Sức khoẻ, món quà quí giá nhất trong đời sống, nén vàng mà Thiên Chúa ban cho mỗi người hiểu theo tinh thần Phúc Âm. Sức khoẻ được coi là động cơ của cuộc sống hằng ngày, Thiên Chúa đã ban tặng nhưng không, nhưng nhiều người không quan tâm tìm hiểu để biết điều gì làm chúng ta khoẻ mạnh và cố gắng bảo vệ, duy trì sức khoẻ sẳn có.

Con người không chỉ có thân xác, điều nầy không còn đơn thuần trong phạm vi tôn giáo. Ngày nay, khoa học đã thừa nhận con người toàn diện phải được nhìn là một tổng hợp của cơ thể, tâm trí và tinh thần. Sức khoẻ con người, vì thế, phải được nhìn từ 3 phương diện: thể lý, tâm lý và tinh thần. Nói chung, sức khoẻ gồm có sức khoẻ thể xác và sức khoẻ tâm thần.

Theo những nghiên cứu mới, sức khoẻ tâm thần đóng vai trò rất quan trọng trong những vấn đề của sức khoẻ toàn diện. Nhiều cæn bệnh thể lý ngày nay được nhìn nhận bắt nguồn từ cæn nguyên tinh thần. Một tinh thần lành mạnh trong một thân thể tráng kiện, không còn là khẩu hiệu suông, nhưng đã thành điều kiện ắt có và đủ cho sức khoẻ con người.

Cũng như cơ thể, tâm thần con người vẫn có những chứng bệnh của nó. Nhưng tâm thần không là một hiện hữu thể lý, nên những suy yếu tâm thần ít được nhìn thấy rõ ràng như những ốm đau cơ thể. Vì thế, nếu không hiểu biết để đề phòng, sức khoẻ tâm thần rất dễ bị tổn thương. Cơ thể cần thể dục để khoẻ mạnh, dẻo dai; tinh thần cũng cần rèn luyện để vững vàng, thanh thản tạo nên sức khoẻ tâm thần lành mạnh. Chæm sóc tinh thần cũng cần thiết như chæm sóc cho cơ thể, có phương pháp và đòi hỏi kiên trì luyện tập để mang lại sức khoẻ toàn diện cho con người. Đó là yếu tố cá nhân, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khoẻ ngoài yếu tố di truyền. Ngoài ra, những điều kiện bên ngoài, yếu tố xã hội như môi sinh, væn hoá, giáo dục, lợi tức, cách sống... cũng ảnh hưởng đến sức khoẻ con người như yếu tố cá nhân.

Ngày nay, y khoa khám phá được rất nhiều loại bệnh tâm thần. Cũng như những cơn bệnh thể lý, bệnh tâm thần cũng được chữa trị, cấp thời hay lâu dài, tuỳ thuộc hoàn toàn vào việc chẩn đoán và điều trị của các bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh tâm thần cũng cần được an trí và tịnh dưỡng đúng phương pháp, tuỳ từng loại bệnh. Việc điều trị các loại bệnh tâm thần hoàn toàn thuộc lảnh vực chuyên môn mà chỉ có các bác sĩ chuyên khoa mới có quyền phán đoán và chữa trị.

Riêng chúng ta, những thân nhân, bè bạn với người bệnh tâm thần, chúng ta phải làm cách nào để giúp họ hữu hiệu? Chúng ta nên có một hiểu biết mới về những thành kiến dành cho bệnh tâm thần. Theo những cách trị liệu mới, người ta cho rằng những người bệnh tâm thần không phải là người đáng sợ như thường nghĩ. Thường thường họ, những người bệnh tâm thần, rất nhạy cảm, nên tốt nhất nên hiểu biết và tế nhị khi cư xử với họ. Giúp họ hiểu biết chứng bệnh tâm thần của họ để đối phó với những tình huống bất thường do cơn bệnh gây ra. Tôn trọng nhân phẩm, nâng đỡ tinh thần, tránh cho họ có mặc cảm bị bệnh tâm thần là trở thành phế nhân, nhưng vẫn ân cần cho họ biết là cæn bệnh tâm thần của họ vẫn chữa trị được nếu họ biết tuân giữ đúng cách chỉ dẫn của bác sĩ trị liệu. Sau thời gian điều trị, họ sẽ lành mạnh và vẫn trở lại được với công việc hằng ngày. Hiện nay, trong những sinh hoạt thường ngày không thiếu những người bệnh tâm thần đã lành mạnh lại, tiếp tục góp công sức của họ vào đời sống.

Ngoài ra, vì cơn bệnh, đôi khi người bệnh tâm thần tạo nên những lầm lẩn dẫn đến những thảm cảnh đau buồn, nên nhìn chung, người bệnh tâm thần đáng thương hơn đáng trách. Hẳn bạn và tôi đều có kinh nghiệm, lần nào đó trên phố chợ đông người, thình lình một người đến trước mặt bạn mắng nhiếc những lời xằng bậy hay có những cử chỉ làm bạn khó chịu; nếu đó là người bình thường, ắt hẳn bạn và tôi phẩn uất. Nhưng khi biết được, đó là người bệnh tâm thần thì bạn, cũng như tôi, đều thinh lặng cất bước, không một lời trách cứ người đáng thương đó.

Sức khoẻ quyết định phần lớn sinh hoạt bình thường của con người, và đến bây giờ không ai chối cải là sức khoẻ đóng vai trò cần thiết, then chốt trong đời sống. Nên sức khoẻ không còn là điều tự nhiên mà là một ơn huệ chúng ta lảnh nhận từ Đấng Tạo Hoá. Tôi đón nhận sức khoẻ, thể xác và tâm thần, với cả tấm lòng trang trọng để cẩn thận giữ gìn và duy trì sức khoẻ toàn diện của tôi.

Viết theo tài liệu:
Embracing Our Body, Mind & Spirit: Holistic Health Promotion For Women,
Written by: Josephine Pui-Hing Wong, RN, MSc.
In consultation with: Yuk-Lin Renita Wong, Ph. D., Assistant Professor, York University