Giáo sư Randall Smith (*), trên Catholic Thing ngày 20 tháng 8 năm 2024, đặt câu hỏi trên.

Ông kể: một người bạn Thệ Phản gần đây đã kể với tôi rằng anh ấy nghe một nữ giáo sư nói rằng Kinh thánh chứa đầy "diễn ngôn áp bức". Một số người nói theo cách này và dạy những người khác cũng làm như vậy. Một số thậm chí còn yêu cầu cấm ngôn ngữ Kinh thánh hoặc diễn ngôn dựa trên ngôn ngữ Kinh thánh. (Abraham Lincoln và Martin Luther King Jr. hẳn đã liên tục đụng độ với những người này và không còn gì để nói nữa.)

Phải trả lời ra sao? Tôi cho rằng chúng ta có thể bắt đầu bằng một câu đơn giản: "Không, Kinh thánh không chứa đầy diễn ngôn áp bức, nhưng có vẻ như bạn thì có". Nhưng vì "ông già của bạn cũng vậy" hiếm khi là một lập luận hiệu quả, nên có lẽ chúng ta nên nói nhiều hơn.

Tôi xin gợi ý rằng vấn đề chính với tuyên bố của người phụ nữ này là nó thể hiện sự thiếu nhận thức đáng lo ngại về bản thân, và điều này có hai loại. Đầu tiên, cô ấy có vẻ không biết rằng những gì được coi là "áp bức" có liên quan nhiều đến những giả định mà người ta đưa vào cuộc đối thoại, đặc biệt là những giả định của người ta về bản chất con người và sự phát triển của con người.

Nếu tôi nói, "Chàng trai trẻ đó sẽ là một người cha tốt", thì đó không phải là diễn ngôn áp bức nếu việc làm cha là một điều tốt. Nếu tôi nói, "Chàng trai trẻ đó sẽ là một nô lệ tốt, chăm chỉ trên đồn điền của tôi", thì đó là diễn ngôn áp bức.

Nếu tôi nói, "Người phụ nữ trẻ đó sẽ là một người mẹ tốt", thì đó không phải là diễn ngôn áp bức. Nếu tôi nói, "Người phụ nữ trẻ đó sẽ là một luật sư giỏi", thì đó không phải là diễn ngôn áp bức. Nếu tôi nói, "Người phụ nữ trẻ đó sẽ là một gái mại dâm giỏi", thì đó là diễn ngôn áp bức - theo tôi, xét theo quan điểm của tôi về bản chất con người và sự phát triển của con người.

Bây giờ, được rồi, nếu một người cho rằng thiên chức làm mẹ về cơ bản là “áp bức” theo cách tôi coi mại dâm về cơ bản là áp bức, thì sẽ hợp lý khi tuyên bố rằng khen ngợi phụ nữ là “người mẹ tốt” là sai, cũng giống như tôi sẽ nói rằng khen ngợi một người phụ nữ là “gái mại dâm vĩ đại” là sai. Nhưng việc không thấy rằng những tuyên bố về “diễn ngôn áp bức” luôn gắn liền với quan điểm cụ thể về bản chất con người và sự phát triển của con người có thể khiến mọi người phạm tội “diễn ngôn áp bức” theo một cách khác, nham hiểm hơn.

Bởi vì, thường thì chính ngôn ngữ của “diễn ngôn áp bức” tự nó đã mang tính áp bức và thể hiện nỗ lực ngăn chặn và thống trị người khác trong nỗ lực thể hiện ý chí giành quyền lực của một người. Trên thực tế, điều đó có nghĩa là tất cả các phương thức diễn ngôn khác ngoài phương thức của tôi đều không thể chấp nhận được và phải bị dẹp bỏ.

Có một hiệu quả tương tự khi bạn nhìn thấy một biển báo ghi "Không gian an toàn" và ngay lập tức cảm thấy không an toàn, biết rằng người bên trong căn phòng đó có thể muốn bạn bị trừng phạt hoặc "hủy bỏ" nếu bạn sử dụng sai từ ngữ - nếu ngôn ngữ của bạn không đáp ứng các tiêu chuẩn của diễn ngôn hoàn cầu, tổng hợp của giới tinh hoa văn hóa thống trị.

Đối với những người không quen với thuật ngữ hậu hiện đại, "diễn ngôn tổng hợp" là một diễn ngôn về quyền lực được sử dụng để thống trị và áp bức người khác bằng cách bao hàm hoặc loại trừ tất cả các phương thức diễn ngôn, phạm trù hoặc tường thuật khác về thực tại.

Vì vậy, ví dụ, tôi có thể gặp một người bạn và nói, "Cô ấy là một người mẹ tuyệt vời". Bây giờ hãy nói rằng có người nghe tôi và nói, "Đó là lời nói áp bức." Có phải vậy không? Nếu một người phụ nữ nói với tôi, "Tôi không muốn làm mẹ," tôi trả lời, "Không sao cả; còn nhiều nghề khác." Lời nói của tôi không phải là lời nói tổng hợp. Tôi đã cho phép những cách tiếp cận khác đối với bản chất con người và sự phát triển của con người.

Người mắng tôi thì không. Trên thực tế, cô ấy đã nói, "Bạn không được sử dụng ngôn ngữ ngụ ý rằng làm mẹ là một điều tốt của con người."

Nhưng tôi cho rằng làm mẹ là một điều tốt của con người. Không phải là điều tốt duy nhất của con người, mà là một điều tốt của con người. Yêu cầu tôi không được nói to rằng hôn nhân là một điều tốt của con người là áp bức - áp bức như thể tôi nói với người đối thoại của mình, "Làm mẹ là vai trò duy nhất phù hợp với phụ nữ, vì vậy bạn không được đề cập đến việc phụ nữ trở thành luật sư hoặc bác sĩ hoặc có công việc bên ngoài gia đình."

Tôi không phủ nhận rằng có những người nói những điều như vậy, nhưng theo kinh nghiệm của tôi, những người đó rất ít và hiếm. Và nếu tôi nghe ai đó nói rằng làm mẹ là vai trò duy nhất của phụ nữ, tôi sẽ lập luận rằng họ sai và quan điểm của họ về điều tốt cho phụ nữ là quá hẹp hòi, cũng giống như tôi đã lập luận rằng ai đó sẽ sai khi nói rằng làm mẹ không phải là điều tốt cho con người.

Đưa ra tuyên bố dựa trên quan niệm của một người về điều tốt và sự phát triển của con người là một chuyện. Mọi người đều làm như vậy, bât kể họ có suy gẫm về những giả định đó hay không. Một chuyện khác hoàn toàn là yêu cầu không được cho phép những cách diễn đạt khác dựa trên những quan niệm khác về điều tốt và sự phát triển của con người.

Một người nào đó có thể nói với tôi, "Tôi không nghĩ rằng làm mẹ (hay làm cha hay làm cha mẹ nói chung) là một điều tốt, và tôi không nghĩ rằng nó dẫn đến sự phát triển của con người." Được thôi. Chúng ta không đồng ý. Nhưng tôi hoan nghênh sự thảo luận tự do. Một điều khác nữa là nói với tôi rằng, "Bạn không bao giờ được khen ngợi phụ nữ vì họ là những người mẹ tốt. Quan điểm về điều gì là tốt cho phụ nữ là không thể chấp nhận được." Đó không phải là thảo luận tự do. Đó là chủ nghĩa toàn trị.

Kinh thánh khen ngợi phụ nữ vì, trong số những điều khác, họ cẩn thận, thận trọng, thông minh, yêu thương, hào phóng, tử tế và dũng cảm. Kinh thánh cũng khen ngợi những người mẹ vì những điều tốt đẹp mà họ làm. Kinh thánh dạy rằng ngoại tình và gian dâm là sai. Mọi người có thể không đồng ý; họ có thể lập luận rằng Kinh thánh sai trong cách khen ngợi và đổ lỗi cho mọi người và rằng Kinh thánh sai về bản chất con người và sự phát triển của con người.

Nhưng điều họ không nên làm là khăng khăng rằng ngôn ngữ Kinh thánh và những tuyên bố trong Kinh thánh về điều tốt đẹp của con người phải bị che giấu vì chúng không phù hợp với các diễn ngôn tổng thể của thời hiện đại. Điều đó thật áp bức. Có lẽ đã đến lúc bắt đầu chỉ trích mọi người về điều này.

Vì vậy, nếu bạn nói, "Người phụ nữ đó là một người mẹ tốt", và ai đó nói, "Đó là diễn ngôn áp bức". Bạn trả lời: “Không, không phải vậy. Chúng ta có thể thảo luận về điều này, nhưng tôi biết anh đang làm gì, vì vậy tôi sẽ cảm ơn anh vì đã giữ những diễn ngôn áp bức của anh cho riêng mình.”
__________________________________________________________________________

(*) Randall B. Smith là Giáo sư Thần học tại Đại học St. Thomas ở Houston, Texas. Cuốn sách mới nhất của ông là From Here to Eternity: Reflections on Death, Immortality, and the Resurrection of the Body.