Lavrenti Pavlovich Beria |
Tháng Ba năm 1940, Lavrenti Pavlovich Beria (Лаврентий Павлович Берия) giám đốc cơ quan mật vụ Liên Xô NKVD (tiền thân của KGB) trình lên Bộ Chính Trị Trung Ương Đảng Cộng Sản Liên Xô kế hoạch thủ tiêu 25,700 quân nhân, viên chức, và thường dân Ba Lan trong khu vực Kozielsk, một vùng giáp biên giới Ukraine và Nga.
Kế hoạch thủ tiêu được thông qua và giao cho tướng công an Petr Karpovich Soprunenko thi hành. Trong hơn một tháng, hàng ngày Soprunenko ký “danh sách tử hình” cho các biệt đội công an Liên Xô thảm sát các nạn nhân tại Tver, Kharkov và Smolensk. Thi hài các nạn nhân sau đó được đưa lên xe tải và ném vào mồ chôn tập thể tại cánh rừng chết Katyn.
Liên Hoan Phim Điện Ảnh Quốc Tế tại Australia đã trình chiếu cuộc phỏng vấn Đức Ông Zdzislaw J Peszkowski, một người tù nhân trong trại Kozielsk may mắn sống sót. Theo Đức Ông Peszkowski, ngay từ dưới thời cộng sản, Giáo Hội tại Ba Lan đã có nhiều nỗ lực để đưa vụ này ra ánh sáng.
“Vì danh Chúa - chúng tôi tha thứ cho họ - Nhưng vấn đề là sự thật và công lý phải được sáng tỏ”. Theo cha Peszkowski, đã có một sự câm lặng đáng sợ toàn cầu theo sau Hiệp Định Teheran 1943 giữa Wiston Churchill, Franklin Roosevelt và Stalin.
“Đầu tiên là hàng chục ngàn nạn nhân vô phương tự vệ bị ám hại, sau đó cả sự thật về câu chuyện bi đát này cũng bị ám hại.”
Trong cuộc vận động ráo riết để đưa vụ này ra ánh sáng vào năm 1991, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã nhận xét: “Vấn đề Katyn luôn luôn hiện diện trong lương tâm chúng ta và không thể bị tẩy sạch khỏi ký ức của Âu Châu”.
Niềm an ủi đã đến cho các nạn nhân và gia đình họ khi đúng vào ngày thứ Sáu Tuần Thánh năm 1992, Mikhail Gorbachev tuyên bố tại điện Kremlin là NKVD phải chịu trách nhiệm về vụ thảm sát này.