Thánh tử đạo
Quan án Đa Minh Phạm-Viết-Khảm
Bi bắt tháng 7-1858 bị thắt cổ tháng 1-1859 tại Nam-Định.
Xứ Quần-Cống lập từ lâu,
Giáo dân sốt sắng nguyện cầu nhờ quan.
Một viên quan án vẹn toàn,
Là Đa-Minh Khảm mẫu khuôn thật thà.
Cha, con xưng đạo Chúa ra,
Họ mang: Phạm-Viết là Cha Tổng Thìn.
Tám mươi năm vững lòng tin,
Cậy trông, mến Chúa hằn in đáy lòng.
Tám trăm năm tám, lệnh lùng (1858),
Bắt thừa sai ẩn trong vùng giáo dân.
Chẳng hề sợ hãi ngại ngần,
Săm-Pơ-Dro Đức Giám cần náu nương.
Đó là nguyên lý bình thường,
Làng Quần-Cống gặp tai ương từ ngày:
Mồng hai đến sáu bị vây,
Tháng là tháng Bảy dịp này chịu chung.
Toàn huynh thứ ngụ trong vùng,
Như:Cai Tả, Khóa-Sơn cùng Lý-Khê.
Bõ Tăng chung phận chẳng hề,
Phàn nàn trách lúc lính về bao vây.
Lính từ Nam-Định về đây,
Nên quan Khảm nói điều này với dân:
Nếu ai chối đạo, khi quân,
Rút rồi làng lánh chịu phần cô đơn.
Và khi chết chẳng được chôn.
Khi quan triệu tập bà con tại đình,
Nói cùng án Khảm phân minh,
Thừa sai ngoại quốc, người mình lại theo.
Các Thầy giảng cũng thuận chiều,
Ngươi che chở, vậy có điều đó không?
Nếu không khai báo thật lòng,
Khi ta bắt được, đừng hòng ta tha.
Tịch thu của, phá cửa nhà,
Tử hình, cụ Khảm thật thà xin thưa.
Đạo tôi vốn có từ xưa,
Các Cha dậy dỗ, dẫn đưa đường lành.
Nhưng nay các vị ẩn danh,
Nên tôi chẳng biết, chẳng rành ở đâu.
Nếu quan bắt được người nào,
Thì quan muốn xử cách nao tùy ngài
Quan ra lệnh bất cứ ai,
Nếu không đạp ảnh, làm sai chém đầu.
Thấy ông gìa sợ, lo âu,
Bước ra toan đạp, cụ mau chặn đường.
Cụ quan can đảm nêu gương,
Quan thành nguyền rủa, chẳng thương tiếc lời.
Ta thề mất chức ở đời,
Mất luôn của cải, nếu trời cản ngăn.
Nhà không hủy, giết tận căn,
Nếu còn tên Khảm sống nhăn giữa đời.
Nói rồi quan tỉnh tới nơi,
Gom đồ đạo, của báu, rời chân đi.
Quan vơ vét, chẳng nể vì.
Từng nhà giáo hữu đang khi có quyền.
Trong nhà cụ Khảm đương nhiên,
Có đồ Giáo-Hội lưu truyền từ lâu.
Vì là trùm Khảm đứng đầu,
Với quan thượng, cụ đến tâu rằng là:
Của chung, lẫn cả của nhà,
Của tôi cứ lấy, nhưng mà của dân,
Xin đừng xúc phạm cá nhân,
Họ nào có tội, phải cần tịch thu.
Đàn ông trói để một khu,
Giải giao về tỉnh nhốt tù đợi trên.
Cụ quan Khảm gặp Tổng Thìn,
Cha con củng cố đức tin vững lòng.
Tuyên xưng đạo trước hội đồng,
Bá quan văn võ, đám đông họp bàn.
Đức Cha Sam bị các quan,
Bắt nơi ẩn thiếu an toàn: Kiên-Lao.
Bá quan hội họp trước trào,
Lệnh truyền cụ Khảm dẫn vào gặp Cha.
Bắt ông đối chất trước tòa,
Gặp Cha cụ Khảm thật là hân hoan.
Cùng bao người khác ngập tràn,
Niềm vui phủ phục trước nhan Cha hiền.
Chẳng hề e sợ cấp trên,
Đức Cha khuyên họ: Lời nguyền quyết theo.
Rồi Cha đi trước quan triều,
Cụ quan án Khảm bị nhiều vấn tra.
Các ngươi qủa quyết rằng là:
Không che đạo trưởng vậy mà gặp nhau.
Lại qùy cung kính cúi đầu?
Cùng nhau cấu kết mưu cầu lợi riêng.
Chúng tôi cung kính nể kiêng,
Vị thay mặt Chúa linh thiêng giữa đời.
Qủa là trong đạo chúng tôi,
Tín nhân cung kính những người Âu-Châu.
Cũng như bản xứ từ đầu,
Bởi vì hằng dậy yêu nhau chân tình.
Điều chân chính lại dể khinh?
Đường ngay nẻo chính quang minh phải làm.
Các quan quyết định tống giam.
Trong tù cụ Khảm đã tham gia vào.
Dòng ba Cha Thánh truyền trao,
Bạn tù cụ giúp biết bao việc lành.
Làm lành đạo Chúa vinh danh,
Hãy nhìn thấy Chúa trong anh em mình.
Ông từ Tăng đã hi sinh,
Bị tra tấn nát thân mình chết tươi.
Suốt mười ngày, bốn tháng trời.
Mười ba tháng một lệnh rời nhà giam.
Pháp trường điệu đến để làm,
Chứng nhân trung tín chẳng ham sự đời.
Cho dù máu chảy đầu rơi,
Chẳng hề phản bội Chúa Trời đáng tôn.
Hai Cha: Lương, Duyệt vẫn còn,
Chuyển ơn giải tội người con trung thành.
Sợi dây oan nghiệt vòng quanh,
Cổ quan án Khảm hiền lành đáng yêu.
Siết dây, hồn phách như diều,
Vút bay hưởng phúc Thiên triều trường sinh.
Quan ra lệnh bắt lý hình,
Đốt: chân, tay, mặt chứng minh rằng là:
Linh hồn qủa đã thoát ra,
Có hai nhân chứng: Nhượng và ông Diên.
Nhìn quan Khảm chết bình yên,
Hai ông vác xác Thánh đem về làng.
Mân Côi Quần-Cống vẻ vang,
Đức Bà đền Thánh cưu mang xác Ngài
Quan án Đa Minh Phạm-Viết-Khảm
Bi bắt tháng 7-1858 bị thắt cổ tháng 1-1859 tại Nam-Định.
Xứ Quần-Cống lập từ lâu,
Giáo dân sốt sắng nguyện cầu nhờ quan.
Một viên quan án vẹn toàn,
Là Đa-Minh Khảm mẫu khuôn thật thà.
Cha, con xưng đạo Chúa ra,
Họ mang: Phạm-Viết là Cha Tổng Thìn.
Tám mươi năm vững lòng tin,
Cậy trông, mến Chúa hằn in đáy lòng.
Tám trăm năm tám, lệnh lùng (1858),
Bắt thừa sai ẩn trong vùng giáo dân.
Chẳng hề sợ hãi ngại ngần,
Săm-Pơ-Dro Đức Giám cần náu nương.
Đó là nguyên lý bình thường,
Làng Quần-Cống gặp tai ương từ ngày:
Mồng hai đến sáu bị vây,
Tháng là tháng Bảy dịp này chịu chung.
Toàn huynh thứ ngụ trong vùng,
Như:Cai Tả, Khóa-Sơn cùng Lý-Khê.
Bõ Tăng chung phận chẳng hề,
Phàn nàn trách lúc lính về bao vây.
Lính từ Nam-Định về đây,
Nên quan Khảm nói điều này với dân:
Nếu ai chối đạo, khi quân,
Rút rồi làng lánh chịu phần cô đơn.
Và khi chết chẳng được chôn.
Khi quan triệu tập bà con tại đình,
Nói cùng án Khảm phân minh,
Thừa sai ngoại quốc, người mình lại theo.
Các Thầy giảng cũng thuận chiều,
Ngươi che chở, vậy có điều đó không?
Nếu không khai báo thật lòng,
Khi ta bắt được, đừng hòng ta tha.
Tịch thu của, phá cửa nhà,
Tử hình, cụ Khảm thật thà xin thưa.
Đạo tôi vốn có từ xưa,
Các Cha dậy dỗ, dẫn đưa đường lành.
Nhưng nay các vị ẩn danh,
Nên tôi chẳng biết, chẳng rành ở đâu.
Nếu quan bắt được người nào,
Thì quan muốn xử cách nao tùy ngài
Quan ra lệnh bất cứ ai,
Nếu không đạp ảnh, làm sai chém đầu.
Thấy ông gìa sợ, lo âu,
Bước ra toan đạp, cụ mau chặn đường.
Cụ quan can đảm nêu gương,
Quan thành nguyền rủa, chẳng thương tiếc lời.
Ta thề mất chức ở đời,
Mất luôn của cải, nếu trời cản ngăn.
Nhà không hủy, giết tận căn,
Nếu còn tên Khảm sống nhăn giữa đời.
Nói rồi quan tỉnh tới nơi,
Gom đồ đạo, của báu, rời chân đi.
Quan vơ vét, chẳng nể vì.
Từng nhà giáo hữu đang khi có quyền.
Trong nhà cụ Khảm đương nhiên,
Có đồ Giáo-Hội lưu truyền từ lâu.
Vì là trùm Khảm đứng đầu,
Với quan thượng, cụ đến tâu rằng là:
Của chung, lẫn cả của nhà,
Của tôi cứ lấy, nhưng mà của dân,
Xin đừng xúc phạm cá nhân,
Họ nào có tội, phải cần tịch thu.
Đàn ông trói để một khu,
Giải giao về tỉnh nhốt tù đợi trên.
Cụ quan Khảm gặp Tổng Thìn,
Cha con củng cố đức tin vững lòng.
Tuyên xưng đạo trước hội đồng,
Bá quan văn võ, đám đông họp bàn.
Đức Cha Sam bị các quan,
Bắt nơi ẩn thiếu an toàn: Kiên-Lao.
Bá quan hội họp trước trào,
Lệnh truyền cụ Khảm dẫn vào gặp Cha.
Bắt ông đối chất trước tòa,
Gặp Cha cụ Khảm thật là hân hoan.
Cùng bao người khác ngập tràn,
Niềm vui phủ phục trước nhan Cha hiền.
Chẳng hề e sợ cấp trên,
Đức Cha khuyên họ: Lời nguyền quyết theo.
Rồi Cha đi trước quan triều,
Cụ quan án Khảm bị nhiều vấn tra.
Các ngươi qủa quyết rằng là:
Không che đạo trưởng vậy mà gặp nhau.
Lại qùy cung kính cúi đầu?
Cùng nhau cấu kết mưu cầu lợi riêng.
Chúng tôi cung kính nể kiêng,
Vị thay mặt Chúa linh thiêng giữa đời.
Qủa là trong đạo chúng tôi,
Tín nhân cung kính những người Âu-Châu.
Cũng như bản xứ từ đầu,
Bởi vì hằng dậy yêu nhau chân tình.
Điều chân chính lại dể khinh?
Đường ngay nẻo chính quang minh phải làm.
Các quan quyết định tống giam.
Trong tù cụ Khảm đã tham gia vào.
Dòng ba Cha Thánh truyền trao,
Bạn tù cụ giúp biết bao việc lành.
Làm lành đạo Chúa vinh danh,
Hãy nhìn thấy Chúa trong anh em mình.
Ông từ Tăng đã hi sinh,
Bị tra tấn nát thân mình chết tươi.
Suốt mười ngày, bốn tháng trời.
Mười ba tháng một lệnh rời nhà giam.
Pháp trường điệu đến để làm,
Chứng nhân trung tín chẳng ham sự đời.
Cho dù máu chảy đầu rơi,
Chẳng hề phản bội Chúa Trời đáng tôn.
Hai Cha: Lương, Duyệt vẫn còn,
Chuyển ơn giải tội người con trung thành.
Sợi dây oan nghiệt vòng quanh,
Cổ quan án Khảm hiền lành đáng yêu.
Siết dây, hồn phách như diều,
Vút bay hưởng phúc Thiên triều trường sinh.
Quan ra lệnh bắt lý hình,
Đốt: chân, tay, mặt chứng minh rằng là:
Linh hồn qủa đã thoát ra,
Có hai nhân chứng: Nhượng và ông Diên.
Nhìn quan Khảm chết bình yên,
Hai ông vác xác Thánh đem về làng.
Mân Côi Quần-Cống vẻ vang,
Đức Bà đền Thánh cưu mang xác Ngài