Sài Gòn: Cuốn “Niên Giám Giáo Hội Công Giáo Việt Nam 2004” được một nhóm các linh mục, tu sĩ và giáo dân biên soạn và Nhà xuất bản Tôn giáo của chính quyền đã ấn hành vào đầu tháng Sáu.

Cha Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, Tổng Thư Ký của Hội đồng Giám Mục Việt Nam nói rằng cuốn niên giám trình bày sơ lược Giáo hội Việt Nam ngày nay cũng như các tổ chức và các hoạt động của Giáo Hội từ năm 1533, khi nhà truyền giáo nước ngoài đầu tiên được ghi nhận đã đến Việt Nam. Cuốn niên giám gồm ba phần.

Phần một phần trình bày tình hình hiện nay ở 25 giáo phận của Việt Nam, với đầy đủ địa chỉ, số điện thoại, số fax và địa chỉ e-mail (nếu có) của những nơi cư trú của Giám mục, các giáo xứ và linh mục.

Theo thống kê cập nhật của niên giám, Việt Nam hiện có 5.572.525 người Công Giáo trên tổng số dân 80.175.578. Giáo Hội có 2.810 linh mục, 12.297 tu sĩ, 1.326 chủng sinh, 1.712 ứng sinh và 51.156 giáo lý viên. Trong số 2.730 giáo xứ, có 1.186 giáo xứ không có nơi trú ngụ cho linh mục.

Trong lời giới thiệu của quyển niên giám, Đức Hồng Y Giuse Phạm Đình Tụng đã viết: “Với quyển niên giám, chúng ta hy vọng độc giả sẻ có cái nhìn rõ ràng hơn về Giáo Hội Công Giáo nói chung và đặc biệt là Giáo Hội ở Việt Nam, nhằm làm tăng cường sự hiểu biết và sự cảm mến của họ đối với Giáo Hội”.

Cha Sơn, người đứng đầu trong ban biên tập nói rằng cuốn niên giám trình bày sự trưởng thành của Giáo Hội địa phương trong cơ cấu và trong quản lý của từng giáo phận và trong công tác rao giảng Tin Mừng, đặc biệt trong các vùng dân tộc thiểu số.

Ngài nói rằng sự trưởng thành của Giáo Hội cũng được trình bày trong các hoạt động giáo dục và từ thiện của các dòng tu, các hội đoàn khác nhau và sự chung sức và ủng hộ của người Công Giáo ở Việt Nam cũng như ở hải ngoại.

Phần phụ lục cũng trình bày các Cộng đồng Công Giáo Việt Nam ở hải ngoại có 2 Đức Giám Mục, 1.036 linh mục, 165 Nam tu sĩ và hàng ngàn Nữ tu phục vụ khoảng 550.000 giáo dân Công Giáo trong số 3.000.000 người Việt Nam sinh sống ở 37 quốc gia.

Các cộng đồng này có 21 dòng tu Nam và 50 dòng tu Nữ. Như Dòng Đức Mẹ Đồng Công có 154 thành viên, Dòng Đa Minh Nữ có 87 thành viên, Dòng Mến Thánh Giá Phát Diệm ở Hoa Kỳ có 52 nữ tu đã tuyên khấn, 14 tập sinh và 32 thỉnh sinh.

Hoa Kỳ là nơi có nhiều người Công Giáo Việt Nam hải ngoại nhất, xuất bản hơn 10 tạp chí Công Giáo và điều hành 6 đài phát thanh Công Giáo, một đài truyền hình Công Giáo và hai Website Công Giáo.

Cha Sơn nói rằng việc đề cập đến những người Công Giáo Việt Nam hải ngoại nhằm biểu thị: “Giáo Hội Công Giáo Việt Nam vẫn có trách nhệm với tất cả các giáo dân của mình”. Ngài nói rằng Giáo Hội địa phương đòi hỏi chính mình khám phá các giá trị tích cực trong việc rao giảng Tin Mừng và trình bày văn hoá Việt Nam cho các quốc gia khác.

Phần hai cuốn niên giám phù hợp với cơ cấu tổ chức và các ủy ban giám mục của Hội đồng Giám Mục Việt Nam, và giới thiệu sơ lược 6 Đại chủng viện, 29 dòng tu Nam và 65 dòng tu Nữ, và 17 hội đoàn Công Giáo Tiến Hành.

Niên giám cũng đề đến dân số, ngôn ngữ và phân bố dân cư của 54 dân tộc chính ở Việt Nam, trong đó có 26 dân tộc có người theo Công Giáo.

Phần này cũng giới thiệu các tôn giáo ở Việt Nam như Phật giáo, Hồi giáo các nhóm Tin Lành và 2 giáo phái: Hoà Hảo, Cao Đài.

Phần cuối cùng của niên giám giới thiệu lịch sử chung - các Đức Giáo Hoàng, các Công đồng hoàn vũ, các Thượng hội đồng giám mục - cũng như các tổ chức và hàng giáo phẩm của Giáo Hội hoàn vũ. Niên giám cũng nhấn mạnh đến các dòng tu ở Vatican, các Hội đồng Giáo hoàng và các học viện khác.

Cha Sơn cũng nói rằng các tổ chức Công Giáo Tiến hành được liệt kê trong cuốn niên giám đã được phép hoạt động ở Tổng Giáo phận Sài Gòn, ngài bày tỏ niềm hy vọng các tổ chức này sẽ được phép hoạt động ở các giáo phận khác trong tương lai.

Ngài nhấn mạnh rằng chính quyền Việt Nam cho phép Giáo Hội liệt kê các Thánh Tử Đạo Việt Nam cũng như các Dòng tu, các Giáo hội hiệp thông với các tông giáo địa phương khác và các Cộng đồng Công Giáo Việt Nam Hải Ngoại. Giáo Hội tuyên bố chính thức rằng điều này chứng tỏ chính quyền hiểu được các hoạt động Công Giáo. Ngài nói: “Chúng ta cần công bố các hoạt động này với những người thuộc tôn giáo khác để họ hiểu và thông cảm với chúng ta”.

Cha Sơn nói rằng 3.000 bản đầu tiên của quyển niên giám 960 trang đã được gởi đến tất cả các Toà Tổng Giám Mục. Ngài hy vọng Giáo Hội sẽ được phép phát hành thêm để người Công Giáo trên khắp thế giới có thể nhận được. Trước khi xuất bản quyển niên giám này Giáo Hội ở miền Nam đã xuất bản quyển niên giám 527 trang vào năm 1964.

Các Giám Mục Việt Nam quyết định xuất bản quyển niên giám trong hội nghị thường niên vào năm 1999 để đánh dấu kỷ niệm 40 năm Hàng Giáo phẩm Giáo Hội Việt Nam được thành lập vào năm 1960.