LOS ANGELES -- Trong loạt bài "Tìm Hiểu Sinh Hoạt Sống Ðạo của Người Công Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ", VietCatholic đã phỏng vấn Linh Mục Antôn Ðào Quang Chính, Giám Ðốc Mục Vụ Di Dân Và Di Cư Thuộc Hội Ðồng Giám Mục Hoa Kỳ. Trong phần I, LM Chính đã trình bày cho chúng ta về "Những Mô Thức Tổ Chức Của Người Công Giáo Việt Nam Tại Hoa Kỳ", để tiếp nói loạt bài này, hôm nay chúng tôi trình bày tiếp về Phần II: Hiện tình linh mục tu sĩ Việt nam tại Hoa Kỳ đang hoạt động mục vụ ra sao.
II : VỀ LINH MỤC VÀ TU SĨ VIỆT NAM:
VietCatholic : Số Linh mục và tu sĩ Việt Nam ở Hoa Kỳ hiện nay ra sao có đủ đáp ứng nhu cầu mục vụ cho người Việt không? Quy chế của các linh mục tu sĩ này như thế nào?
LM. Ðào Quang Chính: Về các linh mục thì con số lượng định là khoảng gần 700 vị. Trong số này khoảng một nửa làm việc với người Việt Nam và một nửa với người bản xứ. Nếu tính trung bình 1 linh mục cho 2500 giáo dân Hoa Kỳ, thì với tỷ lệ các linh mục Việt Nam chúng ta đủ nếu không nói là dư với nhu cầu mục vụ cho người Việt Nam. Có lẽ vấn đề nên được lưu tâm là sự phân phối không đều các linh mục và sự tập trung giáo dân nơi các tiểu bang miền Nam và Tây Nam Hoa Kỳ. Các linh mục dòng theo sư phân bố của bề trên dòng, còn các cha triều thì tùy thuộc vào nhu cầu mục vụ của các vị giám mục địa phương.
VietCatholic : Thưa cha, trước chiều hướng số linh mục giảm trong các nước Tây Âu và Bắc Mỹ, ơn kêu gọi làm linh mục trong công đồng người Việt tại Hoa Kỳ hiện nay ra sao? Nếu so với các sắc dân thiểu số khác, tình hình như thế nào?
LM. Ðào Quang Chính: Có lẽ chúng ta nên biết rằng trung bình, hằng năm có vào khoảng 9% các tân linh mục là người Việt Nam. Riêng năm 2004, trong khi con số các tân linh mục người Hoa Kỳ giảm sút thì Việt Nam mình lại tăng lên đến 12%. Văn phòng ơn gọi của hội đồng giám mục rất thích và kính trọng ơn gọi Việt Nam. Đấy là chưa kể đến các nữ tu đóng một vai trò rất quan trọng trong triều sóng ơn gọi tại Hoa Kỳ. Một vị đại diện các nữ tu đã nhận xét rằng: "chính nhờ số ơn gọi nữ tu Việt Nam mà chúng tôi đỡ xấu hổ. Trong khi các ơn gọi dòng tu nữ đang đi xuống thì các nữ tu Việt Nam việt nam lại được chúc phúc với rất nhiều ơn gọi. Nhờ vậy, khi làm số thống kê ơn gọi nữ tu, chúng tôi cũng đỡ mắc cở..
Về các sắc dân khác thì chỉ có người Ba lan là con số tu sinh còn cao. Đa số đều có chiều hướng đi xuống. Riêng nơi đây, cần nhấn mạnh đến các tân linh mục Ba lan. Các vị đa số đều nói rằng "mình có sứ vụ canh tân hóa giáo hội Hoa Kỳ." Ý tưởng này đôi khi được các đức cha địa phương hoan nghênh, có khi được đón nhận một cách dè dặt.
Tuy nhiên, chúng ta nên lưu tâm đến số thống kê này: thường thường, sau thời gian chiến tranh, số người đi tu, cả nam cũng như nữ, lên rất cao. Sau một vài chục năm, thì lại đi xuống. Nếu người Việt chúng ta không khuyến khích và nâng đỡ ơn gọi, ơn sống đời linh mục, thì mình sẽ phải đối diện với vấn đề này trong thời gian tới.
VietCatholic : Các linh mục tu sĩ nam nữ được huấn luyện tại Hoa Kỳ có được chuẩn bị gì, ví dụ về mặt văn hóa, ngôn ngữ, tâm lý, lịch sử chẳng hạn để có đủ hành trang làm việc với cộng đoàn Việt Nam hay Giáo Xứ Việt Nam trong tượng lai không?
LM. Ðào Quang Chính: Nhìn chung thì việc huấn luyện linh mục và tu sĩ tại các giáo phận Hoa Kỳ tập trung vào việc thi hành các huấn lệnh do tòa thánh đề ra. Bên cạnh đó có nhiều vấn đề khác cấp bách hơn do xã hội Hoa Kỳ này gặp phải, thí dụ như quấy nhiễu tính dục, điều hành giáo xứ.. Tập trung vào việc huấn luyện riêng cho một sắc dân nào đó gần như nằm trong sáng kiến của cha giám đốc và ban huấn luyện chủng viện. Hiện nay, nhu cầu mục vụ cho người nói tiếng Mễ xem ra khẩn cấp hơn các nhu cầu khác. Nhiều chủng viện đòi buộc các tân linh mục phải thông thạo ít là 2 thứ tiếng, tức là tiếng Mỹ và tiếng Mễ.
Nói cách khác đi, chưa có chương trình chung cho các chủng viện riêng cho người Việt Nam. Tuy nhiên, nơi nào có nhiều chủng sinh Việt thì sự chuẩn bị tương đối phong phú hơn. Tưởng cũng nên biết, các linh mục khi ra trường sẽ được phân phối theo nhu cầu địa phân và làm cho mọi sắc dân.
Nhận thấy những vấn đề này, văn phòng mục vụ về di cư và tỵ nạn của Hội đồng Giám Muc Hoa Kỳ đã đề ra các chương trình giúp các chủng viện lưu tâm hơn đến các sắc dân khác qua chương trình huấn luyện "No Longer Stranger: Diversity in unity" nghĩa là "không còn là người xa lạ: Đa nguyên trong hợp nhất." Riêng văn phòng điều hợp Á châu và Thái bình dương đã tổ chức nhiều buổi huấn luyện về văn hóa Á châu và cách điều hành với người á châu, Mỹ châu cho các vị lãnh đạo, giáo dân cũng như linh mục, tu sĩ người Á châu và thái bình dương.
VietCatholic: Các Ðức Giám Mục Hoa Kỳ thường áp dụng cách thức nào để biết về nhu cầu giáo dân VN và tình hình sống đạo của giáo dân VN.
LM. Ðào Quang Chính: Để có cái nhìn chung về các việc mục vụ cho giáo dân cũng như cho tu sĩ, linh mục Việt Nam và các sắc dân khác, chúng ta nên nghiên cứu về hệ thống điều hành nơi giáo hội Hoa Kỳ:
Căn bản của giáo hội Hoa Kỳ là giáo phận. Vị giám mục chánh đóng vai trò của các tông đồ. Ngài toàn quyền điều hành giáo phận của ngài theo như tòa thánh quy định. Việc điều hành giáo phận bao gồm cả tài chánh cũng như mục vụ.
Nhiều giáo phận tập trung thành tổng giáo phận hay còn gọi là tỉnh (province). Tuy nhiên, đức tổng gíam mục thường thường không can thiệp gì vào nội bộ điều hành của giáo phận.
Cơ cấu giáo phận và tổng giáo phận do tòa thánh quy định.
Riêng tại Hoa Kỳ vì có quá nhiều tổng giáo phận, do đó, hội đồng đã đồng ý lập thêm một cơ cấu nữa làMiền. Miền bao gồm nhiều tỉnh. Trên toàn quốc có 14 tỉnh do 14 giám mục đại diện. Thí dụ miền XI có các tỉnh Los Angeles, San Francisco và 2 tỉnh theo nghi thức đông phương là Van Nuys và St. Peter the Apostles. Tỉnh XI này bao gồm các tiểu bang California, Hawai và Nevada. Các vị chủ tịch miền cũng đương nhiên là thành viên trong ủy ban điều hành (executive committee) của hội đồng giám mục.
Trên lãnh vực quốc gia, Hội đồng Giám Muc Hoa Kỳ hiện có 39 uỷ ban lo các việc điều hành và mục vụ như ơn gọi, tu sĩ nam nữ, linh mục, giáo dân, đức tin, phụng vụ, di cư, nữ giới, giáo dục, khoa hoc và nhân văn..
Bên cạnh các ủy ban thường trực là các ủy ban định kỳ như ủy ban lo về ơn gọi đặc sủng, tài chánh cho tòa thánh, giáo lý tại các quốc gia ngoài Hoa Kỳ.. hiện có 20 tiểu ban này.
Các vị giám mục đương nhiên thường xuyên lưu tâm đến nhu cầu trong dịa phận mình trước. Nếu có những vấn đề rộng lớn, các ngài sẽ tham khảo với vị tổng giám mục liên hệ, sau đó đến miền liên hệ, cuối cùng mới đến hội đồng.
Các gíam mục địa phương thường dựa trên:
II : VỀ LINH MỤC VÀ TU SĨ VIỆT NAM:
VietCatholic : Số Linh mục và tu sĩ Việt Nam ở Hoa Kỳ hiện nay ra sao có đủ đáp ứng nhu cầu mục vụ cho người Việt không? Quy chế của các linh mục tu sĩ này như thế nào?
LM. Ðào Quang Chính: Về các linh mục thì con số lượng định là khoảng gần 700 vị. Trong số này khoảng một nửa làm việc với người Việt Nam và một nửa với người bản xứ. Nếu tính trung bình 1 linh mục cho 2500 giáo dân Hoa Kỳ, thì với tỷ lệ các linh mục Việt Nam chúng ta đủ nếu không nói là dư với nhu cầu mục vụ cho người Việt Nam. Có lẽ vấn đề nên được lưu tâm là sự phân phối không đều các linh mục và sự tập trung giáo dân nơi các tiểu bang miền Nam và Tây Nam Hoa Kỳ. Các linh mục dòng theo sư phân bố của bề trên dòng, còn các cha triều thì tùy thuộc vào nhu cầu mục vụ của các vị giám mục địa phương.
VietCatholic : Thưa cha, trước chiều hướng số linh mục giảm trong các nước Tây Âu và Bắc Mỹ, ơn kêu gọi làm linh mục trong công đồng người Việt tại Hoa Kỳ hiện nay ra sao? Nếu so với các sắc dân thiểu số khác, tình hình như thế nào?
LM. Ðào Quang Chính: Có lẽ chúng ta nên biết rằng trung bình, hằng năm có vào khoảng 9% các tân linh mục là người Việt Nam. Riêng năm 2004, trong khi con số các tân linh mục người Hoa Kỳ giảm sút thì Việt Nam mình lại tăng lên đến 12%. Văn phòng ơn gọi của hội đồng giám mục rất thích và kính trọng ơn gọi Việt Nam. Đấy là chưa kể đến các nữ tu đóng một vai trò rất quan trọng trong triều sóng ơn gọi tại Hoa Kỳ. Một vị đại diện các nữ tu đã nhận xét rằng: "chính nhờ số ơn gọi nữ tu Việt Nam mà chúng tôi đỡ xấu hổ. Trong khi các ơn gọi dòng tu nữ đang đi xuống thì các nữ tu Việt Nam việt nam lại được chúc phúc với rất nhiều ơn gọi. Nhờ vậy, khi làm số thống kê ơn gọi nữ tu, chúng tôi cũng đỡ mắc cở..
Về các sắc dân khác thì chỉ có người Ba lan là con số tu sinh còn cao. Đa số đều có chiều hướng đi xuống. Riêng nơi đây, cần nhấn mạnh đến các tân linh mục Ba lan. Các vị đa số đều nói rằng "mình có sứ vụ canh tân hóa giáo hội Hoa Kỳ." Ý tưởng này đôi khi được các đức cha địa phương hoan nghênh, có khi được đón nhận một cách dè dặt.
Tuy nhiên, chúng ta nên lưu tâm đến số thống kê này: thường thường, sau thời gian chiến tranh, số người đi tu, cả nam cũng như nữ, lên rất cao. Sau một vài chục năm, thì lại đi xuống. Nếu người Việt chúng ta không khuyến khích và nâng đỡ ơn gọi, ơn sống đời linh mục, thì mình sẽ phải đối diện với vấn đề này trong thời gian tới.
VietCatholic : Các linh mục tu sĩ nam nữ được huấn luyện tại Hoa Kỳ có được chuẩn bị gì, ví dụ về mặt văn hóa, ngôn ngữ, tâm lý, lịch sử chẳng hạn để có đủ hành trang làm việc với cộng đoàn Việt Nam hay Giáo Xứ Việt Nam trong tượng lai không?
LM. Ðào Quang Chính: Nhìn chung thì việc huấn luyện linh mục và tu sĩ tại các giáo phận Hoa Kỳ tập trung vào việc thi hành các huấn lệnh do tòa thánh đề ra. Bên cạnh đó có nhiều vấn đề khác cấp bách hơn do xã hội Hoa Kỳ này gặp phải, thí dụ như quấy nhiễu tính dục, điều hành giáo xứ.. Tập trung vào việc huấn luyện riêng cho một sắc dân nào đó gần như nằm trong sáng kiến của cha giám đốc và ban huấn luyện chủng viện. Hiện nay, nhu cầu mục vụ cho người nói tiếng Mễ xem ra khẩn cấp hơn các nhu cầu khác. Nhiều chủng viện đòi buộc các tân linh mục phải thông thạo ít là 2 thứ tiếng, tức là tiếng Mỹ và tiếng Mễ.
Nói cách khác đi, chưa có chương trình chung cho các chủng viện riêng cho người Việt Nam. Tuy nhiên, nơi nào có nhiều chủng sinh Việt thì sự chuẩn bị tương đối phong phú hơn. Tưởng cũng nên biết, các linh mục khi ra trường sẽ được phân phối theo nhu cầu địa phân và làm cho mọi sắc dân.
Nhận thấy những vấn đề này, văn phòng mục vụ về di cư và tỵ nạn của Hội đồng Giám Muc Hoa Kỳ đã đề ra các chương trình giúp các chủng viện lưu tâm hơn đến các sắc dân khác qua chương trình huấn luyện "No Longer Stranger: Diversity in unity" nghĩa là "không còn là người xa lạ: Đa nguyên trong hợp nhất." Riêng văn phòng điều hợp Á châu và Thái bình dương đã tổ chức nhiều buổi huấn luyện về văn hóa Á châu và cách điều hành với người á châu, Mỹ châu cho các vị lãnh đạo, giáo dân cũng như linh mục, tu sĩ người Á châu và thái bình dương.
VietCatholic: Các Ðức Giám Mục Hoa Kỳ thường áp dụng cách thức nào để biết về nhu cầu giáo dân VN và tình hình sống đạo của giáo dân VN.
LM. Ðào Quang Chính: Để có cái nhìn chung về các việc mục vụ cho giáo dân cũng như cho tu sĩ, linh mục Việt Nam và các sắc dân khác, chúng ta nên nghiên cứu về hệ thống điều hành nơi giáo hội Hoa Kỳ:
Căn bản của giáo hội Hoa Kỳ là giáo phận. Vị giám mục chánh đóng vai trò của các tông đồ. Ngài toàn quyền điều hành giáo phận của ngài theo như tòa thánh quy định. Việc điều hành giáo phận bao gồm cả tài chánh cũng như mục vụ.
Nhiều giáo phận tập trung thành tổng giáo phận hay còn gọi là tỉnh (province). Tuy nhiên, đức tổng gíam mục thường thường không can thiệp gì vào nội bộ điều hành của giáo phận.
Cơ cấu giáo phận và tổng giáo phận do tòa thánh quy định.
Riêng tại Hoa Kỳ vì có quá nhiều tổng giáo phận, do đó, hội đồng đã đồng ý lập thêm một cơ cấu nữa làMiền. Miền bao gồm nhiều tỉnh. Trên toàn quốc có 14 tỉnh do 14 giám mục đại diện. Thí dụ miền XI có các tỉnh Los Angeles, San Francisco và 2 tỉnh theo nghi thức đông phương là Van Nuys và St. Peter the Apostles. Tỉnh XI này bao gồm các tiểu bang California, Hawai và Nevada. Các vị chủ tịch miền cũng đương nhiên là thành viên trong ủy ban điều hành (executive committee) của hội đồng giám mục.
Trên lãnh vực quốc gia, Hội đồng Giám Muc Hoa Kỳ hiện có 39 uỷ ban lo các việc điều hành và mục vụ như ơn gọi, tu sĩ nam nữ, linh mục, giáo dân, đức tin, phụng vụ, di cư, nữ giới, giáo dục, khoa hoc và nhân văn..
Bên cạnh các ủy ban thường trực là các ủy ban định kỳ như ủy ban lo về ơn gọi đặc sủng, tài chánh cho tòa thánh, giáo lý tại các quốc gia ngoài Hoa Kỳ.. hiện có 20 tiểu ban này.
Các vị giám mục đương nhiên thường xuyên lưu tâm đến nhu cầu trong dịa phận mình trước. Nếu có những vấn đề rộng lớn, các ngài sẽ tham khảo với vị tổng giám mục liên hệ, sau đó đến miền liên hệ, cuối cùng mới đến hội đồng.
Các gíam mục địa phương thường dựa trên:
- 1. Con số, nhu cầu và sự kiện do các linh mục đang làm việc trực tiếp với người Việt Nam trong giáo phận các ngài.
- 2. Những dữ kiện này được kiểm soát lại tại văn phòng chưởng ấn địa phương
- 3. So sánh với dữ kiện tương tự trong tổng giáo phận.
- 4. Kiểm chứng lần chót (nếu cần) với văn phòng mục vụ di dân trên Hội đồng giám mục.