Về Việt Nam Ăn Tết : Câu chuyện phòng ngừa bệnh, đặc biệt Cúm Gà.

(Ghi Chú: Mặc dù dựa trên tài liệu công bố chính thức của Trung Tâm Kiểm Soát và Ngừa Bệnh, Centers for Disease Control and Prevention (viết tắt là CDC) của chính phủ Hoa Kỳ, bài viết này chỉ có tính cách thông tin và giải trí, chắc chắn có mang yếu tố chủ quan của kẻ viết bài. Xin quí độc giả tham khảo trang nhà www.cdc.gov/travel/seasia.htm và www.cdc.gov/travel/other/avian_flu_lunar_newyear_2006.htm. Trong mọi hoàn cảnh về sức khoẻ, mỗi người cần tham khảo bác sĩ của mình)

Tất cả mọi người trên thế giới vừa cùng nhau vui mừng kỷ niệm Chúa Giáng Sinh và ăn tết dương lịch. Nơi nơi người ta đang thu dọn các trang hoàng trước nhà. Rất nhiều người vẫn còn luyến tiếc những tiệc vui đoàn tụ, cũng có kẻ thở phào vì đã qua mùa lễ hội với những phong tục, quà cáp phức tạp. Riêng đối với người VN, Trung Hoa, Đại Hàn,… trên khắp thế giới, chúng ta lại chuẩn bị đón Xuân Bính Tuất. Theo phong tục lâu đời của các dân tộc này, rất nhiều người đang lủ lượt chuẩn bị về quê ăn tết. Đối với quí vị ra tỉnh hay vào Saì gòn, Hà nội làm ăn thì đây là dịp về quê, về tỉnh, về làng của mình.

Nhiều đồng hương sẽ trở về VN ăn tết. Cơ quan CDC thường xuyên đã công bố những hướng dẫn cho khách du lịch vùng Đông Nam Á, trong dịp này đã đặc biệt công bố những khuyến cáo về cúm gà. Chúng tôi cố gắng lược dịch những khuyến cáo này với những chú thích riêng để cống hiến độc giả xa gần.

Trước khi đi VN khỏang 4 đến 6 tuần, nên đi khám bác sĩ gia đình của mình để được chích ngừa, chuẩn bị thuốc men mang theo, và hướng dẩn thích hợp, vì có những thuốc chích ngừa cần đến 4 tuần để cơ thể có tác dụng ngừa bệnh. Tuy nhiên, bất cứ lúc nào

trước khi đi cũng nên gặp bác sĩ để được chích ngừa, cũng không quá muộn.

Các chủng ngừa sau đây, quí vị nên hỏi bác sĩ để chích ngừa cho mình:

- Viêm Gan A hay Immunoglobulin (IG):

Ta có thể bị nhiểm viêm gan A do trực tiếp tiếp xúc với người bệnh hay lây bệnh vì uống nước, nước đá cục hay sò, hến, tôm, cua, rau, trái cây đã bị ô nhiểm với siêu vi viêm gan A.

- Viêm gan B:

Nhất là quí vị có thể tiếp xúc với máu hay chất tiết ra của người khác, như quí vị về làm từ thiện săn sóc bệnh nhân, chữa răng, giải phẫu thẩm mỹ, hay các chữa trị khác bên VN. Các đấng mày râu có thể giao du tính dục, … Thật ra các trẻ em sanh tại Mỹ có lẻ đã được chích ngừa viêm gan B rồi.

- Sốt rét:

Bạn nên gặp bác sĩ để xin toa thuốc uống ngừa sốt rét. Vì VN ta coi như xứ có nhiều người sốt rét. Hình như nếu ở thành thị như Sài gòn thì ít nguy cơ bị muỗi sốt rét cắn và bị lây bệnh hơn những nơi khác như Bình Long, Phưóc Long,…, tùy theo chỗ bạn thăm viếng.

- Ngừa chó dạị:

Nếu bạn thích về miền rừng núi, cắm trại,… nên xin ngừa chó dại.

- Thương hàn(Typhoid):

Theo thiển kiến của kẻ viết bài, bạn nên xin chủng ngừa thương hàn. Vì bạn dễ bị nhiễm bệnh này qua thức ăn, đồ uống.

Nói chung thức ăn và uống là lý do thông thường nhất sinh bệnh cho khách du lịch. Ói mửa và đi cầu chảy có thể do nhiễm vi trùng E.Coli, Samonella, ký sinh trùng hay ngay cả dịch tả (Cholera). Sốt có thể do nhiểm trùng như thương hàn, toxoplasmosis.

Để tránh bớt nhiễm trùng bạn nên rửa tay với xà bông cẩn thận trước khi ăn uống.Tiện nhất là mang theo vài chai thuốc rửa tay có alcohol bày bán khắp nơi tại Hoa Kỳ, vì có khi bạn không có nước và xà bông.

Không ăn thức ăn ở các hàng rong trên đường phố, chỉ uống nước đã đun sôi hay nước có ga như coke trong chai hay trong hộp lon. Đừng uống nước đá cục hay nước trong ly có đá cục. Xin đừng ăn thức ăn chưa nấu chín như sò huyết vắt chanh, bò tái chanh,…

Tránh ăn hay uống sửa và các sản phẩm của sửa như fromage,… trừ khi biết là các sản phẩm ấy có khử trùng (pasteurized).

Tránh cạo râu, lấy ráy tai, xâm mình, xỏ lổ tai,… vì các dụng cụ như dao cạo râu, ráy tai có thể đã bị nhiễm với máu có siêu vi HIV, viêm gan,… của những người khách trước bạn.

Cơ quan CDC khuyến cáo quí tay chơi nhớ là nhất định phải xử dụng áo mưa (condom) để tránh bị lây bệnh. Có lẻ vui chơi lành mạnh, tránh giao du mây mưa bên ngoài, là cách chắc ăn và cụ thể nhất để khỏi bị bệnh cả phần xác và phần hồn. Họ cũng khuyến cáo nhớ ngũ trong mùng, đừng bao giờ mang chân đất kể cả trên bãi biển, mang theo thuốc bôi chống muổi cắn, mặc quần áo dài tay, đừng tắm sông, hồ ngay cả hồ bơi (nếu hồ bơi không có chất khử trùng).

Đặc biệt tuần qua, khi nhắc đến cúm gà trong dịp tết,cơ quan CDC và tổ chức y tế thế giới (WHO) không đề nghị giới hạn du lịch đến Đông Nam Á, nhưng đã công bố khuyến cáo đặc biệt cho khách du lịch đến các vùng bị cúm gà, trong đó có VN.

Như quí độc giả đã biết, cúm gà còn gọi là Avian influenza A (H5N1) thường xảy ra ở các loài chim dại, nhưng kể từ năm 2003 đã lan rộng trầm trọng đến gia cầm nhất là gà tại Á Châu và Âu Châu.Tuy là cúm gà, nhưng đã có đến trên 130 trường hợp lây cho người được tổ chức y tế quốc tế xác nhận. Tất cả các trường hợp đều do tiếp xúc, gần gủi với gia cầm. Do đó CDC khuyến cáo nên tránh tiếp xúc với gà vịt dù là gà bệnh, chết toi hay có vẻ khoẻ mạnh, kể cả các chợ gà vịt, nơi có chuồng gà vịt có phân hay các chất tiết của gà vịt. Có hai trường hợp bị lây bệnh được CDC cho biết vì ăn tiết canh vịt tại VN.

Rửa tay bằng xà bông nhiều lần hay dùng các thuốc sát trùng rửa tay có alcohol.

Chỉ ăn thịt gà, vịt, kể cả tiết, lòng, trứng nấu chín cẩn thận. Kể cả lòng đỏ, xin đừng ăn “Ốp la”và tiết canh vịt. Khi đọc đến đây có lẻ một số độc giả sẻ hỏi vậy thì tiết canh heo, dê, chó,… thì sao. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh (CDC) của Hoa Kỳ có lẻ không biết ta ăn món này nên không có khuyến cáo, nhưng họ đã khuyên là nên ăn thức ăn nấu chin thì bạn cũng tự hiểu các loại tiết canh là huyết sống, chưa nấu cơ mà. Họ còn khuyên rằng đặt để thịt nấu chin và thịt sống cách xa ra. Nếu nấu chin rồi, thì đừng để thịt chín lên thớt đã cắt thịt sống để chặt, như vậy sẽ bị dây vào. Dùng xà bông rửa trứng, rồi mới đập trứng để chiên, xào,nấu. Sau đó nhớ rửa tay, thớt, chảo, chỗ rửa thịt bằng xà bông cẩn thận.

Nếu bị sốt, nóng ho, khó thở, hay bất cứ đau ốm gì cần thận trọng và không nên tiếp tục du lịch đây đó có thể lây lan bệnh cho người khác.

Sau khi trở lại Hoa Kỳ, nếu trong vòng 10 ngày bị sốt, ho, đau cổ họng, khó thở xin đi gặp bác sĩ. Trước khi đến văn phòng bác sĩ, xin thông báo cho văn phòng bác sĩ biết 3 điều sau đây:

1/ Triệu chứng của bạn như nóng, ho, đau cổ họng khó thở

2/ Nói cho họ biết bạn vừa từ VN, Tàu, Đài Loan,… về

3/ Nói cho họ biết bạn có tiếp xúc gần gủi với gà vịt hay người bệnh nặng.

Nói như thế để bác sĩ có thể hiểu rằng bạn vừa trở về từ vùng có cúm gà, tránh tiếp xúc với người khác hay tiếp tục du lịch đây đó để tránh lây lan cho người khác.

Chúng ta sinh sống tại Hoa kỳ có lẻ ta có thể học một trong những tục lệ tốt lành của dân chúng Mỹ là chia sẻ với người kém may mắn. Vào dịp lễ hội như Lễ Tạ Ơn, Giáng Sinh,… tại các nơi kể cả sở làm công tư, nhất là các giáo xứ, người ta kêu gọi các gia đình ăn mừng lễ nhớ đến những người kém may mắn. Tại xứ đạo Mỹ nơi tôi sinh sống có cây giáng sinh đeo sẳn các bao thư có tên gia đình kém may mắn, mỗi gia đình trong xứ đạo hổ trợ một gia đình kém may mắn.

Trong dịp mừng Xuân Bính Tuất này, Quí vị đồng hương VN về quê ăn tết chắc hẳn cũng đã có chi phí khá nhiều trong các tiết mục vui chơi, du lịch, và giúp đỡ thân nhân, bè bạn rồi nhưng kẻ viết bài xin mạo muội xin phép làm kẻ ăn mày để cầu xin mỗi cá nhân hay gia đình đồng hương về VN ăn tết, giúp đỡ một gia đình hay cá nhân kém may mắn nào đó ở VN mà bạn gặp để họ có một bữa tết xứng đáng mà họ mơ ước, có thể là một bửa ăn thịnh sọan hay một bộ đồ quần áo mới,một nhành mai mang về nhà,……. Họ là những gia đình nghèo không có thân nhân hay bạn bè ở nước ngoài. Họ có thể là “bọn vét đĩa” như báo chí tại VN tả lại những người nghèo chờ cho khách tại quán ăn bình dân ăn thừa, để “vét đĩa”. Họ có thể là trẻ em bụi đời đánh giầy hay quí vị thương phế binh VNCH bán vé số trên đường phố. Họ có thể là chị bán chè rong ban đêm hay kẻ ăn xin ở cỗng nhà thờ,… Họ chính là HÌNH ẢNH của CHÚA GIÊSU SỐNG ĐỘNG trên hè phố, làng mạc, bến xe,… trên quê hương VN.

Xin Cầu Chúc Bạn Thượng Lộ Bình An và trở lại khoẻ mạnh.

Xin Nguyện Cầu cho một Ngày Mai Bình An và Tươi Sáng cho con Dân Việt Nam ở trong cũng như ngoài nước.

Tân Xuân Vạn Phúc.

Bùi Xuân Hải, M.D.

.