Sau đây là ghi nhanh của Hãng Associated Press về ngày thứ tám chuyến tông du Mỹ Châu La Tinh của Đức Phanxicô, ngày cuối cùng của ngài trong chuyến đi này, tại Paraguay.
8:10 giờ sáng: Ngày Chúa Nhật, 12 tháng 7, Đức GH Phanxicô bắt đầu ngày cuối cùng trong chuyến đi Nam Mỹ dài 1 tuần của ngài bằng cách tới thăm một khu nghèo ở Asuncion, bên cạnh Sông Paraguay thường hay bị ngập lụt, biến đường xá thành những vũng bùn khó đi qua.
Tên của khu nghèo này là Banado (đọc là Ban-YA-doh) Norte. Banado có nghĩa “được tắm”. Khoảng 15,000 gia đình sống tại đây.
Một trong bốn người Paraguay sống dưới mức nghèo và Liên Hiệp Quốc xếp nước này vào hàng thứ năm đầu bảng thế giới về bất bình đẳng thu nhập.
Đức Giáo Hoàng dành phần lớn tuần vừa rồi để tố cáo các bất công của hệ thống tư bản hoàn cầu, đòi phải có một mô thức kinh tế mới trong đó, các tài nguyên của Trái Đất được phân phối bình đẳng giữa mọi người.
Tại Banado Norte, người ta sống trong những nhà xiêu vẹo làm bằng ván ép và tôn lượn sóng. Các con heo chúi mũi bới rác tìm đồ ăn thừa.
8:30 giờ sáng: Trong số những người đứng chờ Đức Giáo Hoàng ở Banado Norte, tại nhà nguyện Thánh Gioan Tẩy Giả, là bà quả phụ 82 tuổi, tên Francisca de Chamorro.
Căn nhà bằng gỗ sơ sài của bà nằm ngay đàng sau nhà nguyện nói trên.
Bà nói: “Giờ đây, tôi có thể chết bình an”.
Bà cho rằng nếu Đức Giáo Hoàng tới thăm đây tháng này năm ngoái, có lẽ ngài phải lội qua nước lụt.
Người ta đứng đợi Đức Giáo Hoàng trên một sân túc cầu. Giáo Hội đã yêu cầu họ đừng mang biểu ngữ, nhưng một tấm biển lớn vẫn đã được dựng lên đòi quyền đất đai.
Người địa phương muốn có quyền trên đất đai họ đang sống để khi đường lộ được xây dọc theo sông, họ sẽ được bồi thường nếu họ chịu di chuyển.
9:10 giờ sáng: Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói với dân chúng của khu bùn lầy nước đọng của Asuncion mà ngài viếng thăm sáng nay rằng ngài không thể tới Paraguay mà lại không thăm viếng họ tại nơi họ sinh sống. Nhiếu gia đình trong số 15,000 gia đình ở khu ngèo nàn bên bờ Sông Paraguay này đều là người chiếm đất, tị nạn từ vùng thôn quê đông bắc nơi người Ba Tây và những công ty đa quốc đang mua dần hết đất đai canh nông để trồng đậu nành và các ngũ cốc khác.
Các cư dân muốn có văn tự đất đai và nhiều người thắc mắc họ sẽ chịu ảnh hưởng tai hại ra sao khi đường lộ dự tính được xây dựng dọc theo con sông được mở.
Maria Garcia, một người trong số này, nói: “Chúng tôi đã xây dựng các khu xóm của chúng tôi từng mảnh, chúng tôi đã làm cho chúng có thể sinh sống được bất chấp các khó khăn về thế đất, mực nước sông dâng cao và bất chấp các nhà chức trách công cộng, những người một là làm ngơ hai là thù nghịch đối với chúng tôi”.
9:44 giờ sáng: Hàng trăm ngàn người đã tụ tập trong cánh đồng đầm lầy bao la tên là Nu Guazu (đọc là Nyew Gwa-ZOO) bên trong căn cứ quân sự để chờ Đức Giáo Hoàng Phanxicô tới.
Trong số họ có Tổng Thống Á Căn Đình, Cristina Fernandez. Bà ngồi bên cạnh Tổng Thống Paraguay Horacio Cartes.
Ở chính địa điểm này, năm 1988, Đức GH Gioan Phaolô II đã phong hiển thánh cho vị thánh đầu tiên của Paraguay, Thánh Roque Gonzalez de Santa Cruz. Vị linh mục Dòng Tên này là một nhà truyền giáo cho người Guarani.
10:20 giờ sáng: Đức GH Phanxicô đang cử hành Thánh Lễ cuối cùng trong chuyến đi ba nước Mỹ Châu La Tinh của ngài, trên một bàn thờ đặc biệt.
Nó được dựng để vinh danh người bản địa Guarani của Paraguay và để tôn kính Mẹ Đất. Người ta dùng 40,000 trái bắp, 200,000 trái dừa để dựng nó và trang trí nó bằng 1,000 trái bí.
Bàn thờ trên do nghệ sĩ Koki Ruiz sáng tạo; nghệ sĩ này cũng thêm một tượng Thánh Phanxicô Assisi, vốn là thánh bổn mạng của thế giới tự nhiên và là đấng Đức Giáo Hoàng lấy tên theo.
Ông cũng đặt tượng Thánh Inhã đệ Loyola, vị sáng lập của Dòng Tên mà Đức Giáo Hoàng vốn thuộc về.
Ruiz nói với Hãng Associated Press vào tuần trước rằng bắp, dừa và bí là các sản phẩm sinh tồn của người bản địa Paraguay.
10:45 giờ sáng: Trong khi Đức GH Phanxicô đang nói với các tín hữu tham dự Thánh Lễ trải xa cả 6 dặm hãy mở cửa tâm hồn họ cho “người đói khát, người ốm đau, người ngồi tù, người cùi hủi và người khuyết tật” thì Pedro Fernandez trở về đi làm: lượm rác rưởi người ta xả ra.
Cha của 8 đứa con có mặt trong cuộc viếng thăm sớm của Đức Giáo Hoàng tại Banado Norte, khu bùn lầy nước đọng cạnh bờ sông Paraguay, nơi thường bị ngập lụt.
Ông nói với Hãng Associated Press rằng cuộc viếng thăm của Đức Giáo Hoàng có thể tốt cho tinh thần, nhưng lúc này, ông phải rời khỏi để đi lượm các chai và lon bằng nhựa trên chiếc xe rác có gắn máy.
Ông bảo “nếu tôi không làm việc, cả nhà sẽ không có ăn”.
Ông cho biết gia đình ông dậy từ 3 giờ sáng, đi lùng chai và lon vì ông phải tìm đủ tiền trả góp chiếc xe rác có gắn máy. Trước đây, cho tới năm 2013, ông dùng con ngựa.
11:05 giờ sáng: Tại Thánh Lễ ngoài trời ở Asuncion, một người trẻ đọc sách thánh xin các tín hữu cầu nguyện cho người bản địa Paraguay, cho người nghèo và nhiều người khác. Anh cũng xin họ cầu nguyện cho một cảnh sát viên, bị bắt cóc một năm trước đây bởi phe EPP tức Quân Đội Nhân Dân Paraguay, một phe nổi dậy thuộc cánh tả.
Đức Giáo Hoàng nhắc đến viên cảnh sát bị bắt cóc, tên Edelio Morinigo, tối thứ Bẩy trong một cuộc gặp gỡ các nhóm dân sự. Nhưng hình như ngài không minh giải vấn đề, chỉ nhắc tới một người “bị quân đội bắt cóc”.
Sau đó, trong một cuộc họp báo, phát ngôn viên của Giáo Hội Công Giáo Paraguay, Mariano Mercado, nói tới quân nổi dậy như “các tên tội phạm”.
Phong trào EPP trong bóng tối là một trong những phong trào du kích chiến kín đáo nhất thế giới. Nó hoạt động từ năm 2008 tại phía bắc xứ sở, nơi nó tấn công các đồn cảnh sát, binh lính và các trang trại. Nó bị gán đã gây ra 40 vụ giết người.
12:00 giờ trưa: Từ ngày Đức GH Phanxicô tới Paraguay đã có những lời than phiền rằng giáo hoàng xa của ngài chạy nhanh quá, khiến dân chúng không nhìn rõ ngài.
Cũng có những lời than vãn về việc giáo quyền chỉ cho phép 5 người đặt câu hỏi với Đức Giáo Hoàng tối thứ Bẩy.
Bây giờ, các cư dân của khu bùn lầy nước đọng Banado Norte cũng đang lên tiếng. Chủ tịch hiệp hội khu này, Ông Francisco Rodriguez, nói rằng vợ ông và một người hàng xóm không được mời ngồi chung với Đức Giáo Hoàng bất kể là đồng sáng lập viên của ngôi nhà nguyện nơi cuộc tụ tập được tổ chức.
Ông Rodriguez cũng cho hay: những người trình bầy cho Đức Giáo Hoàng các vấn đề về nạn thiếu niên có thai là người ở bên ngoài, y hệt một số chính trị gia như Bộ Trưởng Giáo Dục Marta Lafuente.
Khi bà Lafuente bước lên khán đài, người ta truy bà ta bằng tiếng Guarani, hô to “bộ trưởng nói láo”.
2.00 giờ chiều: Đức GH Phanxicô đang gặp mặt các giám mục Paraguay trong một phiên gặp kín.
Một trong các vấn đề lớn của Hội Đồng Giám Mục có liên quan tới quyết định của Đức GH Phanxicô cất chức một vị giám mục gây tranh cãi vào năm ngoái ở Ciudad del Este, là thành phố lớn thứ hai của cả nước, nằm sát biên giới với Ba Tây và Á Căn Đình. Đức Cha Rogelio Livieres Plano bị cất chức hồi tháng Chín.
Là thành viên của phong trào bảo thủ Opus Dei, Đức Cha Livieres Plano, sau khi bị mất chức, đã cho rằng ngài bị bách hại bởi các vị giám mục chống đối và các giáo dân cấp tiến. Đức Phanxicô không bao giờ bình luận về quyết định này và các giới chức Tòa Thánh cũng nói rất ít về nó.
Một cuộc điều tra của Associated Press cho thấy: trong thập niên làm giám mục, Đức Cha Livieres Plano đã đưa ra nhiều quyết định chi tiêu gây thắc mắc. Thí dụ, ngài không sử dụng hàng trăm ngàn dollars tiền dâng tặng vào các công trình xã hội mà các khoản tiền này vốn dành cho.
2:10 giờ chiều: Chủ sự phòng liên lạc công cộng của cảnh sát Paraguay cho hay: khoảng một triệu người tham dự Thánh Lễ ngoài trời của Đức Giáo Hoàng hôm Chúa Nhật.
Elisa Ledesma nói rằng ước lượng trên phát xuất từ “kinh nghiệm và quan sát” của phòng này.
Ledesma nói thêm rằng các viên chức cảnh sát ở Caacupé, nơi tổ chức Thánh Lễ do Đức Giáo Hoàng chủ sự vào hôm thứ Bẩy, cho hay: cũng khoảng một triệu người tham dự ở đó, sau đó rước kiệu vào đền thánh Nữ Trinh Caacupé.
2:25 giờ chiều: Đức GH Phanxicô bắt đầu cho thấy hậu quả của chuyến đi gần như vòng quanh nửa địa cầu từ Rôma tới ba nước Mỹ Châu La Tinh kéo dài 1 tuần lễ đầy mệt nhọc.
Thực vậy, vị giáo hoàng 78 tuổi dường như thiếp ngủ trong chốc lát ở cuối Thánh Lễ hôm Chúa Nhật khi Đức TGM Asuncion đọc bài diễn văn dài để cám ơn cuộc viếng thăm của ngài.
Phát ngôn viên Tòa Thánh, Cha Federico Lombardi, nói rằng chỉ là việc tự nhiên khi Đức Phanxicô “không ở trong điều kiện lúc ngài rời Rôma” vì lịch trình thăm viếng quá bận rộn.
Đức Phanxicô còn thêm vào hành trình chính thức của ngài một số cuộc viếng thăm bất ngờ vào hôm thứ Bẩy, khi thăm một bệnh xá và một nhà thờ của Dòng Tên cũng như gặp gỡ bạn bè và gia đình từ Á Căn Đình qua Paraguay.
Nhưng Cha Lombardi cho hay: Đức Phanxicô có khuynh hướng lấy lại sức, nhất là được vây quanh bởi giới trẻ vốn là tập chú của biến cố cuối cùng hôm Chúa Nhật.
2:50 giờ chiều: Vị cầm đầu Giáo Hội Chính Thống Hy Lạp ở Nam Mỹ có được một chỗ thật ưu tiên trong các biến cố tuần này của Đức Phanxicô.
Tổng giám mục Tarasios là một người bạn cũ của Đức Giáo Hoàng từ Buenos Aitres, nơi ngài đặt trụ sở.
Phát ngôn viên Tòa Thánh, Cha Federico Lombardi, hôm Chúa Nhật nói rằng Đức TGM Tarasios hỏi Đức Phanxicô xem mình có được tham dự chuyến đi hay không, và đã du hành bằng phương tiện riêng từ Ecuador qua Bolivia và Paraguay. Hôm Chúa Nhật, ngài ngỏ lời chào kính tại Thánh Lễ cuối cùng của Đức Phanxicô ở Asuncion.
Cha Lombardi nói sự hiện diện của Đức Tổng Giám Mục “đem lại một chiều kích đại kết cho chuyến đi, nếu không nó sẽ không hiển nhiên lắm”.
Thực vậy, chuyến hành hương lần này của Đức Phanxicô có điều đáng lưu ý là không có cuộc gặp gỡ nào với các tín ngưỡng khác, mà thông thường vốn là cơ sở chính của các chuyến tông du của ngài.
Đức Phanxicô có nhiều mối liên hệ thân hữu với Giáo Hội Chính Thống; mới đây, ngài trích dẫn Thượng Phụ Đại Kết Bartholomew I trong thông điệp của ngài về môi sinh.
5:05 giờ chiều: Đức GH Phanxicô đang tới biến cố sau cùng trong chuyến đi thăm ba nước Nam Mỹ của ngài. Ngài dự định nói chuyện với với hàng ngàn bạn trẻ chờ đợi ngài tại một địa điểm dọc bờ Sông Paraguay ở Asuncion.
Quốc kỳ Paraguay và nhiều biểu ngữ khác đang được vẫy lên và đám đông thì thật ồn ào.
Sau cuộc gặp gỡ, Đức Giáo Hoàng dự tính sẽ đến cầu nguyện tại địa điểm một siêu thị bị cháy, giết hàng trăm người năm 2004. Rồi ngài dự tính sẽ bay về Rôma.
6:10 giờ tối: Tại cuộc gặp gỡ cuối cùng trong chuyến đi Nam Mỹ của ngài, 3 người trẻ đã trình bầy với Đức GH Phanxicô các chứng từ có tính rất bản thân của họ về đời sống họ, những đời sống đầy khó khăn.
Đức Giáo Hoàng hết sức xúc động trước câu truyện của Liz Fretes, 25 tuổi. Cô kể lại rằng mẹ cô mất hết khả năng nhận biết và “trở nên như một đứa trẻ”. Các vai trò của mẹ con cô nay đã đảo ngược: cô trở thành người săn sóc, thay tã cho mẹ, tắm cho mẹ và chơi với mẹ như chơi với một đứa con nít.
Fretes nghĩ rằng cô sẽ không bao giờ tự mình làm được điều gì. Nhưng một ai đó đã trả tiền để cô đi học và nay cô là một y tá. Cô săn sóc cho mẹ và cho bà cô ban ngày và đi học ban đêm.
Fretes cho hay cô hiểu rằng bệnh tật của mẹ làm cô mạnh mẽ hơn.
Sau khi cô nói, Đức Giáo Hoàng chúc lành cho cô, hôn trán cô và ôm cô. Hai người trao đổi riêng ít lời. Rồi cô vươn lên và ôm Đức Giáo Hoàng một lần nữa.
6:45 giờ tối: Đức GH Phanxicô nói với giới trẻ hãy lay động xã hội, nhưng rồi phải giúp dọn dẹp cảnh lộn xộn đã gây ra. Lời khuyên của ngài được đưa ra hôm Chúa Nhật trong biến cố cuối cùng của chuyến viếng thăm ba nước Nam Mỹ.
Các nhận định của ngài hơi thay đổi so với lời khuyên nổi tiếng của ngài năm 2013, lúc ở Rio de Janeiro, khi ngài nói chuyện với tuổi trẻ Á Căn Đình ngồi chật ních một ngôi thánh đường. Dịp đó ngài bảo họ “hãy gây lộn xộn” bằng cách lay động các giáo phận của họ.
Đức Phanxicô nó với hàng chục ngàn người trẻ tụ tập tại thủ đô Paraguay hôm Chúa Nhật rằng một linh mục bạn có lần nói với ngài: khuyến khích người trẻ gây xáo trộn là điều tốt nhưng sau đó, người khác phải dọn dẹp sau khi người trẻ bỏ đi.
Nên Đức Phanxicô nói chính ngài đã sửa lại. Ngài nói giữa tiếng cười rộn rã: “Cảnh lộn xộn mà giới trẻ tạo ra, thì chính chúng ta phải tự dọn dẹp lấy. Các con hãy lay động sự việc, nhưng rồi hãy dọn cho sạch và giải quyết sự lộn xộn mà các con đã gây ra”.
7:40 giờ tối: Đức Giáo Hoàng Phanxicô đang trên đường trở lại Rôma. Chuyến bay của ngài cất cánh khỏi Asuncion, Paraguay, sau nghi lễ tạm biệt tại phi trường. Chuyến bay qua đêm của ngài bằng Air Italia dự tính đáp xuống Rôma sớm chiều thứ Hai.
Đây là chuyến đi đầu tiên của Đức Phanxicô tới Nam Mỹ nói tiếng Tây Ban Nha kể từ ngày vị Hồng Y người Á Căn Đình này được bầu làm giáo hoàng năm 2013. Trong 8 ngày ở Ecuador, Bolivia và Paraguay, ngài đã thăm các khu bùn lầy nước đọng, các nhà tù và các nhà thương, song song với việc gặp gỡ hàng giáo sĩ địa phương, người bản địa và các nhóm khác và các tổng thống của mỗi nước.
8:10 giờ sáng: Ngày Chúa Nhật, 12 tháng 7, Đức GH Phanxicô bắt đầu ngày cuối cùng trong chuyến đi Nam Mỹ dài 1 tuần của ngài bằng cách tới thăm một khu nghèo ở Asuncion, bên cạnh Sông Paraguay thường hay bị ngập lụt, biến đường xá thành những vũng bùn khó đi qua.
Tên của khu nghèo này là Banado (đọc là Ban-YA-doh) Norte. Banado có nghĩa “được tắm”. Khoảng 15,000 gia đình sống tại đây.
Một trong bốn người Paraguay sống dưới mức nghèo và Liên Hiệp Quốc xếp nước này vào hàng thứ năm đầu bảng thế giới về bất bình đẳng thu nhập.
Đức Giáo Hoàng dành phần lớn tuần vừa rồi để tố cáo các bất công của hệ thống tư bản hoàn cầu, đòi phải có một mô thức kinh tế mới trong đó, các tài nguyên của Trái Đất được phân phối bình đẳng giữa mọi người.
Tại Banado Norte, người ta sống trong những nhà xiêu vẹo làm bằng ván ép và tôn lượn sóng. Các con heo chúi mũi bới rác tìm đồ ăn thừa.
8:30 giờ sáng: Trong số những người đứng chờ Đức Giáo Hoàng ở Banado Norte, tại nhà nguyện Thánh Gioan Tẩy Giả, là bà quả phụ 82 tuổi, tên Francisca de Chamorro.
Căn nhà bằng gỗ sơ sài của bà nằm ngay đàng sau nhà nguyện nói trên.
Bà nói: “Giờ đây, tôi có thể chết bình an”.
Bà cho rằng nếu Đức Giáo Hoàng tới thăm đây tháng này năm ngoái, có lẽ ngài phải lội qua nước lụt.
Người ta đứng đợi Đức Giáo Hoàng trên một sân túc cầu. Giáo Hội đã yêu cầu họ đừng mang biểu ngữ, nhưng một tấm biển lớn vẫn đã được dựng lên đòi quyền đất đai.
Người địa phương muốn có quyền trên đất đai họ đang sống để khi đường lộ được xây dọc theo sông, họ sẽ được bồi thường nếu họ chịu di chuyển.
9:10 giờ sáng: Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói với dân chúng của khu bùn lầy nước đọng của Asuncion mà ngài viếng thăm sáng nay rằng ngài không thể tới Paraguay mà lại không thăm viếng họ tại nơi họ sinh sống. Nhiếu gia đình trong số 15,000 gia đình ở khu ngèo nàn bên bờ Sông Paraguay này đều là người chiếm đất, tị nạn từ vùng thôn quê đông bắc nơi người Ba Tây và những công ty đa quốc đang mua dần hết đất đai canh nông để trồng đậu nành và các ngũ cốc khác.
Các cư dân muốn có văn tự đất đai và nhiều người thắc mắc họ sẽ chịu ảnh hưởng tai hại ra sao khi đường lộ dự tính được xây dựng dọc theo con sông được mở.
Maria Garcia, một người trong số này, nói: “Chúng tôi đã xây dựng các khu xóm của chúng tôi từng mảnh, chúng tôi đã làm cho chúng có thể sinh sống được bất chấp các khó khăn về thế đất, mực nước sông dâng cao và bất chấp các nhà chức trách công cộng, những người một là làm ngơ hai là thù nghịch đối với chúng tôi”.
9:44 giờ sáng: Hàng trăm ngàn người đã tụ tập trong cánh đồng đầm lầy bao la tên là Nu Guazu (đọc là Nyew Gwa-ZOO) bên trong căn cứ quân sự để chờ Đức Giáo Hoàng Phanxicô tới.
Trong số họ có Tổng Thống Á Căn Đình, Cristina Fernandez. Bà ngồi bên cạnh Tổng Thống Paraguay Horacio Cartes.
Ở chính địa điểm này, năm 1988, Đức GH Gioan Phaolô II đã phong hiển thánh cho vị thánh đầu tiên của Paraguay, Thánh Roque Gonzalez de Santa Cruz. Vị linh mục Dòng Tên này là một nhà truyền giáo cho người Guarani.
10:20 giờ sáng: Đức GH Phanxicô đang cử hành Thánh Lễ cuối cùng trong chuyến đi ba nước Mỹ Châu La Tinh của ngài, trên một bàn thờ đặc biệt.
Nó được dựng để vinh danh người bản địa Guarani của Paraguay và để tôn kính Mẹ Đất. Người ta dùng 40,000 trái bắp, 200,000 trái dừa để dựng nó và trang trí nó bằng 1,000 trái bí.
Bàn thờ trên do nghệ sĩ Koki Ruiz sáng tạo; nghệ sĩ này cũng thêm một tượng Thánh Phanxicô Assisi, vốn là thánh bổn mạng của thế giới tự nhiên và là đấng Đức Giáo Hoàng lấy tên theo.
Ông cũng đặt tượng Thánh Inhã đệ Loyola, vị sáng lập của Dòng Tên mà Đức Giáo Hoàng vốn thuộc về.
Ruiz nói với Hãng Associated Press vào tuần trước rằng bắp, dừa và bí là các sản phẩm sinh tồn của người bản địa Paraguay.
10:45 giờ sáng: Trong khi Đức GH Phanxicô đang nói với các tín hữu tham dự Thánh Lễ trải xa cả 6 dặm hãy mở cửa tâm hồn họ cho “người đói khát, người ốm đau, người ngồi tù, người cùi hủi và người khuyết tật” thì Pedro Fernandez trở về đi làm: lượm rác rưởi người ta xả ra.
Cha của 8 đứa con có mặt trong cuộc viếng thăm sớm của Đức Giáo Hoàng tại Banado Norte, khu bùn lầy nước đọng cạnh bờ sông Paraguay, nơi thường bị ngập lụt.
Ông nói với Hãng Associated Press rằng cuộc viếng thăm của Đức Giáo Hoàng có thể tốt cho tinh thần, nhưng lúc này, ông phải rời khỏi để đi lượm các chai và lon bằng nhựa trên chiếc xe rác có gắn máy.
Ông bảo “nếu tôi không làm việc, cả nhà sẽ không có ăn”.
Ông cho biết gia đình ông dậy từ 3 giờ sáng, đi lùng chai và lon vì ông phải tìm đủ tiền trả góp chiếc xe rác có gắn máy. Trước đây, cho tới năm 2013, ông dùng con ngựa.
11:05 giờ sáng: Tại Thánh Lễ ngoài trời ở Asuncion, một người trẻ đọc sách thánh xin các tín hữu cầu nguyện cho người bản địa Paraguay, cho người nghèo và nhiều người khác. Anh cũng xin họ cầu nguyện cho một cảnh sát viên, bị bắt cóc một năm trước đây bởi phe EPP tức Quân Đội Nhân Dân Paraguay, một phe nổi dậy thuộc cánh tả.
Đức Giáo Hoàng nhắc đến viên cảnh sát bị bắt cóc, tên Edelio Morinigo, tối thứ Bẩy trong một cuộc gặp gỡ các nhóm dân sự. Nhưng hình như ngài không minh giải vấn đề, chỉ nhắc tới một người “bị quân đội bắt cóc”.
Sau đó, trong một cuộc họp báo, phát ngôn viên của Giáo Hội Công Giáo Paraguay, Mariano Mercado, nói tới quân nổi dậy như “các tên tội phạm”.
Phong trào EPP trong bóng tối là một trong những phong trào du kích chiến kín đáo nhất thế giới. Nó hoạt động từ năm 2008 tại phía bắc xứ sở, nơi nó tấn công các đồn cảnh sát, binh lính và các trang trại. Nó bị gán đã gây ra 40 vụ giết người.
12:00 giờ trưa: Từ ngày Đức GH Phanxicô tới Paraguay đã có những lời than phiền rằng giáo hoàng xa của ngài chạy nhanh quá, khiến dân chúng không nhìn rõ ngài.
Cũng có những lời than vãn về việc giáo quyền chỉ cho phép 5 người đặt câu hỏi với Đức Giáo Hoàng tối thứ Bẩy.
Bây giờ, các cư dân của khu bùn lầy nước đọng Banado Norte cũng đang lên tiếng. Chủ tịch hiệp hội khu này, Ông Francisco Rodriguez, nói rằng vợ ông và một người hàng xóm không được mời ngồi chung với Đức Giáo Hoàng bất kể là đồng sáng lập viên của ngôi nhà nguyện nơi cuộc tụ tập được tổ chức.
Ông Rodriguez cũng cho hay: những người trình bầy cho Đức Giáo Hoàng các vấn đề về nạn thiếu niên có thai là người ở bên ngoài, y hệt một số chính trị gia như Bộ Trưởng Giáo Dục Marta Lafuente.
Khi bà Lafuente bước lên khán đài, người ta truy bà ta bằng tiếng Guarani, hô to “bộ trưởng nói láo”.
2.00 giờ chiều: Đức GH Phanxicô đang gặp mặt các giám mục Paraguay trong một phiên gặp kín.
Một trong các vấn đề lớn của Hội Đồng Giám Mục có liên quan tới quyết định của Đức GH Phanxicô cất chức một vị giám mục gây tranh cãi vào năm ngoái ở Ciudad del Este, là thành phố lớn thứ hai của cả nước, nằm sát biên giới với Ba Tây và Á Căn Đình. Đức Cha Rogelio Livieres Plano bị cất chức hồi tháng Chín.
Là thành viên của phong trào bảo thủ Opus Dei, Đức Cha Livieres Plano, sau khi bị mất chức, đã cho rằng ngài bị bách hại bởi các vị giám mục chống đối và các giáo dân cấp tiến. Đức Phanxicô không bao giờ bình luận về quyết định này và các giới chức Tòa Thánh cũng nói rất ít về nó.
Một cuộc điều tra của Associated Press cho thấy: trong thập niên làm giám mục, Đức Cha Livieres Plano đã đưa ra nhiều quyết định chi tiêu gây thắc mắc. Thí dụ, ngài không sử dụng hàng trăm ngàn dollars tiền dâng tặng vào các công trình xã hội mà các khoản tiền này vốn dành cho.
2:10 giờ chiều: Chủ sự phòng liên lạc công cộng của cảnh sát Paraguay cho hay: khoảng một triệu người tham dự Thánh Lễ ngoài trời của Đức Giáo Hoàng hôm Chúa Nhật.
Elisa Ledesma nói rằng ước lượng trên phát xuất từ “kinh nghiệm và quan sát” của phòng này.
Ledesma nói thêm rằng các viên chức cảnh sát ở Caacupé, nơi tổ chức Thánh Lễ do Đức Giáo Hoàng chủ sự vào hôm thứ Bẩy, cho hay: cũng khoảng một triệu người tham dự ở đó, sau đó rước kiệu vào đền thánh Nữ Trinh Caacupé.
2:25 giờ chiều: Đức GH Phanxicô bắt đầu cho thấy hậu quả của chuyến đi gần như vòng quanh nửa địa cầu từ Rôma tới ba nước Mỹ Châu La Tinh kéo dài 1 tuần lễ đầy mệt nhọc.
Thực vậy, vị giáo hoàng 78 tuổi dường như thiếp ngủ trong chốc lát ở cuối Thánh Lễ hôm Chúa Nhật khi Đức TGM Asuncion đọc bài diễn văn dài để cám ơn cuộc viếng thăm của ngài.
Phát ngôn viên Tòa Thánh, Cha Federico Lombardi, nói rằng chỉ là việc tự nhiên khi Đức Phanxicô “không ở trong điều kiện lúc ngài rời Rôma” vì lịch trình thăm viếng quá bận rộn.
Đức Phanxicô còn thêm vào hành trình chính thức của ngài một số cuộc viếng thăm bất ngờ vào hôm thứ Bẩy, khi thăm một bệnh xá và một nhà thờ của Dòng Tên cũng như gặp gỡ bạn bè và gia đình từ Á Căn Đình qua Paraguay.
Nhưng Cha Lombardi cho hay: Đức Phanxicô có khuynh hướng lấy lại sức, nhất là được vây quanh bởi giới trẻ vốn là tập chú của biến cố cuối cùng hôm Chúa Nhật.
2:50 giờ chiều: Vị cầm đầu Giáo Hội Chính Thống Hy Lạp ở Nam Mỹ có được một chỗ thật ưu tiên trong các biến cố tuần này của Đức Phanxicô.
Tổng giám mục Tarasios là một người bạn cũ của Đức Giáo Hoàng từ Buenos Aitres, nơi ngài đặt trụ sở.
Phát ngôn viên Tòa Thánh, Cha Federico Lombardi, hôm Chúa Nhật nói rằng Đức TGM Tarasios hỏi Đức Phanxicô xem mình có được tham dự chuyến đi hay không, và đã du hành bằng phương tiện riêng từ Ecuador qua Bolivia và Paraguay. Hôm Chúa Nhật, ngài ngỏ lời chào kính tại Thánh Lễ cuối cùng của Đức Phanxicô ở Asuncion.
Cha Lombardi nói sự hiện diện của Đức Tổng Giám Mục “đem lại một chiều kích đại kết cho chuyến đi, nếu không nó sẽ không hiển nhiên lắm”.
Thực vậy, chuyến hành hương lần này của Đức Phanxicô có điều đáng lưu ý là không có cuộc gặp gỡ nào với các tín ngưỡng khác, mà thông thường vốn là cơ sở chính của các chuyến tông du của ngài.
Đức Phanxicô có nhiều mối liên hệ thân hữu với Giáo Hội Chính Thống; mới đây, ngài trích dẫn Thượng Phụ Đại Kết Bartholomew I trong thông điệp của ngài về môi sinh.
5:05 giờ chiều: Đức GH Phanxicô đang tới biến cố sau cùng trong chuyến đi thăm ba nước Nam Mỹ của ngài. Ngài dự định nói chuyện với với hàng ngàn bạn trẻ chờ đợi ngài tại một địa điểm dọc bờ Sông Paraguay ở Asuncion.
Quốc kỳ Paraguay và nhiều biểu ngữ khác đang được vẫy lên và đám đông thì thật ồn ào.
Sau cuộc gặp gỡ, Đức Giáo Hoàng dự tính sẽ đến cầu nguyện tại địa điểm một siêu thị bị cháy, giết hàng trăm người năm 2004. Rồi ngài dự tính sẽ bay về Rôma.
6:10 giờ tối: Tại cuộc gặp gỡ cuối cùng trong chuyến đi Nam Mỹ của ngài, 3 người trẻ đã trình bầy với Đức GH Phanxicô các chứng từ có tính rất bản thân của họ về đời sống họ, những đời sống đầy khó khăn.
Đức Giáo Hoàng hết sức xúc động trước câu truyện của Liz Fretes, 25 tuổi. Cô kể lại rằng mẹ cô mất hết khả năng nhận biết và “trở nên như một đứa trẻ”. Các vai trò của mẹ con cô nay đã đảo ngược: cô trở thành người săn sóc, thay tã cho mẹ, tắm cho mẹ và chơi với mẹ như chơi với một đứa con nít.
Fretes nghĩ rằng cô sẽ không bao giờ tự mình làm được điều gì. Nhưng một ai đó đã trả tiền để cô đi học và nay cô là một y tá. Cô săn sóc cho mẹ và cho bà cô ban ngày và đi học ban đêm.
Fretes cho hay cô hiểu rằng bệnh tật của mẹ làm cô mạnh mẽ hơn.
Sau khi cô nói, Đức Giáo Hoàng chúc lành cho cô, hôn trán cô và ôm cô. Hai người trao đổi riêng ít lời. Rồi cô vươn lên và ôm Đức Giáo Hoàng một lần nữa.
6:45 giờ tối: Đức GH Phanxicô nói với giới trẻ hãy lay động xã hội, nhưng rồi phải giúp dọn dẹp cảnh lộn xộn đã gây ra. Lời khuyên của ngài được đưa ra hôm Chúa Nhật trong biến cố cuối cùng của chuyến viếng thăm ba nước Nam Mỹ.
Các nhận định của ngài hơi thay đổi so với lời khuyên nổi tiếng của ngài năm 2013, lúc ở Rio de Janeiro, khi ngài nói chuyện với tuổi trẻ Á Căn Đình ngồi chật ních một ngôi thánh đường. Dịp đó ngài bảo họ “hãy gây lộn xộn” bằng cách lay động các giáo phận của họ.
Đức Phanxicô nó với hàng chục ngàn người trẻ tụ tập tại thủ đô Paraguay hôm Chúa Nhật rằng một linh mục bạn có lần nói với ngài: khuyến khích người trẻ gây xáo trộn là điều tốt nhưng sau đó, người khác phải dọn dẹp sau khi người trẻ bỏ đi.
Nên Đức Phanxicô nói chính ngài đã sửa lại. Ngài nói giữa tiếng cười rộn rã: “Cảnh lộn xộn mà giới trẻ tạo ra, thì chính chúng ta phải tự dọn dẹp lấy. Các con hãy lay động sự việc, nhưng rồi hãy dọn cho sạch và giải quyết sự lộn xộn mà các con đã gây ra”.
7:40 giờ tối: Đức Giáo Hoàng Phanxicô đang trên đường trở lại Rôma. Chuyến bay của ngài cất cánh khỏi Asuncion, Paraguay, sau nghi lễ tạm biệt tại phi trường. Chuyến bay qua đêm của ngài bằng Air Italia dự tính đáp xuống Rôma sớm chiều thứ Hai.
Đây là chuyến đi đầu tiên của Đức Phanxicô tới Nam Mỹ nói tiếng Tây Ban Nha kể từ ngày vị Hồng Y người Á Căn Đình này được bầu làm giáo hoàng năm 2013. Trong 8 ngày ở Ecuador, Bolivia và Paraguay, ngài đã thăm các khu bùn lầy nước đọng, các nhà tù và các nhà thương, song song với việc gặp gỡ hàng giáo sĩ địa phương, người bản địa và các nhóm khác và các tổng thống của mỗi nước.