Camille Dalmas, trên Aleteia ngày 14/05/24 tường trình rằng Cha Benoît Thuận (1880-1933), một linh mục truyền giáo người Pháp và là người sáng lập cộng đoàn Xitô ở Việt Nam, có thể sẽ sớm được Giáo Hội Công Giáo công nhận là bậc đáng kính.
“Cộng đoàn thành kính thắp hương dâng lên đấng sáng lập/ Hãy nếm hương thơm tưởng nhớ người cha kính yêu”: Những lời này, được hát bằng tiếng Việt trong căn phòng nhỏ tại Tòa Đại Diện Rôma vào một ngày Thứ Sáu ấm áp của tháng Năm, đánh dấu sự kiện bắt đầu lễ kết thúc cuộc điều tra của giáo phận đối với Cha Benoît Thuận.
Một con dấu công chứng bằng sáp đỏ, các hồ sơ dày sẽ được chuyển cho cáo thỉnh viên, người giờ đây sẽ phải bảo vệ án phong thánh tại Vatican để được công nhận “nhân đức anh hùng” của vị linh mục, bước đầu tiên trên con đường phong thánh.
Trong hội trường chức năng cao cấp của Cung điện Lateran, một số lượng lớn các tu sĩ mặc áo dài trắng và áo choàng đen được buộc với nhau bằng một chiếc thắt lưng da đơn giản. Phụ nữ cũng có thói quen tương tự, với việc đội thêm một chiếc khăn màu đen trên đầu. Họ là những tu sĩ Xitô, và nhiều người trong số họ là người Việt Nam.
“Hôm nay, gần một nửa số tu sĩ Xitô đến từ Việt Nam,” Cha Tổng Viện Trưởng của Dòng, Mauro-Giuseppe Lepori, tiết lộ. Sự kiện này mắc nợ rất nhiều nơi người anh hùng thời đó, Cha Benoît Thuân (1880-1933), người gốc Pas-de-Calais.
Một ơn gọi tiệm tiến
Sinh năm 1880 tại Boulogne-sur-Mer, Pháp, người đàn ông lúc đó có tên là Henri Denis gia nhập tiểu chủng viện ở thành phố cảng lúc 12 tuổi, sau đó chuyển sang đại chủng viện Arras vào năm 1900. Nhưng người con này của Opal Coast mơ ước được đi biển để trở thành một nhà truyền giáo, và rời quê hương vào năm 1901 để đến chủng viện Truyền giáo Nước ngoài ở Paris.
Sau một thời gian đào tạo ngắn ngủi, ngài được thụ phong linh mục năm 1903 và được phái đi truyền giáo. Đối với ngài, đó là Huế, nơi lúc ấy được gọi là Đông Dương: Việt Nam. Ở đó, vị tông tòa đại diện, để giúp ngài hòa nhập với giáo xứ của mình, đã đặt cho ngài một cái tên mới: Benoît Thuận — trong tiếng Việt có nghĩa là “vâng lời”.
Cha Thuận rất tận tâm với công việc mục vụ của mình và nói được cả tiếng Việt lẫn tiếng Trung. Ngài phát triển mạnh mẽ ở vùng đất mới này, nhưng cảm thấy nhu cầu cần phải có sự hiện diện chiêm niệm, nên ngài quyết định thành lập một cộng đồng tu sĩ, cộng đồng nam giới đầu tiên trong cả nước. Rôma đồng ý, và năm 1917 ngài thành lập đan viện Đức Mẹ An Nam ở Phước Sơn chỉ với một anh em.
Ngay từ đầu, ngài muốn đan viện của ngài thuộc về gia đình Xitô và đã khởi xướng các thủ tục để trở thành thành viên. Những năm tháng đó thật khó khăn, được đánh dấu bằng nạn đói và sự thù địch của một số người dân địa phương, nhưng dần dần ngài đã chiếm được cảm tình của họ và nhận được sự đồng cảm, kính trọng của người dân.
Dưới sự bảo vệ của Thánh Têrêxa
Ngài đã nhận được sự hỗ trợ bất ngờ cho sứ mệnh của mình khi, vào năm 1924, ngài viết thư cho chị gái của Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu, ngay sau khi vị thánh bé nhỏ ở Lisieux được phong chân phước vào năm 1923 (bà được phong thánh năm 1925).
Trong câu trả lời của mình, Mẹ Agnes Chúa Giêsu đã tuyên bố rằng người chị lúc đó là chân phước của Mẹ, người gần như đã được gửi đến Việt Nam, sẽ là “người bảo vệ cộng đồng”.
“Cha Thuận rất nổi tiếng vào thời của ngài,” Viện phụ Jean XXIII Nguyễn Văn Sơn, hiện là viện phụ của đan viện do Cha Thuận thành lập, cho biết. Cha Thuận qua đời năm 1933, ngay cả trước khi tu viện của ngài chính thức gia nhập Dòng Xitô vào năm 1935, nhưng vẫn được công nhận là người sáng lập dòng tu địa phương.
Ngày nay người Công Giáo Việt Nam biết rất ít về Cha Thuận, do họ phải chịu đựng sự im lặng và đàn áp khủng khiếp sau khi Chủ nghĩa Cộng sản xuất hiện. Nhưng con đường phong thánh có thể thay đổi mọi thứ: “Đối với các tín hữu Công Giáo Việt Nam, đó là một niềm vui lớn lao”, Viện phụ Jean XXIII nói.
Hoa trái của đan sĩ truyền giáo
“Cha Thuận đã kết trái,” vị viện phụ nói tiếp, đồng thời nhắc lại những lời chứng từ các tu sĩ cũ trong cộng đồng của mình, những người đã biết rõ về Cha. Dòng Thánh Gia, chi nhánh Việt Nam của Dòng do Cha Thuận thành lập, hiện có 12 đan viện ở Việt Nam, trong đó có 3 cộng đoàn nữ và hơn 1,300 thành viên.
“Cha Thuận rất phù hợp ngày nay và đã truyền cảm hứng cho cá nhân tôi,” Tổng viện phụ Mauro-Giuseppe Lepori giải thích. “Đời sống đan tu thường thiếu một chút chiều kích truyền giáo, và đời sống truyền giáo đôi khi thiếu chiều kích chiêm niệm của đời sống đan tu”, vị tu sĩ Thụy Sĩ giải thích, cho rằng loại nhân vật thánh thiện này mang lại một “sự cân bằng” và có thể đại diện cho một mô hình cho tương lai của dòng tu ngài.