LOS ANGELES -- Theo tin của Đài Truyền Hình Việt Nam kênh HTV1 loan tin vào lúc 7:20 chiều ngày 16-6-2004 (giờ Việt Nam) trong một bản tin Thời Sự trong nước thì LM Tadêo Nguyễn Văn Lý, người bị kết án 15 năm tù trước đây vì tội danh "phá hoại khối đoàn kết toàn dân, bị kết án 15 năm tù, được giảm 5 năm (lần thứ nhì) với lý do: "có thái độ cải tạo tốt, chấp hành đầy đủ các quy định của trại giam".
Trước đây 2 ngày, hôm Thứ Hai 14/6/2004, ông Lê Chí Quang, một tù nhân lương tâm cũng đã đã được nhà cầm quyền CSVN trả tự do. Trường hợp Ông Lê Chí Quang đã bị công an mật vụ CSVN bắt tại một quán Internet cà phê tại Hà Nội vào ngày 21/2/2002. Và bị giam giữ trong hoàn cảnh khắc nghiệt từ đó cho đến nay. Ngày 8/11/2002 CSVN đã tuyên án anh 4 năm tù ở và 3 năm quản chế sau đó với tội danh "hoạt động gián điệp chống chính quyền". Trên thực tế các "hoạt động" của ông gồm một số các bài viết bình luận về tình hình thời sự Việt Nam và phổ biến rộng rãi trên Internet trong năm 2001 và đầu năm 2002.
Nhìn về quá khứ, chúng ta biết rằng vào ngày 19-10-2001, Tòa Án nhân dân tỉnh Thừa Thiên - Huế, đã xử án linh mục Nguyễn Văn Lý chỉ vỏn vẹn trong mấy tiếng đồng hồ và sau đó tuyên án LM Lý "tội không chấp hành quyết định quản chế hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, và tội phá hoại chính sách đoàn kết..."
Phiên tòa xứ LM Nguyễn văn Lý khi đó đã bị quốc tế và Cộng Đồng Việt Nam hải ngoại lên tiếng phản đối vì CSVN chỉ xử cho qua trong vòng một ngày, không có luật sư biện hộ cho LM Lý, không có đại diện của Tòa Giám Mục Huế, xử án kín và có tính cách lén lút, cách làm việc thiếu trách nhiệm của cơ quan luật phát Việt Nam.
Từ đó đến nay đã nhiều đoàn thể và chính quyền ngoại quốc, trong đó có cả Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ và cơ quan Công Lý của Tòa thánh Vatican, lên tiếng đòi thả tự do cho LM Lý.
Mặt khác, Công Đồng thế giới cũng nêu lên những sự kiện nhà cầm quyền CSVN đàn áp tôn giáo và không coi trọng nhân quyền của con người.
Vào hồm thứ Hai vừa qua, ngày 14-6-2004, một phái đoàn Liên Tôn Việt Nam đã gặp với một số các viên chức của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ. Trước khi phái đoàn này tới Hoa Kỳ, thì Tòa Đại Sứ CSVN tại Hoa thịnh Đốn đã nhiều lần gọi điện thoại tới và xin chắc chắn để có cơ hội có cuộc gặp gỡ này.
Về phái đoàn Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ có ông Thomas Quingley, đặc trách vấn đề đối ngoại của Hội Đồng, có một giáo sư chuyên viên thuộc trường Đại Học Georgetown, một ủy viên thuộc Ủy Ban tranh dấu cho Nhân Quyền thuộc Hội Đồng, 3 Giám Đốc đại diện cơ quan di trú và tị nạn thuộc Hội Đồng.
Về phía Phái Đoàn Liên Tôn Việt Nam được nhà cầm quyền Cộng Sản Việt nam chỉ định gồm có các vị, Phật giáo có: Thích trí Quảng (Ngo van Giao) và Thích Thiện Tâm (Nguyen thanh Thien), không rõ chức sắc trong Giáo Hội, được tuyển đi từ thành phố Saigòn; Tin lành có mục sư Phan Quang Thiều (Saigòn), mục sư Sui Y Kim (Pleiku); Công giáo có linh muc Nguyễn Công Danh (Saigòn) và linh mục Phan khắc Thăm (Bùi Chu); Phía Mặt Trận Tôn Giáo có Ông Ngô yến Thi, chủ tịch Ủy Ban Đoàn Kết Tôn Giáo, Ông Đinh thế Công, viên chức chính phủ, ngoài ra còn có Bà Ngô thị Xuân và Bà Hoàng thị Thanh Nga (không rõ chức vụ).
Trong cuộc gặp gỡ này, các viên chức thuộc Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ đã lắng nghe lời trình bày của các thành viên Liên Tôn Việt Nam về hiện tình tôn giáo. Sau đó các thành viên Hội đồng Giám Mục Hoa Kỳ đã đặt thẳng một số các vấn đề sau đây với phái đoàn Liên Tôn Việt Nam và cho rằng hiện chưa có tự do tôn giáo và nhân quyền ở Việt Nam. Trong các vấn nạn được nêu ra, những điểm chính như sau: việc bổ nhiệm các giám mục Việt Nam vẫn còn bị nhà nước kiểm soát, việc thâu nhận chủng sinh vẫn chưa được mở rộng, tài sản và đất đai của các Giáo Hội chưa được hoàn trả, các hoạt động tôn giáo và xã hội của Giáo Hội chưa được khai thông, vụ đàn đàn áp tôn giáo mới đây tại Cao Nguyên Trung Phần Việt Nam và riêng vụ lm Nguyễn văn Lý vẫn chưa được thả tự do, v.v… Trước những vấn nạn này, các thành viên Liên Tôn CSVN nói rằng mình không có thẩm quyền trả lời, tuy nhiên họ có nói rằng riêng vụ Linh mục Lý bị tù là không phải vấn đề tôn giáo mà là không vâng lời chính quyền trong vụ tranh đấu đất đai.
Thành viên Hội Đồng Giám Mục cho biết nếu những hạn chế và đàn áp tôn giáo còn tiếp tục và không được khai thông thì cộng đồng quốc tế khó mà tin tưởng về những hoạch định tương lai của nhà cầm quyền CSVN và khó mà được chấp nhận những tài trợ cho những chương trình phát triển tại Việt nam.
Các viên chức đại diện Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ khuyến cáo rằng sứ điệp mà các vị đưa ra rất là quan trọng cho mối tương quan mới giữa Việt Nam và quốc tế, đặc biệt là cần phải giải quyết đúng đắn cho vấn đề đàn áp tôn giáo tại Trung Phần và các tù nhân lương tâm tại Việt Nam cần phải được thả ra.
Về phía Việt Nam, các vị chức sắc tôn giáo không trả lời câu này, nhưng một vị đại diện Tòa Đại Sứ Việt Nam tại Hoa thịnh Đốn có cho biết họ sẽ cố gắng nhanh chóng thi hành tất cả những định chế pháp lý quốc tế về tự do tôn giáo và nhân quyền tại Việt Nam.
Không biết có phải là sự trùng hợp hay không mà 2 ngày sau thì Lm Nguyễn văn Lý đã được giảm án tù và rất có thể sẽ được thả tự do trong những ngày tới đây hay không?
Nhà Nước Cộng Sản Việt Nam hiện nay đang cố gắng hết sức để được gia nhập vào tổ chức WTO Thương Mại Quốc Tế và muốn có những đặc quyền về liên lạc thông thương.
Một viên chức Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ sau cuộc họp này cho chúng tôi biết thực ra, các vị trong phái đoàn Liên Tôn Việt Nam, qua cách trả lời thì lập luận của họ hoàn toàn là theo chiều hướng Cộng Sản, ngay tư thế trước mỗi câu trả lời, họ đều nhìn viên chức đại diện cho chính quyền Việt Nam để xem phản ứng rồi mới trả lời.
Vào đầu tháng Giêng năm 2004 vừa qua, nghị sĩ̃ Hoa Kỳ là Sam Brownback đã có cuộc tiếp xúc bất ngờ với linh mục Nguyễn Văn Lý, và nhận định rằng đó là dấu hiệu tích cực về mặt tự do tôn giáo.
Ông Brownback, nghị sĩ đảng Cộng hòa từ tiểu bang Kansas, đã được phép đến thăm Lm Lý tại trại giam Ba Sao, tỉnh Hà Nam. Hãng tin Reuters khi đó trích lời ông nói đây là một chỉ dấu tích cực, rằng “chính phủ Việt Nam đã bắt đầu chú ý tới các quan ngại (của thế giới) về tự do tôn giáo” và nhân quyền tại Việt Nam. Trước đây, đề nghị của các tổ chức quốc tế cũng như chính quyền các nước được thăm viếng, gặp mặt với linh mục Nguyễn Văn Lý và một số tù nhân lương tâm khác đều bị nhà nước Việt Nam từ chối.
Thế rồi gần đây nhất vào ngày 12-5 -2004 vừa qua, Hạ Viện Hoa Kỳ chỉ trích dữ dội chính quyền CSVN qua hai nghị quyết lên án CSVN chà đạp tự do tôn giáo và nhân quyền.
Một trong hai nghị quyết của Hạ Viện đánh dấu kỷ niệm 10 năm Ngày Nhân Quyền cho Việt Nam và nghị quyết kia đòi chế độ Hà Nội phải trả tự do ngay cho LM Nguyễn văn Lý hiện đang bị tù với bản án 10 năm.
DB Christopher Smith, lên tiếng trên diễn đàn Hạ Viện rằng: “Bản Nghị Quyết chúng ta đang thảo luận để biểu quyết hôm nay đã được hơn 10 dân biểu bảo trợ nên chúng tôi tin rằng chúng ta gửi một thông điệp mạnh mẽ đến các lãnh tụ Hà Nội đòi họ phải trả tự do cho LM Lý. Và cũng để họ hiểu rằng chà đạp nhân quyền một cách có hệ tống sẽ không thể nào được tha thứ.”
Bản Nghị Quyết cũng khuyến cáo nhà cầm quyền Hà Nội là hành động tiếp tục giam giữ LM Nguyễn văn Lý sẽ có hậu quả xấu đối với mối bang giao giữa hai nước, kể cả bản thương ước song phương mà CSVN đang đựơc hưởng qui chế “mậu dịch bình thường”.
Trước đây 2 ngày, hôm Thứ Hai 14/6/2004, ông Lê Chí Quang, một tù nhân lương tâm cũng đã đã được nhà cầm quyền CSVN trả tự do. Trường hợp Ông Lê Chí Quang đã bị công an mật vụ CSVN bắt tại một quán Internet cà phê tại Hà Nội vào ngày 21/2/2002. Và bị giam giữ trong hoàn cảnh khắc nghiệt từ đó cho đến nay. Ngày 8/11/2002 CSVN đã tuyên án anh 4 năm tù ở và 3 năm quản chế sau đó với tội danh "hoạt động gián điệp chống chính quyền". Trên thực tế các "hoạt động" của ông gồm một số các bài viết bình luận về tình hình thời sự Việt Nam và phổ biến rộng rãi trên Internet trong năm 2001 và đầu năm 2002.
Nhìn về quá khứ, chúng ta biết rằng vào ngày 19-10-2001, Tòa Án nhân dân tỉnh Thừa Thiên - Huế, đã xử án linh mục Nguyễn Văn Lý chỉ vỏn vẹn trong mấy tiếng đồng hồ và sau đó tuyên án LM Lý "tội không chấp hành quyết định quản chế hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, và tội phá hoại chính sách đoàn kết..."Phiên tòa xứ LM Nguyễn văn Lý khi đó đã bị quốc tế và Cộng Đồng Việt Nam hải ngoại lên tiếng phản đối vì CSVN chỉ xử cho qua trong vòng một ngày, không có luật sư biện hộ cho LM Lý, không có đại diện của Tòa Giám Mục Huế, xử án kín và có tính cách lén lút, cách làm việc thiếu trách nhiệm của cơ quan luật phát Việt Nam.
Từ đó đến nay đã nhiều đoàn thể và chính quyền ngoại quốc, trong đó có cả Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ và cơ quan Công Lý của Tòa thánh Vatican, lên tiếng đòi thả tự do cho LM Lý.
Mặt khác, Công Đồng thế giới cũng nêu lên những sự kiện nhà cầm quyền CSVN đàn áp tôn giáo và không coi trọng nhân quyền của con người.
Vào hồm thứ Hai vừa qua, ngày 14-6-2004, một phái đoàn Liên Tôn Việt Nam đã gặp với một số các viên chức của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ. Trước khi phái đoàn này tới Hoa Kỳ, thì Tòa Đại Sứ CSVN tại Hoa thịnh Đốn đã nhiều lần gọi điện thoại tới và xin chắc chắn để có cơ hội có cuộc gặp gỡ này.
Về phái đoàn Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ có ông Thomas Quingley, đặc trách vấn đề đối ngoại của Hội Đồng, có một giáo sư chuyên viên thuộc trường Đại Học Georgetown, một ủy viên thuộc Ủy Ban tranh dấu cho Nhân Quyền thuộc Hội Đồng, 3 Giám Đốc đại diện cơ quan di trú và tị nạn thuộc Hội Đồng.
Về phía Phái Đoàn Liên Tôn Việt Nam được nhà cầm quyền Cộng Sản Việt nam chỉ định gồm có các vị, Phật giáo có: Thích trí Quảng (Ngo van Giao) và Thích Thiện Tâm (Nguyen thanh Thien), không rõ chức sắc trong Giáo Hội, được tuyển đi từ thành phố Saigòn; Tin lành có mục sư Phan Quang Thiều (Saigòn), mục sư Sui Y Kim (Pleiku); Công giáo có linh muc Nguyễn Công Danh (Saigòn) và linh mục Phan khắc Thăm (Bùi Chu); Phía Mặt Trận Tôn Giáo có Ông Ngô yến Thi, chủ tịch Ủy Ban Đoàn Kết Tôn Giáo, Ông Đinh thế Công, viên chức chính phủ, ngoài ra còn có Bà Ngô thị Xuân và Bà Hoàng thị Thanh Nga (không rõ chức vụ).
Trong cuộc gặp gỡ này, các viên chức thuộc Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ đã lắng nghe lời trình bày của các thành viên Liên Tôn Việt Nam về hiện tình tôn giáo. Sau đó các thành viên Hội đồng Giám Mục Hoa Kỳ đã đặt thẳng một số các vấn đề sau đây với phái đoàn Liên Tôn Việt Nam và cho rằng hiện chưa có tự do tôn giáo và nhân quyền ở Việt Nam. Trong các vấn nạn được nêu ra, những điểm chính như sau: việc bổ nhiệm các giám mục Việt Nam vẫn còn bị nhà nước kiểm soát, việc thâu nhận chủng sinh vẫn chưa được mở rộng, tài sản và đất đai của các Giáo Hội chưa được hoàn trả, các hoạt động tôn giáo và xã hội của Giáo Hội chưa được khai thông, vụ đàn đàn áp tôn giáo mới đây tại Cao Nguyên Trung Phần Việt Nam và riêng vụ lm Nguyễn văn Lý vẫn chưa được thả tự do, v.v… Trước những vấn nạn này, các thành viên Liên Tôn CSVN nói rằng mình không có thẩm quyền trả lời, tuy nhiên họ có nói rằng riêng vụ Linh mục Lý bị tù là không phải vấn đề tôn giáo mà là không vâng lời chính quyền trong vụ tranh đấu đất đai.
Thành viên Hội Đồng Giám Mục cho biết nếu những hạn chế và đàn áp tôn giáo còn tiếp tục và không được khai thông thì cộng đồng quốc tế khó mà tin tưởng về những hoạch định tương lai của nhà cầm quyền CSVN và khó mà được chấp nhận những tài trợ cho những chương trình phát triển tại Việt nam.
Các viên chức đại diện Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ khuyến cáo rằng sứ điệp mà các vị đưa ra rất là quan trọng cho mối tương quan mới giữa Việt Nam và quốc tế, đặc biệt là cần phải giải quyết đúng đắn cho vấn đề đàn áp tôn giáo tại Trung Phần và các tù nhân lương tâm tại Việt Nam cần phải được thả ra.
Về phía Việt Nam, các vị chức sắc tôn giáo không trả lời câu này, nhưng một vị đại diện Tòa Đại Sứ Việt Nam tại Hoa thịnh Đốn có cho biết họ sẽ cố gắng nhanh chóng thi hành tất cả những định chế pháp lý quốc tế về tự do tôn giáo và nhân quyền tại Việt Nam.
Không biết có phải là sự trùng hợp hay không mà 2 ngày sau thì Lm Nguyễn văn Lý đã được giảm án tù và rất có thể sẽ được thả tự do trong những ngày tới đây hay không?
Nhà Nước Cộng Sản Việt Nam hiện nay đang cố gắng hết sức để được gia nhập vào tổ chức WTO Thương Mại Quốc Tế và muốn có những đặc quyền về liên lạc thông thương.
Một viên chức Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ sau cuộc họp này cho chúng tôi biết thực ra, các vị trong phái đoàn Liên Tôn Việt Nam, qua cách trả lời thì lập luận của họ hoàn toàn là theo chiều hướng Cộng Sản, ngay tư thế trước mỗi câu trả lời, họ đều nhìn viên chức đại diện cho chính quyền Việt Nam để xem phản ứng rồi mới trả lời.
Vào đầu tháng Giêng năm 2004 vừa qua, nghị sĩ̃ Hoa Kỳ là Sam Brownback đã có cuộc tiếp xúc bất ngờ với linh mục Nguyễn Văn Lý, và nhận định rằng đó là dấu hiệu tích cực về mặt tự do tôn giáo.
Ông Brownback, nghị sĩ đảng Cộng hòa từ tiểu bang Kansas, đã được phép đến thăm Lm Lý tại trại giam Ba Sao, tỉnh Hà Nam. Hãng tin Reuters khi đó trích lời ông nói đây là một chỉ dấu tích cực, rằng “chính phủ Việt Nam đã bắt đầu chú ý tới các quan ngại (của thế giới) về tự do tôn giáo” và nhân quyền tại Việt Nam. Trước đây, đề nghị của các tổ chức quốc tế cũng như chính quyền các nước được thăm viếng, gặp mặt với linh mục Nguyễn Văn Lý và một số tù nhân lương tâm khác đều bị nhà nước Việt Nam từ chối.
Thế rồi gần đây nhất vào ngày 12-5 -2004 vừa qua, Hạ Viện Hoa Kỳ chỉ trích dữ dội chính quyền CSVN qua hai nghị quyết lên án CSVN chà đạp tự do tôn giáo và nhân quyền.
Một trong hai nghị quyết của Hạ Viện đánh dấu kỷ niệm 10 năm Ngày Nhân Quyền cho Việt Nam và nghị quyết kia đòi chế độ Hà Nội phải trả tự do ngay cho LM Nguyễn văn Lý hiện đang bị tù với bản án 10 năm.
DB Christopher Smith, lên tiếng trên diễn đàn Hạ Viện rằng: “Bản Nghị Quyết chúng ta đang thảo luận để biểu quyết hôm nay đã được hơn 10 dân biểu bảo trợ nên chúng tôi tin rằng chúng ta gửi một thông điệp mạnh mẽ đến các lãnh tụ Hà Nội đòi họ phải trả tự do cho LM Lý. Và cũng để họ hiểu rằng chà đạp nhân quyền một cách có hệ tống sẽ không thể nào được tha thứ.”
Bản Nghị Quyết cũng khuyến cáo nhà cầm quyền Hà Nội là hành động tiếp tục giam giữ LM Nguyễn văn Lý sẽ có hậu quả xấu đối với mối bang giao giữa hai nước, kể cả bản thương ước song phương mà CSVN đang đựơc hưởng qui chế “mậu dịch bình thường”.