Chúa nhật 22 thường niên
Vì những lý do đặc biệt của cộng đoàn Israen và để đề phòng những thói tục dân ngoại xen vào đời sống Israen khiến dân có thể phạm luật Chúa, thánh Môisen phân biệt thức ăn được dùng và thức ăn luật cấm dùng. Sách Lêvi liệt kê những sinh vật bị cấm: lạc đà, cu li, thỏ, heo, chim ưng, cò, quạ, vật dưới nước không vây không vảy. Những sinh vật cấm ăn nầy bị xem là những vật ô uế, ăn vào làm cho con người nhơ bẩn (xem Levi 11,3-30)
Thí dụ, dân Hy lạp dùng heo làm lễ vật dâng cúng Thổ thần cõi Âm phủ nên luật Do Thái xem heo là con vật ô uế, cấm ăn thịt heo. Vua Antiochus IV Epiphane muốn dùng văn hóa và tôn giáo để thống nhất đế quốc mình, nhà vua bắt dân Do Thái ăn thịt heo, cúng tế thần bằng thịt heo. Lúc đó, ai ăn thịt heo được xem là bỏ Đạo, có nhiều người bị giết vì không ăn thịt heo. Dòng họ Macabê đứng lên chống lại nhà vua. Kiêng cự thịt cấm không phải là vấn đề tầm thường của dân Do Thái một khi ý niệm thanh sạch là lý tưởng họ theo đuổi và ý niệm ô uế là luật cấm.
Sự giữ thanh sạch còn phát sinh những tập tục tẩy uế, rửa sạch: rửa tay, rửa chén, rửa bình, đi đường về phải tắm rửa, thức ăn mua ở chợ về phải rảy nước.
Người thường dân không giữ được tập tục bị khinh chê, cho là hạng ngu dốt, không biết luật. Các môn đệ của Chúa cũng bị Luật sĩ, Biệt phái ghép vào hạng không giữ tập tục và họ chất vấn Chúa. Trả lời họ, Chúa dùng lời Tiên tri Isaia để lên án tội giả hình thông qua giữ tập tục: Dân nầy tôn kính Ta ngoài môi miệng, còn lòng chúng thì xa Ta. Thật hư luống cách chúng thờ Ta. Giáo lý chúng dạy chỉ là mệnh lệnh của phàm nhân (Marco 7,6-8). Tiếp đến, Chúa dùng tiêu chuẩn “lòng người” để phân biệt vật thanh sạch, vật ô uế. Chúa dạy: mọi thức ăn nuôi sống người đều là vật không làm cho người ta bị ô uế, tất cả đều dùng được cả, còn những điều làm cho người ta ô uế là những tư tưởng xấu phát xuất từ lòng người như trộm cắp, gian tham, dâm ô, không biết Thiên Chúa v.v… nghĩa là những gì phạm tới các giới răn của Chúa (Marco 7,20-23)
Như vậy, lòng người nơi phát xuất tư tưởng (theo quan niệm thông thường) có thể làm cho người ta tốt hoặc xấu, tư tưởng con người có thể giúp người ta sống tốt đẹp; thân ái hoặc sống xấu xa trong hận thù, ghen ghét, chứ không phải là thức ăn. Có lẽ nhóm Luật sĩ quên điều đó vì họ đang tìm cơ hội bắt bẽ Chúa, đang ghen ghét Chúa, nhưng họ lại ra sức giữ tập tục tổ tiên để lại. Thật mỉa mai !
Tầm mức lời dạy hết sức quan trọng nên chính Chúa đã tóm lại như một câu châm ngôn, kêu dân chúng lại dạy cho họ: Vật ngoài vào người không làm ố người, điều xuất từ lòng làm ố người đi. Lời dạy nầy hết sức quan trọng, bắt người ta phải nhìn thẳng, chạm tới chính nơi phát ra tư tưởng con người, điều khiển con người. Ai muốn sống không phạm tội tức là khỏi ố nhơ, phải thay đổi tư tưởng, hoán đổi con người, thay đổi lòng dạ tức là quay trở về với Chúa, phải xé lòng ra chứ đừng xé áo.
Lời dạy của Chúa được nhắc lại cho cộng đoàn thánh Marcô gồm Do Thái và Hy lạp trở lại. Người Do Thái vốn quen giữ tập tục tiền nhân để lại, người Hy lạp dùng thức ăn mà người Do Thái cấm, có thể đôi bên đã cãi cọ, chống đối nhau vì thế thánh nhân trịnh trọng nhắc lại Lời Chúa dạy, giúp mọi người suy nghĩ, sửa sai.
Đối với chúng tta, Lời Chúa hôm nay vẫn nói cho ta biết người ta thường thờ Chúa bằng môi miệng, bằng áo quần tươm tất khi vào nhà thờ, bằng bông hoa dâng cúng, bằng lời kinh tiếng hát du dương bằng những cử chỉ tỏ ra mình đạo đức nhưng trong lòng thì chứa những tư tưởng xấu như kiêu ngạo, hận thù, ích kỷ, khinh người hoặc thiếu sự thống nhất: muốn Chúa ban ơn cho mình mà không làm ơn cho người khác, xin Chúa tha tội mà không tha thứ cho tha nhân v.v. Lời Chúa hôm nay còn cảnh cáo người ta ăn uống chiều theo “lòng người” hết sức phí phạm bân cạnh một số đông người nghèo khổ “cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc”, ngay cả con vạt nuôi của nhà giàu được chiều chuộng, ăn sang quá mức trong khi bên cạnh người nghèo thiếu cơm ăn !
Vì những lý do đặc biệt của cộng đoàn Israen và để đề phòng những thói tục dân ngoại xen vào đời sống Israen khiến dân có thể phạm luật Chúa, thánh Môisen phân biệt thức ăn được dùng và thức ăn luật cấm dùng. Sách Lêvi liệt kê những sinh vật bị cấm: lạc đà, cu li, thỏ, heo, chim ưng, cò, quạ, vật dưới nước không vây không vảy. Những sinh vật cấm ăn nầy bị xem là những vật ô uế, ăn vào làm cho con người nhơ bẩn (xem Levi 11,3-30)
Thí dụ, dân Hy lạp dùng heo làm lễ vật dâng cúng Thổ thần cõi Âm phủ nên luật Do Thái xem heo là con vật ô uế, cấm ăn thịt heo. Vua Antiochus IV Epiphane muốn dùng văn hóa và tôn giáo để thống nhất đế quốc mình, nhà vua bắt dân Do Thái ăn thịt heo, cúng tế thần bằng thịt heo. Lúc đó, ai ăn thịt heo được xem là bỏ Đạo, có nhiều người bị giết vì không ăn thịt heo. Dòng họ Macabê đứng lên chống lại nhà vua. Kiêng cự thịt cấm không phải là vấn đề tầm thường của dân Do Thái một khi ý niệm thanh sạch là lý tưởng họ theo đuổi và ý niệm ô uế là luật cấm.
Sự giữ thanh sạch còn phát sinh những tập tục tẩy uế, rửa sạch: rửa tay, rửa chén, rửa bình, đi đường về phải tắm rửa, thức ăn mua ở chợ về phải rảy nước.
Người thường dân không giữ được tập tục bị khinh chê, cho là hạng ngu dốt, không biết luật. Các môn đệ của Chúa cũng bị Luật sĩ, Biệt phái ghép vào hạng không giữ tập tục và họ chất vấn Chúa. Trả lời họ, Chúa dùng lời Tiên tri Isaia để lên án tội giả hình thông qua giữ tập tục: Dân nầy tôn kính Ta ngoài môi miệng, còn lòng chúng thì xa Ta. Thật hư luống cách chúng thờ Ta. Giáo lý chúng dạy chỉ là mệnh lệnh của phàm nhân (Marco 7,6-8). Tiếp đến, Chúa dùng tiêu chuẩn “lòng người” để phân biệt vật thanh sạch, vật ô uế. Chúa dạy: mọi thức ăn nuôi sống người đều là vật không làm cho người ta bị ô uế, tất cả đều dùng được cả, còn những điều làm cho người ta ô uế là những tư tưởng xấu phát xuất từ lòng người như trộm cắp, gian tham, dâm ô, không biết Thiên Chúa v.v… nghĩa là những gì phạm tới các giới răn của Chúa (Marco 7,20-23)
Như vậy, lòng người nơi phát xuất tư tưởng (theo quan niệm thông thường) có thể làm cho người ta tốt hoặc xấu, tư tưởng con người có thể giúp người ta sống tốt đẹp; thân ái hoặc sống xấu xa trong hận thù, ghen ghét, chứ không phải là thức ăn. Có lẽ nhóm Luật sĩ quên điều đó vì họ đang tìm cơ hội bắt bẽ Chúa, đang ghen ghét Chúa, nhưng họ lại ra sức giữ tập tục tổ tiên để lại. Thật mỉa mai !
Tầm mức lời dạy hết sức quan trọng nên chính Chúa đã tóm lại như một câu châm ngôn, kêu dân chúng lại dạy cho họ: Vật ngoài vào người không làm ố người, điều xuất từ lòng làm ố người đi. Lời dạy nầy hết sức quan trọng, bắt người ta phải nhìn thẳng, chạm tới chính nơi phát ra tư tưởng con người, điều khiển con người. Ai muốn sống không phạm tội tức là khỏi ố nhơ, phải thay đổi tư tưởng, hoán đổi con người, thay đổi lòng dạ tức là quay trở về với Chúa, phải xé lòng ra chứ đừng xé áo.
Lời dạy của Chúa được nhắc lại cho cộng đoàn thánh Marcô gồm Do Thái và Hy lạp trở lại. Người Do Thái vốn quen giữ tập tục tiền nhân để lại, người Hy lạp dùng thức ăn mà người Do Thái cấm, có thể đôi bên đã cãi cọ, chống đối nhau vì thế thánh nhân trịnh trọng nhắc lại Lời Chúa dạy, giúp mọi người suy nghĩ, sửa sai.
Đối với chúng tta, Lời Chúa hôm nay vẫn nói cho ta biết người ta thường thờ Chúa bằng môi miệng, bằng áo quần tươm tất khi vào nhà thờ, bằng bông hoa dâng cúng, bằng lời kinh tiếng hát du dương bằng những cử chỉ tỏ ra mình đạo đức nhưng trong lòng thì chứa những tư tưởng xấu như kiêu ngạo, hận thù, ích kỷ, khinh người hoặc thiếu sự thống nhất: muốn Chúa ban ơn cho mình mà không làm ơn cho người khác, xin Chúa tha tội mà không tha thứ cho tha nhân v.v. Lời Chúa hôm nay còn cảnh cáo người ta ăn uống chiều theo “lòng người” hết sức phí phạm bân cạnh một số đông người nghèo khổ “cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc”, ngay cả con vạt nuôi của nhà giàu được chiều chuộng, ăn sang quá mức trong khi bên cạnh người nghèo thiếu cơm ăn !