Nicole Winfield, Ilia Novikov của hãng tin Associated Press, ngày 20 tháng 11, 2025, tường trình rằng: Ukraine yêu cầu Vatican chính thức hóa vai trò trung gian cho việc hồi hương công dân bị Nga bắt giữ
Thực vậy, một quan chức chính phủ Kyiv cho biết hôm thứ Tư rằng Ukraine đã yêu cầu Vatican chính thức hóa vai trò của mình trong việc thúc đẩy các cuộc đàm phán về việc hồi hương trẻ em và thường dân Ukraine bị Nga bắt giữ trong cuộc chiến kéo dài gần bốn năm.
Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đã đưa ra yêu cầu này trong một bức thư gửi Đức Giáo Hoàng Leo XIV trước buổi tiếp kiến hôm thứ Sáu giữa Đức Giáo Hoàng và phái đoàn trẻ em và thường dân Ukraine hồi hương. Tại buổi họp báo hôm thứ Tư, những người trẻ tuổi này đã mô tả việc họ phải chịu sự tuyên truyền của Nga và nỗi đau của họ khi bị chia cắt khỏi những người thân yêu.
Thư của TT. Zelenskyy yêu cầu Đức Giáo Hoàng Leo XIV chính thức hóa thỏa thuận không chính thức do Đức Giáo Hoàng Phanxicô khởi xướng, trong đó một Hồng Y người Ý, Matteo Zuppi, đã từng làm đặc phái viên riêng của Đức Giáo Hoàng về các vấn đề nhân đạo.
Phó Chánh Văn phòng của TT. Zelenskyy, Iryna Vereshchuk, phát biểu với các phóng viên tại Rome rằng Ukraine muốn Tòa Thánh đóng vai trò trung gian, hay "nền tảng", để Ukraine và Nga có thể thảo luận về việc hồi hương thường dân.
“Có điều là khi chúng tôi có tù binh chiến tranh của họ và Nga muốn trao trả họ. Họ có tù binh chiến tranh của chúng tôi, chúng tôi có tù binh chiến tranh của họ. Có sự quan tâm đến việc trao đổi.” Nhưng bà cho biết Ukraine không giữ bất cứ thường dân Nga nào để trao đổi. Không rõ liệu có trẻ em hay thường dân nào được trao trả qua kênh không chính thức của Vatican hay không.
Vereshchuk cho biết theo phái đoàn Zuppi, Nga đã sử dụng “vùng xám” để không phản hồi danh sách thường dân mà Ukraine muốn trả tự do, vì quy trình này chưa được chính thức hóa.
Bà cho biết: “Một khi quy trình được chính thức hóa, chúng tôi có thể liên lạc chính thức với phía Nga và khi chúng tôi gửi thư qua nền tảng này, họ sẽ phải phản hồi”.
Cả Vatican lẫn Đại sứ quán Nga tại Tòa thánh đều chưa trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận.
Lệnh của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đối với Putin về các vụ bắt cóc trẻ em
Vereshchuk đi cùng một phái đoàn gồm trẻ em, cha mẹ và ông bà người Ukraine, những người từng sống ở các khu vực Donetsk do Nga kiểm soát hoặc chiếm đóng, hoặc bị lực lượng Nga giam giữ ở nơi khác và hiện đang sống trên lãnh thổ do Ukraine kiểm soát.
Các quan chức Ukraine cho biết nước này tiếp tục ghi nhận hàng nghìn trường hợp trẻ em bị đưa trái phép đến lãnh thổ Nga trong chiến tranh — một hành vi mà Kyiv gọi là một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo nhạy cảm nhất của mình.
Năm 2023, Tòa án Hình sự Quốc tế đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin về tội ác chiến tranh, cáo buộc ông phải chịu trách nhiệm cá nhân về các vụ bắt cóc trẻ em từ Ukraine.
Theo dữ liệu hiện tại do nền tảng tổng thống Bring Kids Back của Ukraine công bố, 19,546 trẻ em Ukraine đã được chính thức ghi nhận là bị Nga trục xuất hoặc cưỡng bức chuyển đi.
Các phương tiện truyền thông dẫn lời Thanh tra Nhân quyền Ukraine Dmytro Lubinets cho biết tính đến ngày 27 tháng 3, 1,247 trẻ em đã được hồi hương thành công về Ukraine thông qua các kênh ngoại giao và nhân đạo.
Vereshchuk cho biết Ukraine đã xác định được danh tính của khoảng 2,000 thường dân bị Nga giam giữ thông qua Hội Chữ thập đỏ. Hiện chưa rõ con số này có bao gồm trẻ em hay không.
Thanh niên Ukraine và tuyên truyền của Nga
Những người trẻ trong phái đoàn gặp Đức Leo hôm thứ Sáu đã mô tả việc họ phải chịu sự tuyên truyền của Nga khi sống ở Donesk, miền Đông Ukraine, nơi Ukraine đã giao tranh với các lực lượng được Nga hậu thuẫn từ năm 2014. Nga hiện đã kiểm soát hầu hết Donbass - tên gọi của Donetsk và Luhansk lân cận - mà Moscow đã sáp nhập bất hợp pháp cùng với hai khu vực phía Nam ba năm trước.
Những người trẻ tuổi cho biết họ bị học sinh và giáo viên Nga bắt nạt ở trường, bị ép học quốc ca Nga, nói tiếng Nga và viết thư ủng hộ binh lính Nga.
Veronika Vlasova, một cô bé 13 tuổi đã bị đưa đến lãnh thổ Nga và bị tách khỏi mẹ trong 14 tháng, cho biết: “Khi tôi nói rằng tôi không muốn viết bất cứ lá thư nào như thế này, có người đã cãi lại tôi, và tôi được bảo rằng Ukraine không còn tồn tại nữa”. Vlasova, hiện 16 tuổi, cho biết cô bị giam giữ tại một trung tâm phục hồi chức năng trẻ em trên lãnh thổ Nga mà không được phép sử dụng điện thoại nhưng cuối cùng đã được thả ra. Hiện cô đang sống ở Kyiv.
Liudmyla Siryk đã mô tả cuộc tìm kiếm kéo dài nhiều tháng trời của mình cho cháu trai, người bị thương ở Mariupol khi mới 12 tuổi vào tháng 3 năm 2022, trong những tuần đầu của cuộc chiến. Cháu trai, Oleksandr Radchuk, đã bị tách khỏi mẹ, con gái của Siryk, và được đưa đến một bệnh viện ở Donetsk.
Siryk cho biết cô đã làm việc nhiều tháng để đảm bảo các giấy tờ cần thiết đưa Radchuk trở về lãnh thổ Ukraine, và đã đi xe buýt bốn ngày qua các nước Baltic và Nga để đến Donetsk, nơi họ được đoàn tụ tại một bệnh viện.
Cô nói: “Tôi chưa bao giờ đi du lịch trong đời”.
Radchuk, hiện 15 tuổi, tin rằng mẹ mình đang bị giam giữ tại Nga.