Halleluia! Halleluia! Halleluia!

Trong nếp sống đức tin của Giáo Hội, bắt đầu từ ngày lễ mừng Chúa Giêsu sống lại lời Halleluia được hát đọc lên trọng thể.

Trong suốt mùa phục sinh cho tới ngày lễ mừng kính Đức Chúa Thánh Thần hiện xuống, kinh Regina coeli Halleluia - Lạy nữa vương thiên đàng hãy vui mừng halleluia…, được xướng đọc mỗi ngày thay cho Kinh Đức Chúa trời sai Thánh Thiên Thần Truyền tin cho đức mẹ Maria.

Và lời tung hô hallleuia được hát hay xướng đọc lên trước khi công bố lời Chúa trong phúc âm. Lời Alleluia chỉ không đọc hay trong mùa chay từ thừ Tư lễ Tro đến Thứy bảy Tuần thánh hằng năm.

Lời Halleluia phát xuất từ nguyên ngữ tiếng Do Thái. Đó là lời tung hô nói lên sự vui mừng hân hoan có nguồn gốc từ thời xa xưa trong phụng vụ đạo Do Thái, mang ý nghĩa : Hãy ca tụng Thiên Chúa.

Lời Halleluia có hai phần chữ „hallelu“ : Hãy ca tụng, - và chữ „ia“: Thiên Chúa, viết tắt của chữ Jehova hay Jahwe, đó ngôn ngữ kinh thánh chỉ về Thiên Chúa.

Halleluja là cách chuyển trong tiếng Đức từ ngôn ngữ Do Thái הַלְּלוּיָהּ (hallelu-Jáh).

Theo tiếng Latinh viết là Alleluia từ tiếng Hy lạp „ἁλληλουϊά“. Vì trong tiếng Hy Lạp không có mẫu tự h.

Câu tung hô Halleluia trong các Thánh Vịnh phần Cựu ước có tới 23 lần: TV. 104,35; 105,45; 106,1.48; 111,1; 112,1; 113,1.9; 115,18; 116,19; 117,2; 135,1.21; 146,1.10; 147,1.20; 148,1.14; 149,1.9; 150,1.6.

Các Thánh vịnh từ 112 tới 118 theo cung cách truyền thống đều bắt đầu bằng câu Hallel : hãy ca ngợi .

Câu Halelu-Jáh có trong sách Khải Huyền của Thánh Gioan bốn lần ( KH 19,1–6).

Dựa theo phụng vụ Do Thái, các tín hữu Chúa Kitô ngay từ thời sơ khai đã nói lên vui mừng cùng ngợi thành Giêrusalem trên trời bằng lời Halleluia : „ Các cửa thành Giê-ru-sa-lem vang tiếng ca hoan hỷ, mọi nhà sẽ cùng hát: "Ha-lê-lui-a!„ (Sách Tobia 13,18)

Bằng lời ca ngợi Halleluia trong sách Khải Huyền, Con Chiên Thiên Chúa được tung hô ca mừng là người chiến thắng: "Ha-lê-lui-a!Thiên Chúa ta thờ là Đấng cứu độ, Đấng vinh hiển uy quyền! (Kh 19,1.)

Chữ Halleluia là chữ rất cổ xưa có từ thời kinh thánh được các vị Tư Tế xướng lên và dân chúng giáo hữu lặp lại trong lễ nghi phụng vụ, để ca tụng Thiên Chúa

Chữ Halleluia được dùng đọc hay hát lên trong các lời Kinh phụng vụ của Giáo Hội Công Giáo, nhưng không dịch ra các ngôn ngữ địa phương, mà giữ nguyên chữ như vậy, tương tự như tiếng Amen.

Halleluia là lời hát diễn tả niềm hy vọng trong lúc gặp khủng hoảng. Hy vọng luôn luôn là dấu chỉ về một tương lai mới như trong Thánh Vịnh 112 đã cọ lời cầu nguyện: „ Ha-lê-lui-a. Hạnh phúc thay, người kính sợ CHÚA, những ưa cùng thích mệnh lệnh Chúa truyền ban.“ (Tv 112, 1)

Xưa nay đã có nhiều nhạc sĩ thiên tài lấy hứng từ Halleluia dệt nên những khúc trường ca nói lên sự vui mừng hân hoan rất thời danh. Khúc ca Halleluia hùng traăng của nhạc sĩ Haendel trong trường ca Messiah xưa nay rất được ưa chuộng hát trong các buổi hòa nhạc vào mùa lễ trọng mừng Chúa Giêsu phục sinh.

Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long