Kính gởi : Anh em linh mục, Anh chị em tu sĩ và giáo dân
thuộc giáo phận thành phố Hồ Chí Minh


Anh chị em thân mến,
Bước vào mùa Vọng, tức là bước vào một năm phụng vụ mới. Năm phụng vụ mới này được ghi dấu bằng hai sự kiện đặc biệt. Một là việc Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II vừa công bố Năm Mân Côi (7.10.2002 - 7.10.2003) và kêu gọi tất cả mọi tín hữu khám phá lại ý nghĩa phong phú cũng như giá trị cao cả của Kinh Mân Côi, đồng thời cổ võ việc đọc Kinh Mân Côi, đặc biệt trong các gia đình. Hai là thư mục vụ của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam kêu gọi thánh hoá các gia đình, phối hợp với cuộc họp mặt quốc tế các gia đình sẽ diễn ra tại Manila vào đầu năm 2003.
Vì thế, trong LÁ THƯ MỤC TỬ này, tôi muốn mời gọi anh chị em suy nghĩ về ơn gọi và sứ mạng của gia đình Kitô giáo trong xã hội và thế giới hôm nay, đồng thời hưởng ứng lời kêu gọi của Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, lấy Kinh Mân Côi làm phương thế thánh hoá gia đình.
1. Âu lo và khát vọng của con người trong xã hội và thế giới hôm nay

Thế giới của chúng ta hôm nay vừa tiến đến đỉnh cao của khoa học kỹ thuật, vừa đầy bất công và bất ổn.

Mạng sống con người bị đe doạ ở khắp nơi. Chuỗi khủng bố mở đầu từ 11-9-2001 làm cho thế giới không còn như trước. Những nước tưởng mình an toàn nhất cũng phải sống trong lo sợ. Nền kinh tế của các cường quốc cũng bị đe doạ xuống dốc. Các nước đang phát triển thì bị đe doạ triền miên bởi những biến động tại các nước phát triển, trên chính trường và thị trường thế giới. Hiện tượng toàn cầu hoá đem lại nhiều lợi ích nhưng cũng đang đe doạ đảo lộn trật tự thế giới, dẫn đến một chế độ thực dân mới, có khi là phi nhân bản hơn.
Hoà bình thế giới mong manh như "ngàn cân treo sợi chỉ". Cả hành tinh luôn sống trong mối đe doạ bị huỷ diệt. Đặc biệt, sự sống đang bị huỷ hoại vì môi trường bị tàn phá. Loài người đang tự đốt nhà, đốt cháy chính hành tinh của mình. Thiên nhiên đang nổi giận vì bị đối xử bất công : thiên nhiên phục vụ con người mà con người không tôn trọng thiên nhiên.
Ngoài ra, xã hội chúng ta đang sống là một xã hội đầy thách đố. Những thói hư tật xấu rình rập con cái chúng ta không phải chỉ qua những bạn bè xấu ở bên ngoài, mà ngay trong nhà, với internet, video, các trò chơi bạo lực ... Đồng tiền đang làm nghiêng ngửa cá nhân, gia đình và xã hội. Đạo làm người cũng bị đe doạ tận gốc vì địa vị, tiền bạc, lạc thú. Các vụ án trong xã hội minh hoạ điều đó.
Trong bối cảnh này, ai cũng khao khát có một thế giới hoà bình thịnh vượng, một xã hội công bằng yêu thương, một cuộc sống yên ổn với những tương quan nhân bản tốt đẹp : một thế giới mới và một cộng đoàn nhân loại mới, một trời mới đất mới như các ngôn sứ (Is 11,1-10 ; 65,17-21) và sách Khải huyền loan báo (x. Kh 21,1-5).

2. Ơn gọi và sứ mạng của gia đình Kitô giáo trong xã hội và thế giới hôm nay

Muốn có một thế giới mới phải có con người mới. Nhưng con người mới ấy đến từ đâu ? Từ các trường học ư ? Không chắc ! Vì trường học đào tạo những chuyên viên chứ không nhắm rèn luyện nhân bản con người. Từ môi trường xã hội ư ? Không chắc ! Vì môi trường xã hội kinh tế dạy kiếm tiền, tìm địa vị, quyền lực, khiến người ta cạnh tranh không khoan nhượng. Hậu quả là con người trở thành những con số, nhân cách và phẩm giá con người ít được tôn trọng.
Vậy con người mới sẽ đến từ đâu ? Nếu gia đình là nơi xuất phát của con người thì cũng là nơi khởi đầu của con người mới. Chính gia đình là đơn vị căn bản của xã hội, của cộng đồng nhân loại mới. Hội Đồng Giám Mục Việt Nam trong Thư Chung 1998 đã trích sứ điệp của Thượng Hội Đồng Giám Mục về Á châu và nhắc nhở : "Gia đình là Hội Thánh "tại gia" giữa lòng cộng đồng Kitô. Gia đình là trường học đầu tiên. Cha mẹ là những nhà giáo dục đầu tiên. Sách giáo khoa đầu tiên chính là những quan hệ trong gia đình, giữa cha mẹ với nhau, giữa cha mẹ và con cái, giữa gia đình này với các gia đình khác ... Những bài học đầu tiên về cầu nguyện, về mến Chúa yêu người, đều được học và dạy dưới mái gia đình ... " (s.7).
Đó không chỉ là thực tế mà là kế hoạch của Thiên Chúa, như Tông huấn về "Đời sống gia đình" khẳng định : "Bởi vì Đấng Tạo Hoá đã đặt gia đình làm nguồn gốc và nền tảng cho xã hội con người, nên gia đình trở thành tế bào đầu tiên và sống động của xã hội" (s.42).Cũng chỉ gia đình mới có thể "vun trồng nơi mọi người cũng như mỗi người ý thức về phẩm giá con người như nguồn giá trị duy nhất", vì gia đình là "một gương mẫu và là một khích lệ cho các tương quan cộng đồng mở rộng, được đánh dấu bằng các đức tính : kính trọng, công bằng, ý thức đối thoại, tình yêu".

"Băng cách ấy, gia đình làm nên cái nôi và là phương tiện hữu hiệu nhất để nhân bản hoá và ngôi vị hoá xã hội : chính gia đình hoạt động cách độc đáo và sâu xa cho công cuộc kiến tạo thế giới, giúp đem lại được một đời sống thật sự nhân đạo, cách riêng là bảo tồn và truyền đạt các nhân đức và các 'giá trị' " (s.43).

3. Cầu nguyện : một phương thế cần thiết cho việc xây dựng cộng đồng nhân loại mới

Ngay từ năm 1992, HĐGM/VN đã nhắn nhủ các gia đình : "Vị trí và sứ mạng này của gia đình trong xã hội và Hội Thánh đòi hỏi các gia đình Kitô hữu phải tự canh tân, giữ vững và phát huy những giá trị đạo đức của gia đình Việt Nam đã được nâng cao nhờ Phúc Âm và bí tích Hôn Nhân. Đó là bước đầu và cơ bản để làm cho cộng đồng Hội Thánh được sinh động và có sức chiếu giãi Phúc Âm, đồng thời góp phần khôi phục đạo đức xã hội, xây dựng một xã hội lành mạnh, ngăn chặn những nọc độc tinh thần đang và sẽ xâm nhập mạnh hơn theo đà giao lưu kinh tế và văn hoá" (s.10).

Tìm đâu ra mẫu mực cộng đoàn gia đình mới để các gia đình chiêm ngắm và noi theo để tự canh tân? Tìm đâu ra mẫu con người mới để dựa vào đó mà giáo dục con cái ? Gia đình Nadarét chính là gia đình kiểu mẫu và Đức Giêsu Con Thiên Chúa làm người chính là con người mới đã sinh ra và được giáo dục trong gia đình Nadarét.
Thánh Phaolô đã dạy : "Anh em phải để Thần Khí đổi mới tâm trí anh em, và phải mặc lấy con người mới là con người đã được sáng tạo theo hình ảnh Thiên Chúa để sống công chính và thánh thiện" (Ep 4,23-24). Mặc lấy con người mới chính là mặc lấy Chúa Giêsu Kitô (x. Rm 13,14). Mặc lấy Chúa Giêsu Kitô có nghĩa là nên đồng hình đồng dạng, nên giống Đức Kitô trong tâm tình và trong cách cư xử (x. Pl 2,5). Để có thể nên giống Chúa Kitô, cần phải chiêm ngắm Người và để cho Lời Chúa thấm vào lòng và cuộc sống của chúng ta (x. Cl 3,16-17).
Chính vì thế mà trong thư mục vụ năm 1998, HĐGM/VN đã khẳng định : "Việc cầu nguyện trong gia đình và việc kiểm điểm đời sống hằng ngày giúp cho gia đình yêu thương và sống hiệp nhất", và kêu gọi : "Vậy các gia đình hãy canh tân việc đọc kinh cầu nguyện, đặc biệt dành thời giờ cho việc lắng nghe và suy niệm Lời Chúa như Thượng Hội Đồng Giám Mục về châu Á nhắc nhở : Lời Chúa cần có chỗ trung tâm trong đời sống chúng ta và phải nuôi dưỡng đời sống thiêng liêng của chúng ta" (s.7).

4. Kinh Mân Côi : kinh nguyện của gia đình và cho gia đình

Trong Tông huấn mới đây về Kinh Mân Côi, Đức Thánh Cha lại đề nghị mọi người đọc Kinh Mân Côi, coi Các Giờ Kinh Phụng Vụ và Kinh Mân Côi là "hai con đường chiêm niệm Kitô giáo không đối nghịch nhau nhưng bổ túc cho nhau". Đức Thánh Cha giải thích trong phần thứ nhất bức Tông Thư rằng : đọc Kinh Mân Côi là cùng với Đức Maria chiêm ngắm Đức Kitô, nhớ đến Đức Kitô, nhờ Đức Maria học với Đức Kitô, cùng với Đức Maria nên giống Đức Kitô, cầu khẩn Đức Kitô và loan báo Đức Kitô. Phần thứ hai, trình bày các mầu nhiệm chiêm ngắm trong Kinh Mân Côi, gồm 15 mầu nhiệm theo truyền thống và thêm "Năm Sự Sáng", Đức Thánh Cha cho thấy Kinh Mân Côi là bản tóm tắt sách Tin Mừng. Phần thứ ba, Đức Thánh Cha vạch cho thấy Kinh Mân Côi là con đường để thấm nhuần mầu nhiệm Đức Kitô, nhờ chiêm ngắm và lặp đi lặp lại tâm tình ngợi khen, cảm tạ, yêu mến. Trong phần kết luận, Đức Thánh Cha triển khai hai ý Ngài đã nói ngay ở phần mở đầu Tông Thư : Kinh Mân Côi là kinh cầu cho gia đình được hiệp nhất và bình an.
"Gia đình hiệp nhất trong kinh nguyện thì giữ được sự hiệp nhất của gia đình. Do truyền thống từ xưa, Kinh Mân Côi đặc biệt dễ dàng trở nên kinh nguyện, trong đó gia đình tụ họp với nhau. Trong khi thực sự đưa mắt nhìn lên Chúa Giêsu, các thành viên của gia đình cũng đạt được một khả năng mới là nhìn thẳng vào nhau, để truyền thông với nhau, để sống liên đới với nhau, để tha thứ cho nhau, để lại lên đường với một giao ước đã được Thần Khí của Thiên Chúa đổi mới."

Một trong những khó khăn lớn của các gia đình ngày nay, nhất là trong những xã hội có nền kinh tế phát triển, là sự truyền thông. Người ta không có thời giờ sống cho nhau và với nhau, vì những phút rảnh rỗi vốn ít ỏi bị xâm chiếm bởi hình ảnh của truyền hình. Đức Thánh Cha đề nghị Kinh Mân Côi như một phương dược hiệu nghiệm : "Bắt đầu lại việc đọc Kinh Mân Côi có nghĩa là đưa vào cuộc sống hằng ngày những hình ảnh rất khác : những hình ảnh của mầu nhiệm đem ơn cứu độ : hình ảnh Đấng Cứu Thế, hình ảnh Thánh Mẫu của Người. Gia đình đọc Kinh Mân Côi tạo lại phần nào bầu khí của mái nhà Nadarét : đặt Chúa Giêsu vào giữa, chia sẻ với Người những niềm vui và những nỗi đau khổ, trao vào tay Người những nhu cầu và những dự tính, nhận từ Người niềm hy vọng và sức mạnh để lên đường" (s.41).

KẾT

Thưa anh chị em, xác tín về ơn gọi và sứ của gia đình và hưởng ứng "Năm Mân Côi" do Đức Thánh Cha vừa công bố, các gia đình, các cộng đoàn giáo xứ, các cộng đoàn tu sĩ, chúng ta quyết tâm tìm hiểu và đọc Kinh Mân Côi một cách ý thức hơn, đúng như Đức Thánh Cha trình bày, để qua đó chúng ta trở nên giống Chúa Giêsu một ngày một hơn và xây dựng các gia đình, các cộng đoàn giáo xứ, các cộng đoàn tu sĩ của giáo phận chúng ta thành những cộng đồng nhân loại mới, góp phần làm nên một trời mới đất mới, đem lại hạnh phúc cho đồng bào và cho toàn thể nhân loại.
Tôi cũng xin các ban mục vụ gia đình, mục vụ giới trẻ, mục vụ thiếu nhi, các hội đoàn tông đồ, hưởng ứng lời mời gọi của Đức Thánh Cha, cổ võ và tìm cách trình bày, nhất là sử dụng các phương pháp truyền thông hiện đại, trình bày bằng hình ảnh và âm thanh để giúp mọi người hiểu biết và đọc
Kinh Mân Côi sốt sắng hơn.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 30 tháng 11 năm 2002

Tổng Giám Mục