□ Nguyễn Trung Tây
Đồng Tiền Mất, Con Chiên Hoang, và Hồn Đi Lạc... (Luca 15:1-32)


Gặp tôi lang thang đầu đường xó chợ như sát thủ Cain (một đời bị Trời phạt lang thang đầu đường xó chợ cho hết một kiếp người trên mặt đất), bạn chặn tôi ngay giữa đường, phán một lời (một lời bình phẩm, một lời tuyên án, hay cũng có thể được gọi là một lời than): “Ông, tu sĩ bình bát, hơn nửa đời ngồi am nhỏ gõ những trang kinh mà nhìn mặt như người chưa bao giờ cảm nghiệm được một giây phút (trần gian gọi là) Ngộ!...”

Tôi, bất mãn kinh niên, nhăn nhăn vầng trán, “Cám ơn cho những lời nhận xét quý báu không ai cần tới. Nhưng cũng chả sao, tôi vẫn quý mến ông như thuả nào. Mà này, ông bạn, ông muốn nói điều gì? Làm ơn nói thẳng ra cho thiên hạ nhờ.”

Bạn nhìn vào mắt tôi, nói rõ từng âm, “Rất thành thực! Không khách sáo! Ông nhìn lạc đường quá!”

Ơi, tôi yêu mến làm sao những lời nói thẳng như ruột ngựa của người đối diện!

Tiếng Việt giọng Bắc của bạn thật chuẩn, thật dễ thương!

Bạn có phải thầy bói, nhà tướng số, hay tiên tri từ trong quá khứ (Trạng Nguyễn Bỉnh Khiêm/Trạng Quỳnh) đội mồ sống dậy, quay về thế giới đảo điên để phán một lời tuyên ngôn về ngày giờ tận thế?

Lạc đường là tôi!

Lạc đường là tên, dòng họ Lạc, con cháu Lạc Long Quân!

Lạc đường đã trở thành máu huyết luân lưu trong người. Lạc đường đã khắc ghi sâu trong tâm khảm. Lạc đường đã trở nên cá tính riêng biệt trời “cho” riêng tôi sở hữu. Tôi đã lạc ngay trong bụng mẹ từ thuả hồng hoang. Tôi nghĩ có lẽ mình chẳng muốn sinh ra trên cõi đời này làm chi, nhất là sinh ra làm người Việt Nam trong vòng một trăm năm vừa qua (thành thật mà nói, không ngại đụng chạm; bạn có giận, trách mắng tôi vong bản vong thân, tôi vẫn nói như thế; lời thật mất lòng!).

Tôi, tuổi mười ba, đã lạc khi nhìn thấy xe tăng T-54 lăn bánh trên đường Lê Văn Duyệt, một trong những đại lộ thủ đô Sài Gòn dẫn về tổng hành dinh của Nam Việt Nam, chính quyền hai đời Tổng Thống (nhân vật giờ thứ 25, không tính) mới vừa tuyên bố trên đài phát thanh, chúng tôi đầu hàng. Sài Gòn, 30 tháng 4, bầu trời xanh lơ trưa mùa xuân bỗng dưng mây đen kéo tới, xám đen âm u cả một góc trời thủ đô (đừng hỏi tại sao, tôi không dị đoan mê tín, tôi chỉ diễn tả những chi mình đã nhìn thấy vào giây phút ấy). Thành phố hỗn loạn trong cơn tháo chạy! Những cột khói bốc cao! Những khuôn mặt hốt hoảng! Những giọt lệ buồn tủi! Những tiếng kêu tuyệt vọng! Những tiếng hét kinh hoàng! Những tiếng đạn nổ tung xé rách toang thịt da! Tiếng đạn súng lục xuyên thẳng đầu người nghĩa khí chết theo thành! Những hàng người nối dài cho một chỗ ngồi trên chiếc trực thăng đậu cao trên nóc tòa nhà Đại Sứ Mỹ. Tựa như những chú ruồi nhằng bay rối loạn tung tóe trên một thân xác bắt đầu lạnh, bầu trời Sài Gòn bỗng dưng ngập tràn trực thăng di tản người thân ruột thịt!

Tôi đã lạc dưới bầu trời nắng lung lửa đỏ, bụng đói, trống rỗng với không một chén cơm (dù là cơm hẩm), ba năm liền đi bộ tới trường trung học Nguyễn Thượng Hiền. Một chén cơm trắng đơn giản bình thường khi đó bỗng dưng trở thành món hàng xa xỉ phẩm cho cậu bé thiếu niên của Sài Gòn, Sài Gòn một thời hãnh diện được gọi Hòn Ngọc Viễn Đông. Tại sao thiếu niên Phi Luật Tân, Mã Lai, Thái Lan cùng thời không có những ước mơ nhỏ nhoi như thế?

Tôi đã lạc ngay sau khi bị nhổ bật gốc khỏi quê nhà bởi cuộc chiến Việt Nam, một cuộc chiến đến ngày hôm nay, tôi vẫn thắc mắc, muốn tìm hiểu thật sự ra đâu mới là nguyên nhân chính. Bởi ngoại bang, Nga Sô? Mỹ? Kissinger bán đứng Việt Nam cho Trung Cộng? Hay bởi anh em nhân lên từ cùng một trứng đặt quyền lợi cá nhân lên trên hết, chủ nghĩa tư bản? chủ nghĩa cộng sản? chủ nghĩa cá nhân? thế là cùng một mẹ nhào vào, to miệng gào thét, tay cầm lựu đạn ném thẳng vào mặt nhau. Hay bởi tại cả hai, ngoại bang và người nhà? Thế là lịch sử lập lại, thêm một lần, Lê Chiêu Thống cõng rắn cắn gà nhà!

Tôi đã lạc khi bước chân lên tàu vượt biên, thuyền trôi lênh đênh trên mặt sóng, và tất cả những cô gái tuổi ươm mơ tóc dài đen lay láy trong khoang thuyền bị hạ nhục bởi ngư phủ xứ chùa vàng Thái. Khi bị tấn công bởi lưỡi dao vô tình, anh tôi ngã gục xuống sàn tàu, hét lớn, hai tay ôm mặt; và máu, những dòng máu đỏ nóng hổi tuôn chảy từ những ngón tay. Tôi, hốt hoảng với thảm kịch xảy tới cho người thân, không biết làm gì khác hơn, đứng giữa trời bật tung tiếng khóc!

Tôi đã lạc khi ngư phủ Thái xếp hàng những người thanh niên trên tàu. Từng người rồi từng người bị ngư phủ xứ Thái bạo hành. Tới phiên! Tôi nhắm mắt lại đợi chờ giây phút, nhưng ngư phủ Thái đã dừng lại nắm đấm giữa trời. Tôi nghĩ cũng có thể bởi khuôn mặt thất thần trắng xanh của mình. Hoặc bởi một lý do gì đó, có ai mà hiểu. Ngư phủ nhìn tôi, nhoẻn miệng cười, gỡ cặp kính của tôi ra, đeo vào mặt. Cặp kính cận dầy cộm, ai đeo cho nổi! Ngư phủ loạng choạng bước đi những bước chân xiêu vẹp! Đầu lắc lắc! Cặp kính cận rớt xuống, rơi thẳng một mạch xuống làn nước xanh đại dương. Tưởng thế là xong! Nhưng không, ngư phủ phóng theo vớt lại cặp kính. Một tay bám thành tàu, tay kia nắm chặt kiếng cận, ngư phủ nhảy lên tàu, cẩn thận đeo trả lại vào mắt chủ nhân cặp kính. Rồi lại quay sang người đứng kế bên, đánh tiếp, như chuyện bình thường, một chuyện phải xảy ra…

Tôi đã lạc trong khi hít thở bầu không khí ngột ngạt hôi thối của trại Sungai Besi, trại cấm Mã Lai hơn một năm trời. Trời nhiệt đới đổ tung lửa đỏ đốt cháy mái tôn nhà hộp đóng kín và khu "long house" dài thoàng tựa như tương lai mịt mờ vô định. Từng mảng rồi từng mảng hồn đã bị gậm nhấm, ăn mòn bởi đời sống trại cấm. Tôi chết khô vườn cỏ xanh tươi; đầu tóc đen rêu xanh phủ đầy!

Tôi đã lạc khi đặt chân lên đất Mỹ, vùng đất trần gian gọi đất hứa! Họ là ai, những người không có tóc đen bóng mượt? Tại sao mắt họ lại không là mầu nâu? Tại sao họ ăn bánh mì sandwitch với hambuger và cheese, nhưng lại không ăn cơm trắng với canh chua cá và thịt kho? Tại sao họ nhìn tôi với ánh mắt khinh khỉnh, coi thường! Tôi đã từng thắc mắc, nếu mình tới từ quốc gia, nơi xuất hiện thương hiệu Honda, Toyota, Sony, người Mỹ sẽ nhìn mình như thế nào? Hộ chiếu Japan, hộ chiếu Hong Kong, trăm năm vừa qua, rõ ràng khác với hộ chiếu tỵ nạn, nhất là tỵ nạn Việt Nam.

Tôi đã lạc khi nhận được tin Bố, trút hơi thở cuối đời tại Việt Nam trong khi mình đang lang thang tại xứ người, hơn một năm rồi. Một phần hồn của tôi đã chết, một góc tim bị xé rách toang, không bao giờ còn khả năng bình phục kể từ giây phút đó…

Và khi tôi quay về lại Sài Gòn cho một lần công tác… Người cùng chủng tộc nhìn tôi tựa như tôi chưa bao giờ chôn nhau cắt rốn ở quê mẹ. Trong ánh mắt họ, tôi là người Campuchia hoặc Thái. Có lần tôi lịch sự nói, “Cám ơn”, với cô chạy bàn trong tiệm Phở. Cô ta dừng lại một bước chân nhanh nhanh, quay đầu lại, mở miệng nói liền, “Ồ! Ông nói tiếng Việt giỏi quá!” Và cô ta hỏi tôi trong tiếng Anh, “Tại Phi Luật Tân, ông sống ở đâu? Thủ đô Manila?”

Thật thế à?

Lạc, hồn tôi lạc như ao tù nước đọng. Tôi hôi thối! Tôi hiểm ác!

Lạc, ngôn ngữ tôi hằn học nọc rắn độc!

Lạc, hồn tôi nhăn nheo tựa như trái táo khô để quên trong bếp từ lâu rồi. Tôi còn trẻ nhưng tâm già khằng, ngàn năm tuổi!

Lạc đã trở thành một phần tâm hồn!

Lạc, tôi lạc như Cô Tấm… Mẹ chết sớm, bố lấy vợ kế, rồi chết đi bỏ lại Cô Tấm một mình lạc loài bơ vơ trên cõi đời ô trọc với bà mẹ kế thiếu từ tâm và cô em Cám, giống tính mẹ.

Ngay cả khi tôi, đồng tiền quý giá được giữ gìn nâng niu tựa như kho tàng trong tay Chúa, qua hình ảnh của người phụ nữ, tôi vẫn đợi chờ cơ hội bỏ chạy! Đồng tiền đi lạc!

Ngay cả khi tôi, chú chiên be bé, dưới bàn tay nhân hậu của Chúa Chiên Lành, tôi vẫn rập rình đợi chờ cơ hội bỏ đi tìm kiếm dục vọng vệ đường! Con chiên lạc!

Ngay cả khi tôi, người con thứ, chạy đến cùng Chúa, đòi Ngài chia gia tài để tôi đốt hết vào đồi trụy đam mê! Người con đi hoang!

Lạc, tôi lạc như hai môn đệ trên đường Emmau…

Tôi thất vọng! Tôi lạc đường!

Chẳng trách chi bạn gọi tôi, Hồn Đi Lạc!

Tôi thất vọng với đời, với người và với mình! Tôi người họ Lạc!

Chẳng trách chi bạn gọi tôi, Hồn-Đi-Lạc!

Nhưng... Khoan!

Xin bạn dừng lại một bước chân. Xin bạn khoan, đừng bỏ đi! Bởi tôi nói chưa hết! Làm ơn cho tôi nói dứt lời...

Bạn,

Chính lúc hồn đi lạc, lại là lúc mình được tìm thấy, không phải bởi ai, nhưng Chúa Thiên Đàng qua hình ảnh của người phụ nữ với mười đồng tiền, người chăn chiên với đàn chiên trăm con! Chính lúc hồn thất vọng, lại là lúc hy vọng tràn đầy tuôn đổ trên hai bàn tay. Đồng tiền đã tìm thấy, con chiên lạc được bế lên vai, hai môn đệ thất vọng đã gặp Niềm Hy Vọng mới. Chuyện buồn chuyển mình hóa ra chuyện đẹp, chuyện cổ tích thơm tho ngọt ngào mùi cơm vừa chín tới.

Vâng, tôi lạc! Cũng chẳng sao!

Chúa chưa bao giờ bỏ rơi tôi!

Ngài tiếp tục cất công lên đường tìm kiếm tôi, đồng tiền đánh rơi, con chiên đi lạc,

bởi tôi quý giá trong đôi mắt Ngài.

Thế là no đủ! Ơn phúc dư thừa!

Vâng, tôi sinh ra đã lạc! Mang thân phận họ Lạc, sinh nhằm vào ngay một giai đoạn LẠC…

Bạn cứ gọi tôi tên Lạc!

Nhưng tôi vẫn no đầy phúc lộc trời cao! Mưa trời vẫn tiếp tục đổ xuống đầy tràn hai bàn tay trắng!

□ The Lost Coin, The Lost Sheep and The Lost SOUL (Luke 15:1-32)

Seeing me roaming in public like the murderer Cain, a restless wanderer on the face of the earth, you stop me at the middle of the road to pronounce a sentence, a statement, or perhaps, a complaint, “You’re Catholic, even a Catholic priest, and yet you don’t look redeemed!…”

I, in my capricious mood, raise my eyebrows, “Thanks for your precious comment which I don’t ask for. I love you, anyway. But what do you mean?”

“No offence! Be honest. You look lost, lost with capital L!” you stare at me.

Oh! How I love what you tell to my face.

Your Yankee English is perfect, “lost with a capital L.”

Are you a psychic reader, or a soothsayer, or a clairvoyant, or perhaps a prophet from the old returning to the chaotic world to announce the message of the doomsday?

“Lost” is me. “Lost” is my nickname. “Lost” has been ingrained in my blood. “Lost” has been engraved into my heart not by my choice. “Lost” has been characterized as my idiosyncracy! I was lost at the moment I was conceived in my mother’s womb. Anyway, I guess I did not choose to be born…

I was lost when seeing the first T-54 tank rolling on Lê Văn Duyệt, one of the main roads of Saigon, leading to the headquarters of the South Vietnam, a brand new defeated government. The cerulean blue sky at mid noon suddenly turned into grey one, and don’t ask me why; I just describe what I saw. The city was in chaos. The pillars of smog appeared almost everywhere! The Saigon’s sky was filled with many helicopters, just like numerous fruit flies, in their final attempts to evacuate their loved ones. The panicked faces! The emotional tears! The desperate cries! The loud scream! The long queues of people desperate for a seat on the helicopter on the top of the US Embassy building!

I was lost when under the scorching heat, without having a decent bowl of rice for my hungry stomach, I was walking on foot to the High school Nguyễn Thượng Hiền. A bowl of steamed rice was a luxurious dream for a teenager in Saigon, the city that was once called the Pearl of the Far East.

I was lost when I was uprooted from my homeland by the Vietnam War, the war that I continue to search for the real motive!

I was lost while aboard my fishing boat, drifting along in the ocean, and all the young girls in my boat were sexually assaulted by Thai fishermen. When my brother was attacked by a fisherman’s knife, he collapsed on to the wooden floor of the boat, he screamed out loud, his two hands covered his face, and blood, much blood streamed out between his fingers. I, panicked at the unexpected tragedy to my loved one, burst into tears…

I was lost when the fishermen lined the men up. One by one all the men on the fishing boat were hit by them. My turn came. I closed my eyes, waiting for the moment, but the fisherman stopped his thrusting in the middle of the air. I guess perhaps he noticed my frightened and wan face. Whatever reason that made him with hold his punch, I don’t know. He smiled at me and then removed my glasses and put them onto his eyes. A thick pair of my myopia glasses caused him to be dizzy! He stumbled on his feet! He shook his head. My glasses slide away from his face and went straight to the surface of the ocean. The fisherman jumped after them into the sea to rescue my glasses. One hand grasped to the side of the boat, the other held tight to my glasses, the man returned to the boat and then to me. To my surprise, he gently placed the pair of glasses on my face! And he moved to the next man. The beating continued as usual, as it should be…

I was lost when I was suffocated with the stale air in Sungai Besi, the detention camp in Malaysia. Piece by piece, the life in my soul was eaten by the life in the camp.

I was lost when I first set my foot on American soil. Who were these people, who did not have sleekly black hair? Why are their eyes not brown? Why do they eat sandwiches, hamburgers and cheese and not steamed rice with sour fish soup and pieces of salty pork?

I was lost when I much later received the news regarding my dad, who breathed his last in Vietnam when I had been wandering in the foreign land for over a year… A piece of my soul actually died, a part of my heart has been torn up and never recovered, ever since…

And when I return to my homeland… The people in my “apmara”/homeland treat me as if my umbilical cord was not buried in Vietnam. In their eyes I must be a Cambodian or Japanese. Once I said, “Cám ơn/Thank you” to the waitress at a Phở Restaurant in Vietnam. She at once became excited, “Your Vietnamese is impressive.”

Really?

She asked, “Where do you live in the Philippines? Manila?”

Really!

Lost, so my soul was just like a stagnant pond. I am filled with stench! I am vicious!

Lost, so my mind was shrunken just like a wizened apple that has been left on the shelf for too long. I was young but my mind was way advanced in age.

Lost, so my language occasionally becomes vitriolic.

Being lost has become part of my soul, my lost soul.

Even when I, a precious coin, was stored as a treasure in the hand of God, incarnated through the figure of a woman, I looked for a chance to escape from Her! The lost coin!

Even when I, a sheep, was under the loving care of the Good Shepherd, I very often waited for a chance to run off from Him for the taste of sensual pleasures! The lost sheep!

Even when I, the younger son, came to demand of God to divide the inheritance so I can spend it all on voluptuary! The prodigal son!

Lost, I was totally lost just like the two disciples on the Emmaus road… The two depressed disciples.

I am confused! I am disappointed! I am totally lost!

No wonder you call me lost with capital L.

But! (Hold on! Don't run away, for I haven't finished yet)... But,

I take comfort that in the midst of being confused, disappointed and lost, I have been found, not by anyone, but rather God: the woman who has ten coins, the good shepherd with the fold of one hundred sheep, the forgiving and compassionate father, and the New-Hope that I unexpectedly encounter on my own journey of faith. Yes, it is at the moment when I am lost, I have been found. Yes, it is at the moment when I am in despair, that I encounter the new hope, Jesus Christ, the risen One.

Yes, I am lost! So what!

God does not give up on me!

God continues to search for me, the lost coin, the lost sheep, the lost son, the lost disciple,

because I am very significant in God's eyes.

That's all I need! I am fully blessed!

□ Nguyễn Trung Tây
www.nguyentrungtay.webs.com