1. ‘Hiểu chưa? Bắn ngay lập tức’: Dân thường bị quân đội Nga tấn công ở Pokrovsk
Cơ quan Tình báo Quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR đã công bố một đoạn băng ghi âm cho thấy lực lượng Nga được lệnh giết hại thường dân ở Pokrovsk khi họ cố gắng rời khỏi khu vực chiến sự.
Trong bản ghi âm, một chỉ huy chiến trường của Lữ đoàn súng trường cơ giới độc lập số 30, một phần của Tập đoàn quân vũ trang hợp thành số 2 của Nga, đã đưa ra một mệnh lệnh trực tiếp:
“Cẩn thận đường đi, đừng cho ai qua. Hiểu chưa? Bất cứ dân thường nào mang túi lớn đều phải bắn ngay lập tức.”
Theo HUR, lữ đoàn hiện đang hoạt động gần Pokrovsk.
Cơ quan này cho biết lệnh bị chặn là một phần của mô hình bạo lực có hệ thống rộng hơn.
HUR cho biết trong một tuyên bố: “Những vụ hành quyết và tra tấn tù nhân chiến tranh một cách có hệ thống, giết hại thường dân và hành quyết ngoài vòng pháp luật đối với chính quân đội của mình một lần nữa chứng minh rằng tội ác chiến tranh là chính sách có chủ đích và tấn công rõ ràng của quốc gia xâm lược Nga”.
Các cơ quan tình báo Ukraine trước đây đã chặn được các cuộc gọi mô tả tình trạng căng thẳng về mặt tâm lý và sự coi thường mạng sống con người trong quân đội Nga.
Năm 2023, tờ Kyiv Post đã phỏng vấn “Maria”, một trong những điệp viên chuyên nghiệp của cơ quan tình báo Ukraine và kể về những điều kinh hoàng mà cô nghe được.
Nga thường xuyên bác bỏ nội dung các cuộc gọi bị chặn do Ukraine công bố, cho rằng chúng là giả mạo, theo cáo buộc của Kyiv Post gửi cho Maria. Cô nói: “Tất cả đều là thật, mặc dù nghe có vẻ điên rồ. Đôi khi tôi không thể tin nổi những lời mình nghe thấy, nhưng chúng tôi có những gì chúng tôi có.”
Lực lượng Nga thay đổi chiến lược tấn công mùa đông, tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng ở Sumy, Kharkiv và Chernihiv để buộc người dân phải rời khỏi khu vực biên giới.
Trước đó, vào Chúa Nhật, ngày 19 tháng 10, quân đội Nga đã nổ súng vào dân thường ở Pokrovsk, theo lời một tình nguyện viên được biết đến với mật danh “Hollandets”.
Ông đã công bố đoạn phim quay bằng máy bay điều khiển từ xa, ghi lại cảnh nhiều nạn nhân: một người phụ nữ đi xe đạp bị bắn vào lưng, một ông già nằm giữa đường, một người phụ nữ khác bị dập chân và một người đàn ông trên đường ray xe lửa.
Vài phút sau, máy bay điều khiển từ xa ghi lại cảnh một người đàn ông lạ mặt đang cẩn thận nâng người phụ nữ bị thương và đưa cô về phía vị trí của quân đội Ukraine.
Vụ xả súng xảy ra gần ga xe lửa của thành phố, nơi giao tranh đường phố dữ dội vẫn đang tiếp diễn.
Người tình nguyện cho biết người phụ nữ vẫn ở Pokrovsk, nhưng việc đưa đến bệnh viện là không thể vì các cuộc tấn công liên tục của máy bay điều khiển từ xa Nga khiến việc vận chuyển an toàn là không thể.
Kể từ giữa tháng 9, Pokrovsk và các khu vực xung quanh ở vùng Donetsk đã trở thành trọng tâm phòng thủ của Ukraine khi lực lượng Nga tăng cường nỗ lực chiếm giữ thành trì này.
Vào ngày 18 tháng 9, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tuyên bố lực lượng Ukraine đang tiến hành một cuộc phản công ở Donetsk, đặc biệt là xung quanh Pokrovsk và Dobropillia.
Vào ngày 26 tháng 9, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky cho biết quân đội Nga ở khu vực Pokrovsk đã bị mắc kẹt trong một “cái túi”.
Tổng thống Zelenskiy sau đó nói thêm rằng lực lượng Nga được lệnh tấn công các vị trí của Ukraine bằng mọi giá, dẫn đến thương vong lớn cho phía Nga trong khu vực.
Tính đến ngày 16 tháng 10, Bộ Tổng tham mưu báo cáo rằng kể từ cuối tháng 8, lực lượng Ukraine đã giải phóng được 183 km2 trên mặt trận Pokrovsk, đồng thời giải phóng thêm 230 km2 khỏi các nhóm phá hoại và trinh sát, gọi tắt là DRG của Nga.
[Kyiv Independent: ‘Understood? Shoot Immediately’: Civilians Targeted in Pokrovsk by Russian Forces]
2. Tổng thống Trump sẽ gặp Tập vào ngày 30 tháng 10
Tổng thống Trump sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Á Châu - Thái Bình Dương tại Nam Hàn vào ngày 30 tháng 10, thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết hôm thứ năm.
Tổng thống sẽ tham dự cuộc gặp song phương với nhà lãnh đạo Trung Quốc vào cuối chuyến công du ba nước Á Châu. Bà không cung cấp bất kỳ thông tin chi tiết nào về nội dung cuộc gặp.
Mặc dù Tổng thống Trump đã nói cách đây vài tuần rằng ông sẽ gặp Tập tại hội nghị thượng đỉnh APEC, nhưng ngày cụ thể vẫn chưa được công bố. Cuộc gặp sẽ diễn ra vào sáng thứ Năm giờ địa phương tại Busan, Nam Hàn.
Hôm thứ Tư, Tổng thống Trump dự đoán hai nhà lãnh đạo sẽ đạt được thỏa thuận về mọi vấn đề, từ thương mại đến năng lượng hạt nhân. Ông cũng dự định giải quyết vấn đề Trung Quốc mua dầu của Nga.
Căng thẳng thương mại giữa hai nước đã bùng phát trong những tuần gần đây sau khi Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế 100% lên hàng xuất khẩu của Trung Quốc, dự kiến có hiệu lực hai ngày sau cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo. Lời cam kết của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi Trung Quốc công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với kim loại đất hiếm và công nghệ liên quan trong lĩnh vực điện tử và hàng hóa quân sự.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội hồi đầu tháng, Tổng thống Trump viết rằng mức thuế quan mới của Mỹ sẽ “cao hơn bất kỳ mức thuế quan nào” mà Trung Quốc đang phải trả. Hôm thứ Tư, Tổng thống Trump nói thêm rằng ưu tiên của ông là chấm dứt chiến tranh của Nga ở Ukraine. Ông Tập “giờ đây muốn thấy chiến tranh kết thúc”, tổng thống nói.
Đây sẽ là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ năm 2019, khi hai người gặp nhau tại Nhật Bản tại hội nghị thượng đỉnh G20.
Leavitt cho biết thêm rằng Tổng thống Trump cũng sẽ tham gia các cuộc họp song phương với các nhà lãnh đạo Malaysia, Nhật Bản và Nam Hàn trong chuyến đi.
[Politico: Trump to meet with Xi on Oct. 30]
3. Âu Châu thề sẽ bóp nghẹt ngành dầu mỏ của Nga sau lệnh trừng phạt của Tổng thống Trump
Thủ tướng Vương Quốc Anh Keir Starmer đã cam kết “loại bỏ dầu khí của Nga khỏi thị trường toàn cầu” khi ông gặp Tổng thống Volodymyr Zelenskiy nhằm duy trì động lực chấm dứt chiến tranh ở Ukraine sau một tuần đầy biến động chứng kiến sự sụp đổ của hội nghị thượng đỉnh về lệnh ngừng bắn tiềm năng.
Starmer đã chủ trì một cuộc họp với các đồng minh của Ukraine nhằm tìm cách xây dựng dựa trên sự can thiệp lớn nhất từ trước đến nay của Tổng thống Donald Trump chống lại Vladimir Putin khi ông trừng phạt hai công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga.
Tổng thống Zelenskiy ca ngợi động thái của Mỹ là “một bước tiến lớn” nhưng kêu gọi các đồng minh tiến xa hơn, nói rằng “chúng ta phải gây áp lực không chỉ đối với Rosneft và Lukoil mà còn đối với tất cả các công ty dầu mỏ của Nga”.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte, người vừa tham gia cuộc họp với Tổng thống Trump tại Washington, cho biết ông hy vọng các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với các công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga “sẽ khiến họ mất doanh thu và tăng đáng kể áp lực lên Putin”.
Họ cũng khen ngợi các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu vì đã đồng ý hỗ trợ tài chính cho Ukraine trong hai năm tới, bất chấp sự thất bại của các cuộc đàm phán tại Brussels nhằm giải phóng hàng tỷ euro tài sản bị đóng băng của Nga để giúp tài trợ cho quốc phòng của nước này.
Starmer, Tổng thống Zelenskiy và Rutte đã gặp nhau tại Luân Đôn cùng với Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen và người đồng cấp Hòa Lan Dick Schoof, trước cuộc họp trực tuyến của liên minh thiện chí, có sự tham gia lần đầu tiên của Nhật Bản.
Kể từ khi thành lập, các cuộc đàm phán của liên minh đã tập trung vào các biện pháp bảo đảm an ninh trong trường hợp ngừng bắn.
Tuy nhiên, tuần này, cuộc thảo luận tập trung nhiều hơn vào cách tăng cường áp lực buộc Putin phải khởi động lại các cuộc đàm phán hòa bình trước sự ngoan cố của nhà lãnh đạo Nga.
Tổng thống Zelenskiy có hai mục tiêu chính khi gặp các nhà lãnh đạo Âu Châu: tận dụng các lệnh trừng phạt mới của Tổng thống Trump và giữ vũ khí tầm xa trên bàn đàm phán.
Một người quen thuộc với cuộc thảo luận hôm thứ Sáu chỉ ra rằng Surgutneftegas, công ty cá nhân của Putin, vẫn chưa bị tấn công và dự đoán: “Nếu toàn bộ ngành dầu mỏ của họ [Nga] có thể bị siết chặt, họ sẽ có cơ hội đưa Putin vào bàn đàm phán.”
Một quan chức cao cấp của Anh nói thêm rằng hành động của Hoa Kỳ là “một bước tiến mới thực sự quan trọng” và “luôn mạnh mẽ hơn khi các quốc gia cùng hành động”.
Người có liên quan đến cuộc đàm phán hôm thứ Sáu cho biết năng lực hỏa tiễn tầm xa phải được đưa vào các nỗ lực của Âu Châu và Hoa Kỳ.
“Mọi người đều thấy Putin phản ứng thế nào trước viễn cảnh Tomahawks”, họ nói. “Nhưng rồi người Mỹ đã rút lui khỏi ý tưởng này và Putin nhanh chóng từ bỏ ngoại giao.”
Tổng thống Hoa Kỳ đã dao động giữa thiện chí lắng nghe Tổng thống Zelenskiy và Putin, và những người theo dõi ở Âu Châu tỏ ra lo lắng về kế hoạch gặp nhà lãnh đạo Nga tại Hung Gia Lợi trong tuần này của ông.
Tuy nhiên, cuộc họp đó đã bị hủy bỏ sau khi cuộc điện đàm giữa Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov diễn ra không tốt đẹp.
Vào thứ Tư, Hoa Kỳ đã công bố lệnh trừng phạt đối với Rosneft và Lukoil, hai công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga, đánh dấu sự thay đổi thái độ của Tòa Bạch Ốc.
Tổng thống Trump, người trước đó từng tuyên bố sẽ không áp dụng thêm lệnh trừng phạt trừ khi các nước Âu Châu ngừng nhập khẩu dầu khí từ Nga, nói với các phóng viên: “Tôi chỉ cảm thấy đã đến lúc”.
[Politico: Europeans vow to choke Russian oil sector after Trump sanctions]
4. Liên Hiệp Âu Châu tuyên bố Serbia phải ủng hộ lệnh trừng phạt Nga để thúc đẩy nỗ lực gia nhập
Hôm thứ Ba, Nghị viện Âu Châu đã ban hành một động thái chung nhằm giải quyết cuộc đàn áp các cuộc biểu tình của Belgrade sau thảm kịch Novi Sad gần một năm trước, đồng thời nhắc lại các điều kiện của Liên Hiệp Âu Châu đối với nỗ lực xin gia nhập của Serbia.
Vào ngày 1 tháng 11 năm 2024, một mái che bê tông tại nhà ga hỏa xa chính Novi Sad ở Serbia đã sụp đổ và khiến 16 người thiệt mạng, gây ra các cuộc biểu tình quần chúng và các cuộc đàn áp sau đó ở nước này kéo dài trong nhiều tháng.
Trong tuyên bố của mình, Nghị viện Âu Châu đã chỉ trích nhiều khía cạnh trong phản ứng của Belgrade và lưu ý về sự hiện diện của cái mà họ gọi là “những trường hợp cá biệt” về “lời lẽ thân Nga và bài xích”.
Bài báo cũng chỉ trích việc Tổng thống Serbia Aleksandar Vučić coi các cuộc biểu tình là một cuộc cách mạng màu theo như tường thuật của Điện Cẩm Linh.
“Tổng thống Vučić, người theo Hiến pháp Serbia không có thẩm quyền chính thức đối với hoạt động cảnh sát, đã coi các cuộc biểu tình là 'cuộc cách mạng màu' do các cơ quan tình báo nước ngoài của các quốc gia phương Tây tổ chức và tài trợ, và đã truyền tải điều này thông qua các phương tiện truyền thông ủng hộ chính phủ; trong khi Cơ quan Tình báo Nước ngoài của Nga, gọi tắt là SVR đã ủng hộ quan điểm này và cáo buộc Liên Hiệp Âu Châu thực hiện 'các hoạt động phá hoại' để kích động các cuộc biểu tình”, tuyên bố cho biết.
Sau đó, tài liệu nêu bật danh sách các yêu cầu được đưa ra cho Belgrade trong chuyến thăm Serbia của Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen vào ngày 15 tháng 10 – một trong số đó bao gồm việc nhắc lại các yêu cầu về tư cách thành viên của Serbia.
Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Hoa Kỳ, Vladimir Putin đã giám sát một cuộc tập trận lực lượng hạt nhân chiến lược bao gồm các vụ phóng hỏa tiễn Yars và Sineva cùng máy bay ném bom Tu-95MS.
Tài liệu nêu rõ: “Nhắc lại rằng các cuộc đàm phán gia nhập Liên Hiệp Âu Châu với Serbia chỉ nên tiến triển trên cơ sở đạt được tiến bộ bền vững và có thể đo lường được trong nhóm các vấn đề cơ bản, đặc biệt là về pháp quyền, cuộc chiến chống tham nhũng và tội phạm có tổ chức, độc lập tư pháp, tự do báo chí, cải cách hành chính công, phù hợp hoàn toàn với chính sách đối ngoại và an ninh chung, gọi tắt là CFSP của Liên Hiệp Âu Châu và các lệnh trừng phạt đối với Nga”.
Serbia đã nộp đơn xin gia nhập Liên Hiệp Âu Châu vào năm 2009 và đã được cấp tư cách ứng cử viên kể từ năm 2012. Tuy nhiên, tiến độ chậm chạp trong cải cách dân chủ và nhân quyền, cùng nhiều vấn đề khác, đã làm đình trệ nỗ lực gia nhập của Belgrade.
Vấn đề về Kosovo, một quốc gia độc lập trên thực tế nằm trong Serbia được hầu hết các quốc gia phương Tây ủng hộ, cũng vẫn là một vấn đề.
Về mặt ngoại giao, Serbia cũng đã cố gắng thể hiện mình là một bên trung lập trong cuộc chiến của Nga ở Ukraine bằng cách duy trì quan hệ với cả Kyiv và Mạc Tư Khoa, mặc dù mối quan hệ liên tục với Mạc Tư Khoa rõ ràng đã khiến Liên Hiệp Âu Châu khó chịu.
Vào tháng 12 năm 2024, Vucic đã nói chuyện với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, hai bên đều ca ngợi “con đường chung hướng tới Liên Hiệp Âu Châu”.
Tuy nhiên, Vučić cũng là một trong số ít nguyên thủ quốc gia tham dự lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng Thế chiến II tại Mạc Tư Khoa vào tháng 5, với mối quan hệ lịch sử giữa Nga và Serbia luôn là câu chuyện phổ biến trong xã hội của cả hai nước.
Vào tháng 10, Hoa Kỳ cũng áp đặt lệnh trừng phạt đối với Naftna Industrija Srbije, gọi tắt là NIS của Serbia, một công ty dầu mỏ do hai tập đoàn năng lượng khổng lồ của Nga là Gazprom và Gazprom Neft sở hữu phần lớn, cùng với lời cảnh báo lưỡng đảng từ Thượng viện Hoa Kỳ thúc giục Vučić lựa chọn giữa Âu Châu và Nga để tiến về phía trước.
[Kyiv Post: EU Says Serbia Must Back Sanctions on Russia to Advance Its Membership Bid]
5. ‘Đe dọa thỏa thuận hòa bình’: Chính quyền Tổng thống Trump chỉ trích cuộc bỏ phiếu của Knesset Israel về Bờ Tây
Phó Tổng thống JD Vance hôm thứ Năm cho biết ông cảm thấy bị xúc phạm bởi cuộc bỏ phiếu tại Knesset của Israel về việc sáp nhập Bờ Tây, đồng thời thêm tên ông vào danh sách các quan chức cao cấp của Tòa Bạch Ốc bày tỏ sự bất bình với Israel khi họ tìm cách xây dựng lệnh ngừng bắn mong manh với Hamas.
“Chính sách của chính quyền Tổng thống Trump là Bờ Tây sẽ không bị Israel sáp nhập. Đó sẽ tiếp tục là chính sách của chúng tôi,” ông Vance phát biểu tại Sân bay Ben Gurion của Israel. “Và nếu người dân muốn bỏ phiếu tượng trưng, họ có thể làm vậy. Nhưng chúng tôi chắc chắn không hài lòng về điều đó.”
Vance, người đã dành hai ngày gặp gỡ các quan chức tại Israel trong tuần này, nói với các phóng viên rằng Tổng thống Trump sẽ không cho phép Israel chiếm Bờ Tây.
Trong khi đó, văn phòng của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu với POLITICO rằng cuộc bỏ phiếu tại Knesset là “một hành động khiêu khích chính trị có chủ đích của phe đối lập nhằm gieo rắc bất hòa” và rằng nó không nhận được sự ủng hộ của đảng Likud cầm quyền.
“Đảng Likud và các đảng tôn giáo (các thành viên chính trong liên minh) đã không bỏ phiếu cho các dự luật này, ngoại trừ một thành viên Likud bất mãn, người gần đây đã bị sa thải khỏi vị trí chủ tịch một ủy ban của Knesset”, văn phòng của Netanyahu cho biết. “Nếu không có sự ủng hộ của Likud, những dự luật này khó có thể được thông qua.”
Đầu tháng này, các quan chức Tòa Bạch Ốc đã ăn mừng nỗ lực đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza, một trong những thành tựu chính sách đối ngoại nổi bật trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump. Tổng thống Trump được ca ngợi rộng rãi trong chuyến thăm Trung Đông sau đó, và Hamas đã trao trả 20 con tin còn sống cho Israel.
Nhưng ngay lúc này, cả hai bên đều đang thử nghiệm ranh giới mới. Israel đã tấn công một số mục tiêu bên trong Gaza vào Chúa Nhật, sau khi có báo cáo Hamas đã bắn vào binh lính Israel bên trong vùng lãnh thổ này. Sau đó, vào thứ Tư, quốc hội Israel đã sơ bộ thông qua một dự luật trao quyền cho Israel áp đặt quyền lực của mình lên Bờ Tây.
Ngoại trưởng Marco Rubio cũng chỉ trích cuộc bỏ phiếu tại Knesset, nói với các phóng viên hôm thứ Tư rằng “chúng tôi nghĩ rằng nó thậm chí còn có khả năng đe dọa đến thỏa thuận hòa bình”.
“Họ là một nền dân chủ, họ sẽ có được phiếu bầu của mình, mọi người sẽ đưa ra những quan điểm này, nhưng vào thời điểm này, chúng tôi cho rằng điều đó có thể phản tác dụng”, ông nói.
Tổng thống Trump cũng chỉ trích Netanyahu, trả lời phỏng vấn tạp chí Time ngày 15 tháng 10 rằng thủ tướng phải dừng cuộc tấn công vào Gaza “vì thế giới sẽ ngăn cản ông ta”.
Ngay cả khi đó, tổng thống vẫn loại trừ khả năng Israel sáp nhập Bờ Tây.
“ Điều đó sẽ không xảy ra,” ông nói. “Điều đó sẽ không xảy ra. Nó sẽ không xảy ra vì tôi đã hứa với các nước Ả Rập. Và bây giờ bạn không thể làm điều đó nữa. Chúng tôi đã có sự ủng hộ lớn từ Ả Rập. Điều đó sẽ không xảy ra vì tôi đã hứa với các nước Ả Rập. Nó sẽ không xảy ra. Israel sẽ mất tất cả sự ủng hộ từ Hoa Kỳ nếu điều đó xảy ra.”
Ông Vance nói với các phóng viên rằng ông đã hỏi về cuộc bỏ phiếu trong chuyến thăm và được trả lời rằng nó hoàn toàn mang tính biểu tượng. Tuy nhiên, ông vẫn bày tỏ sự không đồng tình.
Ông nói: “Nếu đó là một chiêu trò chính trị thì đó là một chiêu trò chính trị rất ngu ngốc và cá nhân tôi cảm thấy bị xúc phạm”.
Vào Chúa Nhật, Jared Kushner, một trong những nhà đàm phán hàng đầu của Tổng thống Trump về Trung Đông, đã chỉ trích vụ đánh bom Doha của Israel vào đầu tháng 9 nhưng cho biết ông và đặc phái viên Steve Witkoff có thể tận dụng điều này để xây dựng thỏa thuận hòa bình Trung Đông.
“Sau vụ tấn công bằng hỏa tiễn — từ Israel vào Qatar — Steve và tôi về cơ bản đã rất buồn về điều đó,” ông nói trên chương trình “60 Minutes” của CBS. “Chúng tôi nghĩ rằng đó thực sự không phải là một động thái chiến lược thông minh, và nó đã vi phạm rất nhiều lòng tin mà chúng tôi cảm thấy — như chúng tôi xứng đáng có được từ phía Israel.”
[Politico: ‘Threatening to the peace deal’: Trump administration chides Israeli Knesset vote on West Bank]
6. Nga đưa ra cảnh báo hạt nhân mới khi căng thẳng NATO bùng phát
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết, Nga tin rằng một số thành viên NATO, đặc biệt là Ba Lan, muốn bãi bỏ các hạn chế đối với việc điều động vũ khí hạt nhân tại quốc gia của họ, điều này sẽ làm trầm trọng thêm “rủi ro chiến lược” và căng thẳng.
Bình luận của Zakharova nêu bật mối lo ngại của Nga về NATO trong bối cảnh căng thẳng gia tăng về Ukraine và sự sụp đổ của các khuôn khổ kiểm soát vũ khí như Hiệp ước INF, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang mới và tính toán sai lầm về chiến lược.
Zakharova cho biết các quan chức Ba Lan đã kêu gọi Hoa Kỳ “nhằm mục đích dụ Washington tham gia vào một dự án liên quan đến việc điều động vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ trên lãnh thổ Ba Lan”.
“Bằng cách sử dụng những động thái như vậy, các thành viên NATO vốn không sở hữu vũ khí hạt nhân một lần nữa chứng tỏ sự coi thường bất chấp của họ đối với Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân”.
Bà cho biết: “Không thể loại trừ khả năng một số nước vẫn đang tuân thủ các hạn chế quốc gia liên quan đến việc điều động vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ của mình có thể sẽ hoàn toàn từ bỏ (nghĩa vụ) này trong tương lai”.
Bà Zakharova cũng cho biết cuộc tập trận răn đe hạt nhân thường niên của NATO trong tháng này, “Steadfast Noon”, có sự tham gia của 14 thành viên liên minh và tối đa 60 máy bay, đã “gây bất ổn sâu sắc”.
Bà cho biết rằng “kế hoạch này và các năng lực tương ứng của các nước NATO” sẽ dẫn đến “sự gia tăng các rủi ro chiến lược và căng thẳng”.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cảnh báo vào thứ Tư rằng “chính sách thù địch của các nước NATO” có thể “dẫn đến một cuộc đụng độ trực diện giữa các cường quốc hạt nhân”.
Tuần này, Tổng thống Trump đã hoãn cuộc gặp dự kiến với Putin tại Budapest để thảo luận về cuộc chiến ở Ukraine và Putin đã giám sát một cuộc tập trận hạt nhân lớn có sự tham gia của hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa, máy bay ném bom chiến lược và hỏa tiễn đạn đạo phóng từ tàu ngầm.
[Newsweek: Russia Issues New Nuclear Warning as NATO Tensions Flare]
7. Thủ tướng Lithuania cho biết sẽ đóng cửa biên giới Belarus nếu bọn buôn lậu tiếp tục thả bóng bay
Thủ tướng Lithuania Inga Ruginiene hôm thứ Tư cảnh báo rằng chính phủ của bà sẽ đóng cửa biên giới với Belarus nếu có thêm nhiều khinh khí cầu buôn lậu bay vào lãnh thổ Lithuania từ quốc gia láng giềng.
Theo Trung tâm Quản lý Khủng hoảng Quốc gia, gọi tắt là NCMC, các chuyến bay tại Sân bay Vilnius và các cửa khẩu với Belarus đã được nối lại vào thứ Tư sau khi phải đóng cửa do hàng chục khinh khí cầu thời tiết bay vào bầu trời thủ đô qua đêm.
Ruginiene cho biết: “Nếu những vụ khinh khí cầu lớn như vậy bay qua biên giới của chúng tôi tiếp diễn, chúng tôi sẽ phản ứng ngay lập tức và đóng cửa biên giới với Belarus”.
Chính quyền cho biết có khoảng một chục quả bóng bay được tìm thấy trên đất Lithuania, trong khi bốn người đã bị bắt giữ vì vụ việc.
Sân bay Vilnius đã đóng cửa từ 23h giờ địa phương thứ Ba đến 6h30 sáng thứ Tư. Sự việc này đã làm gián đoạn 30 chuyến bay và ảnh hưởng đến hơn 4.000 hành khách.
Lithuania đã dừng hoạt động tại hai cửa khẩu đường bộ với Belarus, một đồng minh thân cận của Nga, sau vụ việc.
Những kẻ buôn lậu sử dụng bóng bay, vốn từ lâu đã gây phiền toái cho Lithuania, để gửi thuốc lá Belarus vào Liên minh Âu Châu, nơi các sản phẩm thuốc lá có giá thành cao hơn đáng kể.
Vilmantas Vitkauskas, nhà lãnh đạo NCMC, cho biết vụ xâm nhập mới nhất là “mức độ nghiêm trọng nhất trong năm nay” và buộc các chuyến bay phải tạm dừng “để bảo đảm an toàn hàng không dân dụng”, theo truyền thông địa phương.
“Nga đang tiến lên tiền tuyến, và tôi nói điều này một cách có trách nhiệm… điều này có thể dẫn đến sự biến mất của Ukraine với tư cách là một quốc gia”, nhà độc tài Belarus phát biểu.
Tổng tư lệnh Biên phòng, Tướng Rustamas Liubajevas cho biết đã phát hiện hàng chục quả bóng bay và chặn được 12 quả, mặc dù trước đó ông tuyên bố tổng số quả bóng có thể lên tới 200.
NCMC cũng cho biết đây là lần thứ hai những khinh khí cầu chở thuốc lá lậu làm gián đoạn hoạt động hàng không của Vilnius trong một tháng, sau khi 25 khinh khí cầu bay vào không phận Lithuania vào ngày 5 tháng 10.
Ruginiene yêu cầu chính quyền Belarus “áp dụng đường lối có trách nhiệm đối với những sự việc này, bất kể quan hệ chính trị của chúng ta như thế nào”, đồng thời yêu cầu phối hợp chặt chẽ hơn để ngăn chặn các cuộc xâm nhập tiếp theo.
Bà cho biết: “Thật không bình thường khi có quá nhiều khinh khí cầu bay qua biên giới của chúng ta và chúng ta phải chặn chúng lại để tránh xa các địa điểm và cơ sở chiến lược của chúng ta”.
Lực lượng biên phòng Lithuania đã được phép bắn hạ những quả bóng bay như vậy kể từ năm ngoái khi nạn buôn lậu bằng thiết bị hàng không gia tăng.
Số liệu chính thức cho thấy tổng cộng có 966 khinh khí cầu bay vào Lithuania vào năm ngoái, trong khi năm nay đã có 500 khinh khí cầu.
Chính quyền ước tính rằng hơn 771.000 gói thuốc lá đã được buôn lậu qua biên giới bằng bóng bay và máy bay điều khiển từ xa.
Những vụ buôn lậu tương tự đã được báo cáo gần đây ở Ba Lan và Latvia, nơi các quan chức cũng chặn được những quả bóng bay được phóng từ Belarus.
Sự việc diễn ra vào thời điểm căng thẳng gia tăng khi Âu Châu liên tục phải đối mặt với các vụ phát hiện và xâm nhập máy bay điều khiển từ xa có liên quan đến Nga trong những tuần gần đây, bao gồm cả tại các phi trường ở Copenhagen, Munich và khu vực Baltic.
Vào ngày 23 tháng 9, Bộ trưởng Quốc phòng Lithuania Dovile Sakaliene cho biết nước này đã đơn giản hóa các quy định để dễ dàng ra lệnh cho quân đội bắn hạ máy bay điều khiển từ xa vi phạm không phận của mình.
Vào tháng 8, một máy bay điều khiển từ xa của Nga chở chất nổ đã xâm nhập không phận Lithuania từ Belarus khi nước này kêu gọi NATO giúp tăng cường khả năng phòng không.
[Kyiv Post: Lithuania Will Shut Belarus Border if Smuggler Balloons Continue, PM Says]
8. Trung Quốc đáp trả lời chỉ trích của Tổng thống Zelenskiy về việc ủng hộ Nga
Trung Quốc đã phản ứng sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy nói rằng sự hỗ trợ của Trung Quốc là vô giá đối với khả năng tiếp tục cuộc xâm lược của Nga - một lời chỉ trích công khai hiếm hoi đối với quốc gia Đông Á này.
Trung Quốc từ lâu đã tự coi mình là trung lập trong cuộc chiến Nga-Ukraine, hiện đã bước sang năm thứ tư, và nhiều lần nhấn mạnh rằng họ không bán vũ khí cho bất kỳ bên nào.
Tuy nhiên, Washington và các đồng minh Âu Châu đã chỉ ra rằng dòng chảy liên tục các thành phần vũ khí, nguyên liệu thô và các hàng hóa có mục đích sử dụng kép khác vào Nga có thể duy trì cỗ máy chiến tranh của nước này.
Bắc Kinh cũng đã trở thành một huyết mạch kinh tế cho Mạc Tư Khoa trong bối cảnh các lệnh trừng phạt quốc tế nặng nề, với mức thương mại song phương kỷ lục, bao gồm cả các giao dịch mua bán dầu khí đáng kể. Hai nước láng giềng - những người từng ca ngợi “quan hệ đối tác không giới hạn” trong những ngày trước cuộc xâm lược vào tháng 2 năm 2022 - cũng đã mở rộng hợp tác quân sự.
“Về cuộc khủng hoảng Ukraine, Trung Quốc quyết định lập trường của mình dựa trên bản chất của vấn đề. Chúng tôi luôn thúc đẩy ngừng bắn và đàm phán hòa bình, và những nỗ lực của chúng tôi đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận”, Phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Mao Ninh, tuyên bố hôm Thứ Sáu, 24 Tháng Mười.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục đứng về phía hòa bình và đối thoại, thúc đẩy giảm leo thang và đóng vai trò xây dựng trong việc thúc đẩy giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng.”
Bình luận của Mao Ninh được đưa ra để đáp lại những phát biểu của Tổng thống Zelenskiy trong cuộc họp báo sau bài phát biểu của ông trước Hội đồng Liên minh Âu Châu, một trong những cơ quan ra quyết định chính của khối.
“Trung Quốc giúp Nga. Họ không giúp Ukraine. Và theo tôi, họ không quan tâm đến chiến thắng của chúng tôi hay thất bại của Nga”, Tổng thống Zelenskiy nói. Ông nói thêm rằng hiện tại không có cuộc đối thoại nào giữa Kyiv và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
[Newsweek: China Responds to Zelensky’s Criticism Over Russia Support]
9. Cảnh sát Luân Đôn bắt giữ 3 người đàn ông bị tình nghi làm gián điệp cho Nga
Ba người đàn ông đã bị bắt vào thứ năm vì nghi ngờ hỗ trợ cơ quan tình báo nước ngoài của Nga.
Cảnh sát Thủ đô đã bắt giữ ba người đàn ông - 48, 45 và 44 tuổi - tại các địa chỉ ở phía tây và trung tâm Luân Đôn. Việc khám xét đang được tiến hành tại các địa chỉ đó cũng như một địa chỉ khác ở phía tây Luân Đôn.
Lực lượng cảnh sát thủ đô cho biết các hành vi phạm tội bị cáo buộc có liên quan đến Nga.
Chỉ huy Cảnh sát chống khủng bố Luân Đôn Dominic Murphy cho biết: “Chúng tôi đang chứng kiến ngày càng nhiều những người mà chúng tôi mô tả là 'người được ủy nhiệm' đang được các cơ quan tình báo nước ngoài tuyển dụng và những vụ bắt giữ này có liên quan trực tiếp đến những nỗ lực đang diễn ra của chúng tôi nhằm ngăn chặn loại hoạt động này.
“Bất kỳ ai có thể bị liên hệ và bị cám dỗ thực hiện hoạt động tội phạm thay mặt cho một quốc gia nước ngoài tại Vương quốc Anh nên suy nghĩ lại.”
Murphy nói thêm: “Loại hoạt động này sẽ được điều tra và bất kỳ ai bị phát hiện có liên quan đều có thể bị truy tố và những người bị kết án có thể phải chịu những hậu quả rất nghiêm trọng.”
Vào tháng 7, Mạc Tư Khoa đã được đưa vào danh sách nâng cao của Chương trình ghi danh ảnh hưởng nước ngoài của Vương quốc Anh, có nghĩa là bất kỳ ai làm việc cho nhà nước Nga đều phải khai báo hoạt động của mình nếu không sẽ có nguy cơ bị bỏ tù.
Ba người đàn ông đã bị kết án vào đầu năm nay sau vụ tấn công đốt phá một nhà kho chứa hàng viện trợ cho Ukraine.
[Politico: London cops arrest 3 men on suspicion of spying for Russia]
10. Trung Quốc thay đổi chế độ trợ cấp thai sản nhằm tăng tỷ lệ sinh
Các quan chức cho biết, tổng cộng 25 tỉnh của Trung Quốc sẽ phân phối tiền trợ cấp nghỉ thai sản trực tiếp cho các bà mẹ vào tháng tới, như một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm đảo ngược tỷ lệ sinh đang giảm sút của đất nước.
Theo Viện Nghiên cứu Nhân khẩu học Pháp, hiện nay có khoảng hai phần ba dân số toàn cầu sống ở những quốc gia có tỷ lệ sinh giảm xuống dưới mức thay thế là 2,1 ca sinh trên một phụ nữ.
Tỷ lệ sinh của Trung Quốc - chỉ ở mức 1,0 - thuộc hàng thấp nhất thế giới, làm dấy lên lo ngại về những ảnh hưởng lâu dài đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Phân biệt đối xử tại nơi làm việc và những khó khăn khác của người sử dụng lao động thường được phụ nữ Trung Quốc viện dẫn là lý do khiến họ trì hoãn hoặc không sinh con.
Các khoản trợ cấp này bao gồm chi phí sinh hoạt trong thời gian nghỉ thai sản tiêu chuẩn 98 ngày, bao gồm 15 ngày trước khi sinh. Theo truyền thống, người sử dụng lao động là người phân phối các khoản trợ cấp này sau khi nhận được tiền từ các cơ quan an ninh y tế địa phương.
Cơ quan An ninh Y tế Quốc gia, gọi tắt là NHSA cho biết trong một tuyên bố rằng bắt đầu từ ngày 1 tháng 11, các bà mẹ ở 25 tỉnh sẽ nhận được trợ cấp thai sản trực tiếp.
Nhà nhân khẩu học Hà Á Phu (He Yafu, 何亚夫) nói với tờ Hoàn cầu Thời báo thuộc sở hữu nhà nước rằng cuộc cải cách này được thiết kế để hợp lý hóa các khoản thanh toán bằng cách chuyển thẳng vào tài khoản ngân hàng của người nhận, giảm bớt gánh nặng tài chính cho các gia đình và giảm tình trạng chậm trễ và khấu trừ từng gây khó khăn cho hệ thống trước đây.
Một phụ nữ họ Vương, sống tại thành phố Chu Châu, tỉnh Hồ Nam, hoan nghênh sự thay đổi này. Cô chia sẻ với đài truyền hình nhà nước CCTV News rằng cô đã phải đợi tám tháng để nhận được trợ cấp thai sản theo quy trình trước đây.
Hà Á Phu nói với tờ Hoàn Cầu Thời Báo rằng chính sách này sẽ giải quyết thực tế của thị trường lao động đang phát triển ở Trung Quốc, bao gồm việc bảo đảm rằng những người lao động trong nền kinh tế chia sẻ và những người khác không có chủ lao động chính thức nhận được đầy đủ các quyền lợi an sinh xã hội.
NHSA cho biết trong tuyên bố của mình: “Việc phân bổ trực tiếp các khoản trợ cấp bảo đảm rằng công chúng được hưởng trải nghiệm dịch vụ thuận tiện và hiệu quả hơn, nâng cao hiệu quả sự tiện lợi và sự hài lòng trong các thủ tục hành chính.”
Theo NHSA, mô hình thanh toán mới cuối cùng sẽ bao phủ tới 90 phần trăm tất cả các lĩnh vực hành chính nơi phân bổ quỹ bảo hiểm xã hội.
Bảy tỉnh, thành phố và đặc khu hành chính—bao gồm cả Bắc Kinh—vẫn chưa điều động đầy đủ hệ thống trợ cấp trực tiếp nhưng dự kiến sẽ thực hiện trong những tháng tới.
Người ta vẫn chưa biết liệu biện pháp khuyến khích này và các biện pháp khuyến khích khác, bao gồm cả khoản trợ cấp tiền mặt mới trên toàn quốc cho mỗi trẻ em, có đủ để làm chậm tốc độ suy giảm tỷ lệ sinh ở Trung Quốc hay không.
[Newsweek: China Makes Maternity Payment Change in Bid To Boost Birth Rate]
11. Tổng thống Trump lại đe dọa Tây Ban Nha. Các quan chức Tây Ban Nha và NATO không hề lo lắng.
Các quan chức cao cấp trong NATO và chính phủ Tây Ban Nha không quá quan tâm đến lời đe dọa trừng phạt quốc gia này của Tổng thống Trump vì chi tiêu không đủ cho quốc phòng.
“Mối đe dọa này không được quân đội coi trọng”, một sĩ quan cao cấp của NATO tại Bộ Tư lệnh Tối cao Liên minh Âu Châu ở Brussels cho biết. “Người Tây Ban Nha đang phản ứng một cách bình tĩnh”. Vị sĩ quan này được yêu cầu giấu tên để thảo luận về những suy nghĩ nội bộ.
Sự nhún vai tương đối này diễn ra khi giọng điệu của Tổng thống Trump ngày càng trở nên thù địch trong những tuần gần đây, chỉ trích Tây Ban Nha về mức chi tiêu thấp trong bối cảnh chính quyền đang nỗ lực khiến các nước Âu Châu ít phụ thuộc hơn vào sự bảo vệ quân sự của Hoa Kỳ.
“Các ông sẽ phải nói chuyện với Tây Ban Nha”, Tổng thống Trump nói với Tổng thư ký NATO Mark Rutte hôm thứ Tư. “Tây Ban Nha không phải là một đội bóng đồng đội.”
Tổng thống Trump đã thúc đẩy các thành viên NATO chi ít nhất 5% GDP cho quốc phòng. Tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở The Hague hồi tháng 6, hầu hết các thành viên đã đồng ý mục tiêu chi tiêu 5% GDP - 3,5% cho chi tiêu quân sự việct lõi và 1,5% cho các lĩnh vực liên quan đến quốc phòng như khả năng cơ động quân sự vào năm 2035.
Nhưng Tây Ban Nha thì không, quốc gia đã yêu cầu được miễn trừ. Madrid có chi tiêu quân sự thấp nhất trong số các quốc gia thành viên NATO, chỉ phân bổ 1,3% GDP cho quốc phòng vào năm 2024.
Việc Tây Ban Nha từ chối cam kết nhiều hơn đã khiến Tổng thống Trump tức giận, người tháng này đã nói rằng NATO nên xem xét việc loại Tây Ban Nha khỏi liên minh. Sự tức giận của tổng thống càng làm căng thẳng thêm mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương vốn đã phức tạp, nơi ông đã đảo lộn các mối quan hệ thương mại, áp đặt thuế quan mới và lên lớp các nhà lãnh đạo về vấn đề di cư và biến đổi khí hậu. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo Âu Châu đã nỗ lực duy trì mối quan hệ tích cực với Tổng thống Trump với hy vọng sẽ tác động đến ông về một loạt vấn đề, đặc biệt là cuộc chiến ở Ukraine.
Tổng thống Trump cũng gợi ý sẽ áp đặt mức thuế mới lên Tây Ban Nha, một thành viên của Liên minh Âu Châu. Chưa rõ Tây Ban Nha sẽ bị nhắm đến như thế nào, nhưng hiện tại, người Tây Ban Nha dường như không quá lo lắng.
“Điều quan trọng—và chúng ta nên nói điều này với niềm tự hào—là Tây Ban Nha là một đồng minh đáng tin cậy và có trách nhiệm, rằng họ đã tham gia Liên minh Đại Tây Dương trong 40 năm, rằng họ đã phải trả giá rất đắt bằng sinh mạng của các quân nhân Tây Ban Nha, rằng họ sẵn sàng tham gia vào mọi nhiệm vụ được giao và rằng họ đang có những nỗ lực rất quan trọng trong ngành công nghiệp quốc phòng của Tây Ban Nha và Âu Châu, tạo ra việc làm và tôn trọng các cam kết”, Margarita Robles, Bộ trưởng Quốc phòng Tây Ban Nha phát biểu với các phóng viên tuần trước.
“Vì vậy, ngay cả khi một số người không thừa nhận, Tây Ban Nha vẫn là một quốc gia thực hiện nghĩa vụ và là đồng minh được các thành viên khác trong Liên minh tôn trọng.”
Robles nói thêm rằng năm 2035 vẫn còn rất xa và ưu tiên của liên minh nên là những gì đang diễn ra ở Ukraine.
Nhưng Tổng thống Trump vẫn tập trung vào sự từ chối của Tây Ban Nha và vẫn đang “cân nhắc những hậu quả về kinh tế”, Anna Kelly, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, cho biết.
“ Tổng thống Trump luôn nói đúng, và hành động của ông ấy tự nói lên tất cả,” bà nói. “Trong khi tất cả các đồng minh NATO khác đều đồng ý tăng chi tiêu quốc phòng lên 5%, Tây Ban Nha là quốc gia duy nhất từ chối.”
[Politico: Trump threatens Spain again. Spanish and NATO officials aren't sweating it.]