ăn lời nặng lãi. Mười phân tiền lãi là đúng mười phân. Chớ có mà chạy đi đâu được một hào lẻ với bà ấy. Mà đã hết đâu, người nào mà giả không được tiền lãi đúng kỳ hạn, là bà ấy sai người ăn kẻ ở trong nhà vác dao vác búa tới thẳng cửa nhà con nợ xiết vườn xiết ruộng. Có khối người đã phải bỏ vào trong Nam bởi vì mất trắng cửa nhà vào tay bà ấy rồi đấy…
Bác góp nhời,
— Thì chuyện! Thợ may ăn vải, thợ vẽ ăn hồ. Cái nhà bà Thìn mấy đời rồi chuyên môn sống với cái nghề cho vay chơi hụi.
Em gật gù,
— Em biết… Nhưng cũng vừa phải thôi. Đấy, giờ này nhắm mắt nằm xuống rồi, có lận theo được trong người một tờ giấy bạc nào đâu. Đến là khổ…
Bác đổi hướng câu chuyện,
— Ừ, thì thôi. À, tôi có thằng cháu là đốc tờ trên phố, có lần hắn nói với tôi cái này không phải trúng gió đâu.
Em ngạc nhiên,
— Ủa, không phải trúng gió độc thì là cái chi?
Bác lắc lắc đầu,
— Thì nào có biết là cái chi. Nhưng tiếng Việt mình gọi là mỡ động mạch đấy. Cứ dộng cho lắm thịt mỡ vào, mạch máu đọng lại những mỡ là mỡ. Thế là tịt ngòi.
Bác tố em,
— Ông cũng coi chừng đấy, tới nhà thấy cứ ngồi nhậu tì tì với thịt heo nấu đông…
Em gân cổ cãi lại,
— Bác cứ nói hão, em cả năm mới vớ được một nồi thịt heo nấu đông bữa Mùng Một Tết. Còn lại quanh năm là cứ vẹo mồm gặm sắn. Ở đâu ra mà có mỡ dư đọng lại trong tim.
Bác xuống giọng,
— Thì biết đâu đấy…
Em nối tiếp câu chuyện dở dang,
— Bác biết không? Nghĩ đi nghĩ lại, em chỉ thấy thương cho cô con gái út. Chỉ một lần lỡ dại mà hàng xóm cười chê. Nhưng có ai ngờ, tưởng là đũa mốc mà lại làm nên chuyện.
Bác mắt mở to,
— Ừ, lúc xảy ra chuyện thì tôi lại vắng nhà. Chuyện cô Sửu hồi đó như thế nào nhỉ?
Em nhẩn nha kể chuyện,
— Thì tự dưng bẵng đi một dạo không ai nom thấy cô ấy đâu hết, cứ làm như người đi lấy chồng xa, mà có thấy cưới hỏi gì đâu, rồi tự nhiên lại thấy cô ấy với cái bụng bầu. Nhưng em phải khen cái nhà bà Thìn, anh em trong cái nhà ấy, ai nấy miệng đều kín như bưng, chẳng bao giờ nghe thấy xì xào lời ra tiếng vào.
Em liếc nhìn gốc mít bên khung cửa,
— Cho đến buổi sáng hôm đó, em dậy sớm chuẩn bị mang trâu ra ruộng. Vừa mới bước tới cây mít làm cột mốc phân chia hai nhà, em thấy cô Sửu treo tòng toeng trên cành cây. Hãi quá, em hốt hoảng cắt dây, mang cô ấy vào trong nhà, bôi dầu nóng, dựt tóc mai, cạo gió mãi cô ấy mới chịu tỉnh. Rồi lại còn vội vàng chạy qua gõ cửa nói nhỏ tin dữ vào tai bà Thìn. Mà bà Thìn thì cũng khéo lắm, miệng thì cám ơn rối rít nhưng vẫn cứ đợi cho đến chiều tối hẳn hoi, nom không rõ mặt người, bà ấy mới kín đáo đi ngõ sau sang bên em mang con gái về lại bên đó. Cho tới khi bụng cô Sửu hơi nhu nhú, bà Thìn liền gửi cô ấy lên trên Hà Nội ở hẳn với người em cho tới khi bà ấy đổ bệnh nặng, cô ấy mới về lại làng nuôi nấng người bệnh. Thôi thì giặt mền, tắm rửa, đổ bô, thay tã, một tay cô ấy làm tất tật.
Bác trầm ngâm hồi tưởng,
— Chuyện cô Sửu nuôi mẹ thì tôi cũng biết. Chuyện sờ sờ như thế, ai mà chẳng hay. Nhưng chuyện cô Sửu chửa hoang, hồi đó tôi vô trong Nam buôn bán, chẳng hay biết chi sất…
Em cắt lời,
— Ấy, chuyện còn dài... Sau cái lần bên gốc mít, tưởng thế là xong, ai ngờ có lần quẫn trí quá, cô ấy đã tính phá bỏ thằng bé đang nằm trong bụng rồi…
Bác hỏi,
— Sao ông biết?
Em chép miệng,
— Khổ quá! Cô ấy không mở miệng, em nào biết.
Em giọng điệu giận dỗi,
— Bác cứ làm như em là thằng mõ, ngày cơm ba bữa đi hóng chuyện thiên hạ…
Thấy em lạc đường, bác xuống giọng,
— Thì thôi… Tôi nhỡ nhời… Ông nói tiếp đi…
Được bác vuốt cơn giận, em mặt tươi ra, tiếp tục,
— Thì… chuyện là như thế này, lúc mới từ trên Hà Nội về lại làng, nhớ cái ơn cứu tử năm xưa, cô ấy cũng có ghé sang nhà em cám ơn. Rồi cô ấy cũng tâm sự nói sau lần có thai, cháu sống mà cũng như người đã chết rồi, ngày đêm lúc nào cũng chỉ rúc rúc ở trong xó nhà, không dám nhìn mặt ai trong làng. Cái lần ở cây mít là lúc ấy cháu quẫn trí quá. Rồi lại thêm một lần nữa, thằng bé được ba tháng rồi, cháu quyết định phá bỏ. Nhưng trong khi ngồi đợi tới phiên, cháu nghĩ mình sống chẳng ra cái trò gì, thế nhưng mạng mình vẫn được người đời cứu sống. Huống chi đứa bé trong bụng nào có tội tình chi, vậy mà mình lại đang tâm giết nó! Mà chưa kể đây đâu phải là con sâu cái kiến, mà rõ ràng đây là một mạng người. Thế là cháu đứng dậy, bỏ về nhà. Từ hôm đó, cháu tỉnh lại hẳn.
Bác như đã hiểu chuyện,
— Chuyện! Tới cỡ như thế thì làm gì mà không tỉnh!
Em nói ngay,
— Thì đấy, cô ấy vẫn cứ hay nói giờ cháu như người chết sống lại.
…Bên nhà bà Thìn, cô Sửu vuốt lại khăn nhung vấn đầu mẹ. Cô buồn vì tang mẹ, nhưng lòng cô thanh thản nhẹ nhàng. Có một thời cô hận mẹ vì để giữ lại nhà cửa dinh thự khang trang, bà Thìn đang tâm gả bán cô cho thương gia Việt kiều lấy tiền trang trải nợ nần. Nhưng sau một lần được cứu sống, và một lần cứu sống, mỗi lần nhìn thấy con trai toét miệng nở nụ cười bên người chồng của Hà Nội phố, cô lại nhớ tới ơn cứu tử của người hàng xóm và lòng độ lượng của chồng. Nhìn mẹ, cô Sửu nhớ lại lời mẹ xin lỗi trước lúc hấp hối. Lòng cô thanh thản nhẹ nhàng. Cô ra hiệu cho nhà đòn đóng lại nắp áo quan.
□ Lời Chúa
[Đức Giêsu] kêu lớn tiếng: “Ladarô, hãy ra khỏi mồ!” Người chết liền bước ra, chân tay còn quấn vải, và mặt còn phủ khăn liệm. Ðức Giêsu bảo: “Hãy cởi khăn và vải cho anh ấy…” (John 11:43-44).
□ Suy Niệm
Hồi xưa Ladarô được Chúa gọi dậy bước ra khỏi mồ. Ngày hôm nay Chúa vẫn đứng cạnh bên cửa mộ, gọi tên tôi đứng dậy bước ra khỏi ngôi mộ đá.
Mỗi lần tôi vấp ngã trên hành trình niềm tin là một lần tôi chết đi. Mỗi lần tôi đứng dậy làm lại là một lần tôi sống dậy. Cả ba người, Phêrô chối Chúa ba lần, Phaolô săn bắt Kitô hữu, và tôi đang bước ra khỏi mộ ám mùi tử thần.
Quay về hòa giải với tôi, với Chúa, và với tha nhân là một lần người con hoang đàng và tôi cùng đang đồng hành chầm chậm nắm tay nhau lần bước ra khỏi ngôi mộ đá đẫm mùi tử khí tanh hôi.
Coi thường nhân phẩm của những người không có cùng một mầu da là một lần tôi chết chôn trong ngôi mộ đá. Bởi không nhận ra nhân diện của Chúa trên khuôn mặt của nhân gian, Tôma và tôi cũng giống như nhau, bởi chúng tôi cùng chia sẻ chung một mẫu số của trống vắng niềm tin.
Gian dối với thầy, với chồng, với vợ, với con là một lần Giuđa và tôi chết chôn trong mộ. Nhưng khác với Giuđa từ chối lời gọi của Thầy, tôi nhận ra tiếng kêu của Chúa, và tôi bước đi ra khỏi vùng trời ám mùi tử khí tanh hôi.
Chúa vẫn đứng đấy bên ngôi mộ đá gọi tên tôi, mời gọi tôi hãy bước ra khỏi mộ đá.
www.nguyentrungtay.com