1. Nga cáo buộc Vương Quốc Anh chỉ d0ạo 'phần lớn' các cuộc tấn công ở Hắc Hải của Kyiv
Tờ Newsweek cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Russia Accuses UK of Overseeing 'Vast Majority' of Kyiv's Black Sea Attacks”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga, gọi tắt là FSB, đổ lỗi cho Vương quốc Anh đã tạo điều kiện cho “phần lớn” các cuộc tấn công của Ukraine vào Crimea.
Trong một tuyên bố bằng video do FSB phát hôm thứ Sáu, một sĩ quan tình báo Nga cho biết cơ quan này “thường xuyên nhận được thông tin về sự tham gia của các cơ quan tình báo phương Tây, chủ yếu là Vương Quốc Anh, trong việc huấn luyện lực lượng đặc biệt Ukraine”.
Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov cho biết: “Chúng tôi đã khẳng định vai trò chỉ đạo của lực lượng đặc biệt Anh trong phần lớn các hành động khủng bố và phá hoại nhằm vào các tàu của Hạm đội Hắc Hải của Nga và Bán đảo Crimea”.
FSB không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào chứng minh cho tuyên bố của họ và Newsweek đã liên hệ với văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng Vương quốc Anh Grant Shapps qua email vào để bình luận.
Ukraine đã tăng cường các cuộc tấn công chống lại Crimea và Hạm đội Hắc Hải của Nga trong những tháng gần đây, gây tổn thất đáng kể cho hạm đội hải quân Mạc Tư Khoa đóng quân quanh bán đảo.
Ngoài hải quân Nga, Ukraine đã tấn công các cơ sở quân sự quan trọng trên khắp Crimea, nơi đóng vai trò là bệ phóng cho cuộc xâm lược toàn diện của Mạc Tư Khoa vào tháng 2 năm 2022.
Ukraine cũng nhắm tới cơ sở hạ tầng như cầu Kerch, nối Crimea với đất liền Nga. Các cuộc tấn công của Kyiv vào cây cầu đã làm gián đoạn dòng giao thông và vật tư qua cầu trong hai lần khác nhau, và một báo cáo hồi đầu tháng này của tình báo quân sự Ukraine đã tiết lộ về một cuộc tấn công thứ ba trong “nửa đầu năm 2024”.
Ukraine tuyên bố rằng chiến tranh sẽ không thể kết thúc cho đến khi Crimea, nơi bị Nga sáp nhập bất hợp pháp vào năm 2014, được trả lại cho Kyiv quyền kiểm soát.
Theo FSB, lực lượng Anh đã giúp huấn luyện quân đội Ukraine và cung cấp cho Kyiv thiết bị trinh sát cũng như “các loại” vũ khí và chất nổ mới.
Sĩ quan FSB cho biết: “Các cơ quan tình báo Anh đề ra các kế hoạch đại thể, không đi vào chi tiết việc lập kế hoạch cho các hành động được cân nhắc kỹ lưỡng và các hoạt động cụ thể, càng không quan tâm đến sự an toàn của binh sĩ Lực lượng Vũ trang Ukraine”.
Mạc Tư Khoa đã đáp trả các cuộc tấn công của Ukraine bằng cách tăng cường khả năng phòng không ở Hắc Hải và thực hiện các biện pháp răn đe nhằm đánh lừa đối phương của mình bằng sơn đen để khiến các tàu chiến trông giống như một mục tiêu “kém hấp dẫn hơn”. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cũng tuyên bố vào tuần trước rằng Hạm đội Hắc Hải sẽ được tăng cường vào cuối năm nay, bao gồm ba tàu mang hỏa tiễn mới.
“Để tăng cường tiềm năng chiến đấu của Hải quân, chúng tôi tiếp tục trang bị cho lực lượng này những tàu mang vũ khí chính xác tầm xa”, ông Shoigu nói trong cuộc gọi hội nghị với quân đội Nga, thừa nhận rằng hạm đội đã trải qua một “tháng tồi tệ” vào tháng Ba.
2. Kyiv cho biết Nga mất hơn 800 xe ở Ukraine trong tuần qua
Tờ Newsweek cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Russia Lost Over 800 Vehicles in Ukraine in Past Week: Kyiv”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Theo số liệu từ quân đội Ukraine, Nga đã mất hàng trăm phương tiện các loại trong tuần qua khi giao tranh vẫn tiếp diễn ở miền đông Ukraine.
Hôm thứ Năm, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Ukraine, Chuẩn tướng Oleksii Hromov cho biết Nga đã mất 5 xe tăng, 12 xe thiết giáp và thêm 50 phương tiện và thùng nhiên liệu trong ngày qua.
Theo Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine, trong 7 ngày qua, Nga đã mất 119 xe tăng, 293 xe thiết giáp, 437 xe hơi và thùng nhiên liệu.
Thiệt hại về phương tiện của Nga trong suốt hơn 25 tháng chiến tranh là rất lớn, nhưng Mạc Tư Khoa đã huy động ngành công nghiệp quốc phòng của mình tiếp tục tung ra các phương tiện để bổ sung cho lực lượng của mình ở Ukraine.
Xe tăng chiến đấu chủ lực và xe thiết giáp rất quan trọng đối với chiến tranh cơ giới và xe chở nhiên liệu nhiên liệu rất cần thiết để duy trì hoạt động của chúng trong trận chiến.
Vào tháng 2, Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Anh, ước tính rằng Mạc Tư Khoa đã mất hơn 3.000 xe tăng trong hai năm chiến tranh - nhiều hơn toàn bộ hạm đội đang hoạt động trước chiến tranh của nước này. Ước tính của Ukraine về tổn thất xe tăng của Nga thậm chí còn cao hơn, lên tới 7.000 chiếc.
Để lấp đầy kho dự trữ của mình, Mạc Tư Khoa đã tăng sản lượng xe tăng gấp 5 lần kể từ tháng 2 năm 2022, Putin cho biết hồi đầu năm nay. Điện Cẩm Linh cũng đã rút những chiếc xe tăng cũ ra khỏi kho và tái sử dụng các phương tiện cũ để vận chuyển và kích nổ chất nổ xung quanh mục tiêu.
Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh toàn diện, Nga đã mất một loạt xe tăng và xe thiết giáp, phần lớn là do những gì mà các nhà phân tích mô tả là những thất bại về tổ chức và lập kế hoạch, chuỗi chỉ huy bị phá vỡ và huấn luyện kém. Các chuyên gia trước đó đã nói với Newsweek rằng thương vong nặng nề trong những tuần đầu tiên đã để lại những lỗ hổng về chuyên môn cho các đội xe tăng của Nga.
Các trận chiến kéo dài cũng khiến tổn thất về xe tăng và xe thiết giáp của Nga tăng đột biến. Theo báo New York Times, trận chiến giành thị trấn Vuhledar ở Donetsk được các quan chức Ukraine mô tả vào tháng 3 năm 2023 là “trận chiến xe tăng lớn nhất trong cuộc chiến cho đến nay”.
Thiệt hại về phương tiện của Nga nhanh chóng trở thành một phần quyết định trong cuộc tấn công của Điện Cẩm Linh vào Avdiivka, thành phố chiến lược ở Donetsk mà Mạc Tư Khoa đã chiếm được vào tháng 2 năm nay. Ukraine đăng tải những hình ảnh được cho là cho thấy các phương tiện bị hư hỏng và bị phá hủy nằm rải rác trên các cánh đồng xung quanh Avdiivka.
Trong vòng vài tuần kể từ cuộc tấn công dữ dội đầu tiên vào Avdiivka vào tháng 10 năm 2023, Nga đã chuyển sang các cuộc tấn công do bộ binh chỉ huy nhiều hơn để “bảo toàn các phương tiện bọc thép sau hai đợt tấn công đầu tiên vào khu định cư”, Viện Nghiên cứu Chiến tranh, một tổ chức nghiên cứu của Hoa Kỳ, cho biết. cho biết vào tháng 12 vừa qua.
Vào cuối tháng 3, Nga đã tiến hành một cuộc tấn công bằng xe tăng lớn và xe thiết giáp vào làng Tonenke, ngay phía tây Avdiivka.
3. Lãnh đạo đa số Hạ viện: Chưa đạt được thỏa thuận' về việc tài trợ viện trợ cho Ukraine khi các cuộc đàm phán với Tòa Bạch Ốc tiếp tục
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “House Majority Leader: 'No agreement reached' on Ukraine aid funding as negotiations with White House continue”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Lãnh đạo đa số tại Hạ viện Đảng Cộng hòa Steve Scalise nói với các phóng viên hôm 11 Tháng Tư rằng vẫn chưa đạt được thỏa thuận về việc thúc đẩy gói tài trợ viện trợ Ukraine khi các cuộc đàm phán giữa Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson và Tòa Bạch Ốc tiếp tục diễn ra.
Scalise nói với các phóng viên rằng Chủ tịch Hạ Viện Johnson đang đàm phán một gói khác với gói viện trợ Ukraine trị giá 60 tỷ Mỹ Kim mà Thượng viện đã thông qua vào ngày 13 tháng 2 và bao gồm một số yêu cầu của Đảng Cộng hòa, theo Associated Press.
Scalise không cung cấp thông tin chi tiết về những nhượng bộ mà Đảng Dân chủ Hạ viện và chính quyền Tổng thống Biden sẽ phải thực hiện để nguồn viện trợ được đưa ra Hạ viện bỏ phiếu.
Gần đây, Johnson đã thúc đẩy tài trợ viện trợ gắn liền với việc chính quyền Tổng thống Biden dỡ bỏ việc tạm dừng phê duyệt xuất khẩu Khí đốt tự nhiên hóa lỏng. Trong tháng qua, Johnson cũng đã cân nhắc việc chia viện trợ của Ukraine và Israel thành hai dự luật riêng biệt, cung cấp viện trợ cho Ukraine dưới dạng cho vay và sử dụng tài sản Nga bị tịch thu để bổ sung cho nguồn viện trợ.
“Không có thỏa thuận nào đạt được,” Scalise nói. “Rõ ràng là phải đạt được thỏa thuận không chỉ với Tòa Bạch Ốc mà còn với chính các thành viên của chúng tôi.”
Johnson đã phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng và sự bất đồng quan điểm từ các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện, những người ban đầu chặn nguồn viện trợ của Ukraine do những bất đồng về an ninh biên giới.
Vào cuối tháng 3, Dân biểu Marjorie Taylor Greene đã đệ trình kiến nghị đe dọa phế truất Johnson khỏi vị trí của ông nếu Chủ tịch Hạ viện đưa đề xuất viện trợ cho Ukraine ra Hạ viện để bỏ phiếu.
Nghị sĩ đảng Cộng hòa Don Bacon ngày 31 Tháng Ba cho biết một cuộc bỏ phiếu loại bỏ Johnson “rất có thể xảy ra” nếu ông cho phép viện trợ Ukraine được đưa lên sàn, và rất có thể khi đưa lên sàn bỏ phiếu thì dự luật này sẽ được thông qua thành công.
Theo Associated Press, Johnson đã gặp cựu Tổng thống Donald Trump, ứng cử viên tổng thống dự kiến của Đảng Cộng hòa, vào ngày 12 Tháng Tư để tham khảo ý kiến của Trump về sự ủng hộ của ông đối với gói tài trợ viện trợ.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson trước đó đã bác bỏ dự luật viện trợ được Thượng viện thông qua với lý do nó không giải quyết được cuộc khủng hoảng đang diễn ra ở biên giới phía Nam, nhưng sau đó đã báo hiệu ý định của ông là cuối cùng sẽ đưa ra một gói tài trợ để bỏ phiếu.
Johnson ban đầu hứa sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu về viện trợ cho Ukraine sau khi kết thúc kỳ nghỉ lễ Phục sinh, nhưng những nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa mâu thuẫn với mốc thời gian của Johnson khi tuyên bố rằng cuộc bỏ phiếu viện trợ sẽ còn phải mất vài tuần nữa.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã nhiều lần kêu gọi Quốc hội thông qua dự luật tài trợ, tuyên bố rằng “Ukraine sẽ thua trong chiến tranh” nếu Quốc hội Mỹ không thông qua gói tài trợ viện trợ, trong bối cảnh tình trạng thiếu vũ khí, đạn dược ngày càng gia tăng.
4. Hỏa xa Ukraine khởi công xây dựng các tuyến đường lớn ở Âu Châu
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Ukrainian Railways initiates construction of major European routes”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Trong nỗ lực tạo điều kiện hội nhập với Liên minh Âu Châu, Hỏa xa Ukraine, gọi tắt là Ukrzaliznytsia, đã khởi sự xây dựng tuyến hỏa xa khổ Âu Châu, kéo dài từ thị trấn biên giới Chop của Ukraine ở Zakarpattia đến trung tâm hành chính thành phố Uzhhorod.
Cộng đồng Chop nằm ở góc biên giới Slovakia-Hung Gia Lợi-Ukraine, chỉ cách các quốc gia thành viên Liên Hiệp Âu Châu vài km.
Việc xây dựng tuyến hỏa xa đòi hỏi phải xây dựng 22 km đường ray tiêu chuẩn Âu Châu. Sau khi hoàn thành, tuyến hỏa xa sẽ cung cấp các tuyến hành khách trực tiếp từ Uzhhorod đến một số điểm đến ở Âu Châu
Theo Giám đốc điều hành Ukrzaliznytsia Yevhen Liashchenko, giai đoạn chuẩn bị của dự án đang được tiến hành, với việc xây dựng chính sẽ bắt đầu vào tháng 5.
Dự án bao gồm việc xây dựng lại các yếu tố cơ sở hạ tầng lỗi thời và hiện đại hóa công nghệ điều độ.
Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết tuyến hỏa xa này sẽ tạo điều kiện kết nối hỏa xa trực tiếp tới các thành phố lớn của Âu Châu, bao gồm Vienna, Bratislava và Budapest.
Ukrzaliznytsia cũng có kế hoạch giới thiệu 18 tuyến container mới trên khắp Âu Châu trước tháng 9 năm 2024, tiếp tục mở rộng kết nối hỏa xa của Ukraine trong lục địa.
Dự án được đồng tài trợ với 50% trợ cấp từ Cơ sở Kết nối Âu Châu của Liên Hiệp Âu Châu và sẽ có chi phí 33 triệu Mỹ Kim.
5. Truyền thông cho biết Hà Lan phân bổ thêm 429 triệu Mỹ Kim cho Ukraine vào năm 2024
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Media: Netherlands to allocate additional $429 million to Ukraine for 2024”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Đài truyền hình Hà Lan RTL đưa tin hôm 12 Tháng Tư, Hà Lan sẽ phân bổ thêm 400 triệu euro tức là 429 triệu Mỹ Kim cho Ukraine, nâng tổng cam kết cho năm 2024 lên hơn 2,4 tỷ euro hay 2,5 tỷ Mỹ Kim.
Chính phủ Hà Lan cũng đã dành 1,5 tỷ euro cho Ukraine trong năm 2025.
Dưới thời Thủ tướng Hà Lan sắp mãn nhiệm Mark Rutte, Hà Lan đã đóng vai trò chủ động hỗ trợ Ukraine; dẫn đầu liên minh chiến đấu cơ và cam kết cung cấp 24 máy bay phản lực F-16 cho Ukraine.
Rutte và Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cũng đã ký thỏa thuận 10 năm về hợp tác an ninh giữa Ukraine và Hà Lan vào tháng 3.
Hà Lan đã tổ chức một cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 2023, trong đó Đảng Nhân dân vì Tự do và Dân chủ, gọi tắt là VVD của Rutte đứng thứ ba sau Đảng cực hữu vì Tự do, gọi tắt là PVV, và liên minh Lao động Cánh tả Xanh.
Sau nhiều tháng đàm phán, các cuộc đàm phán để thành lập chính phủ liên minh mới đã bị đình trệ vào đầu tháng 2. Cho đến khi chính phủ mới được thành lập, Rutte vẫn là thủ tướng tạm quyền của đất nước.
Lãnh đạo PVV thân Nga Geert Wilders hôm 24 Tháng Hai, cho biết ông phản đối việc Hà Lan ký hợp tác an ninh với Ukraine, cho rằng “nội các sắp mãn nhiệm không thể ký kết thỏa thuận 10 năm”.
6. Tướng Mỹ nói lực lượng Nga thay thế tổn thất trên chiến trường 'nhanh hơn nhiều' so với dự kiến
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “US general says Russian forces replaced battlefield losses 'far faster' than expected”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Tướng Christopher Cavoli, tư lệnh hàng đầu của Mỹ ở Âu Châu, cho biết trong một tuyên bố bằng văn bản trước Quốc hội ngày 11 Tháng Tư rằng quân đội Nga đã bù đắp phần lớn những tổn thất nặng nề trên chiến trường ở Ukraine và với tốc độ nhanh hơn nhiều so với dự đoán.
Tổng số ước tính về thương vong và tổn thất thiết bị của Nga kể từ cuộc xâm lược toàn diện rất khác nhau.
Ban tiếng Nga của BBC cùng với hãng truyền thông độc lập Mediazona của Nga đã xác nhận danh tính của hơn 50.000 binh sĩ Nga thiệt mạng ở Ukraine hồi đầu tháng 4. Số người chết thực sự được cho là cao hơn nhiều.
Theo Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Ukraine, Nga cũng đã mất hơn 20.000 xe chiến đấu bọc thép và xe tăng, cũng như hàng trăm máy bay và trực thăng.
Mặc dù vậy, Cavoli cho rằng Nga đã xây dựng lại lực lượng của mình một cách hiệu quả.
“ Thông điệp chung mà tôi muốn gửi đến các bạn là quân đội Nga đã trở lại như trước đây vào tháng 2 năm 2022”.
“Họ có một số khoảng trống do cuộc chiến này tạo ra, nhưng năng lực tổng thể của họ vẫn rất đáng kể và họ có ý định nâng cao hơn nữa.”
Cavoli nói thêm rằng Nga hiện sở hữu nhiều quân ở tiền tuyến hơn so với trước cuộc xâm lược toàn diện.
Cavoli viết: “Nga đang tái lập lực lượng đó nhanh hơn nhiều so với ước tính ban đầu mà chúng tôi đề xuất”. “Quân đội hiện nay thực sự đã lớn hơn - 15% - so với khi xâm chiếm Ukraine”.
Quân đội Nga đã củng cố quân số của mình thông qua đợt huy động một phần được tiến hành vào mùa thu năm 2022, điều mà nhiều người tin rằng đã tiếp tục diễn ra một cách bí mật hơn kể từ đó. Nó cũng đưa các tù nhân, người di cư và công dân nước ngoài vào hàng ngũ của mình.
Cavoli nhấn mạnh rằng: Sức mạnh mới của quân đội Nga không chỉ giới hạn ở nhân sự. Ông nói thêm rằng hiện nay Nga đang vận hành số lượng xe tăng nhiều như trước cuộc xâm lược toàn diện.
Lời cảnh báo nghiêm trọng này được đưa ra trong bối cảnh vị thế của Ukraine đang suy yếu trên chiến trường và tình trạng thiếu đạn dược, vốn càng trở nên trầm trọng hơn do Quốc hội đang bế tắc về viện trợ của Mỹ.
Ngày hôm trước, Cavoli nói với Quốc hội rằng Ukraine sẽ hết đạn dược và hỏa tiễn đánh chặn phòng không “trong thời gian khá ngắn” nếu không có thêm sự hỗ trợ từ Mỹ.
Cavoli nói rằng các lực lượng Nga đang bắn 5 quả đạn cho mỗi quả mà Ukraine bắn - sự chênh lệch mà ông cảnh báo có thể tăng lên 10:1 trong những tuần tới - và nhấn mạnh tầm quan trọng của viện trợ Mỹ đối với khả năng tự vệ của Ukraine.
“Ukraine năm nay thực sự phụ thuộc vào chúng ta...và nếu không có sự hỗ trợ của chúng ta, họ sẽ không thể thắng thế.”
7. Fico cho biết Slovakia hoàn toàn ủng hộ việc Ukraine trở thành thành viên Liên Hiệp Âu Châu
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Fico: Slovakia fully supports Ukraine's EU membership”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Thủ tướng Slovakia Robert Fico cho biết trong cuộc họp báo với Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal tại Slovakia ngày 11 Tháng Tư rằng Bratislava sẽ không cản trở việc Kyiv gia nhập Liên minh Âu Châu.
Được bầu vào tháng 9 năm 2023 trên nền tảng dân túy, hoài nghi Ukraine, Fico đã tạm dừng cung cấp vũ khí từ kho quân sự của Slovakia và đã nhiều lần chỉ trích cả hỗ trợ quốc phòng cho Ukraine lẫn các lệnh trừng phạt chống lại Nga.
Thủ tướng Slovakia trước đó từng nói rằng ông không phản đối việc Ukraine trở thành thành viên Liên Hiệp Âu Châu nếu Kyiv đáp ứng mọi tiêu chuẩn để gia nhập.
“Đây không phải là suy đoán. Đây là sự hỗ trợ tuyệt đối đầy đủ,” Fico nói. “Chúng tôi không phải là quốc gia sẽ gây trở ngại cho các bạn. Ngược lại, chúng tôi muốn giúp đỡ, chia sẻ kinh nghiệm của chúng tôi với các bạn.”
Về các cuộc đàm phán gia nhập Liên Hiệp Âu Châu, Bratislava muốn Ukraine “nhanh chóng” trở thành thành viên của Liên minh Âu Châu, “vì đây là sự bảo đảm cho triển vọng và sự phát triển hòa bình của đất nước”, theo Fico.
Fico cũng cho biết Slovakia sẵn sàng hợp tác quân sự với Ukraine trên cơ sở thương mại và đề nghị hỗ trợ trong việc rà phá bom mìn.
Sau khi Ukraine nộp đơn xin gia nhập Liên Hiệp Âu Châu vào năm 2022, các nhà lãnh đạo Âu Châu đã đồng ý mở các cuộc đàm phán về tư cách thành viên trong hội nghị thượng đỉnh của Hội đồng Âu Châu vào tháng 12 năm ngoái.
Ủy ban Âu Châu ngày 12 Tháng Ba đã đề xuất dự thảo khuôn khổ cho các cuộc đàm phán tư cách thành viên với Ukraine và Moldova, một ứng cử viên khác gia nhập khối, hiện bao gồm 27 quốc gia.
Chính phủ Ukraine tin rằng các cuộc đàm phán về việc nước này gia nhập Liên minh Âu Châu có thể bắt đầu vào nửa đầu năm 2024, Shmyhal cho biết.
Tờ Newsweek cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Russia Accuses UK of Overseeing 'Vast Majority' of Kyiv's Black Sea Attacks”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga, gọi tắt là FSB, đổ lỗi cho Vương quốc Anh đã tạo điều kiện cho “phần lớn” các cuộc tấn công của Ukraine vào Crimea.
Trong một tuyên bố bằng video do FSB phát hôm thứ Sáu, một sĩ quan tình báo Nga cho biết cơ quan này “thường xuyên nhận được thông tin về sự tham gia của các cơ quan tình báo phương Tây, chủ yếu là Vương Quốc Anh, trong việc huấn luyện lực lượng đặc biệt Ukraine”.
Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov cho biết: “Chúng tôi đã khẳng định vai trò chỉ đạo của lực lượng đặc biệt Anh trong phần lớn các hành động khủng bố và phá hoại nhằm vào các tàu của Hạm đội Hắc Hải của Nga và Bán đảo Crimea”.
FSB không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào chứng minh cho tuyên bố của họ và Newsweek đã liên hệ với văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng Vương quốc Anh Grant Shapps qua email vào để bình luận.
Ukraine đã tăng cường các cuộc tấn công chống lại Crimea và Hạm đội Hắc Hải của Nga trong những tháng gần đây, gây tổn thất đáng kể cho hạm đội hải quân Mạc Tư Khoa đóng quân quanh bán đảo.
Ngoài hải quân Nga, Ukraine đã tấn công các cơ sở quân sự quan trọng trên khắp Crimea, nơi đóng vai trò là bệ phóng cho cuộc xâm lược toàn diện của Mạc Tư Khoa vào tháng 2 năm 2022.
Ukraine cũng nhắm tới cơ sở hạ tầng như cầu Kerch, nối Crimea với đất liền Nga. Các cuộc tấn công của Kyiv vào cây cầu đã làm gián đoạn dòng giao thông và vật tư qua cầu trong hai lần khác nhau, và một báo cáo hồi đầu tháng này của tình báo quân sự Ukraine đã tiết lộ về một cuộc tấn công thứ ba trong “nửa đầu năm 2024”.
Ukraine tuyên bố rằng chiến tranh sẽ không thể kết thúc cho đến khi Crimea, nơi bị Nga sáp nhập bất hợp pháp vào năm 2014, được trả lại cho Kyiv quyền kiểm soát.
Theo FSB, lực lượng Anh đã giúp huấn luyện quân đội Ukraine và cung cấp cho Kyiv thiết bị trinh sát cũng như “các loại” vũ khí và chất nổ mới.
Sĩ quan FSB cho biết: “Các cơ quan tình báo Anh đề ra các kế hoạch đại thể, không đi vào chi tiết việc lập kế hoạch cho các hành động được cân nhắc kỹ lưỡng và các hoạt động cụ thể, càng không quan tâm đến sự an toàn của binh sĩ Lực lượng Vũ trang Ukraine”.
Mạc Tư Khoa đã đáp trả các cuộc tấn công của Ukraine bằng cách tăng cường khả năng phòng không ở Hắc Hải và thực hiện các biện pháp răn đe nhằm đánh lừa đối phương của mình bằng sơn đen để khiến các tàu chiến trông giống như một mục tiêu “kém hấp dẫn hơn”. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cũng tuyên bố vào tuần trước rằng Hạm đội Hắc Hải sẽ được tăng cường vào cuối năm nay, bao gồm ba tàu mang hỏa tiễn mới.
“Để tăng cường tiềm năng chiến đấu của Hải quân, chúng tôi tiếp tục trang bị cho lực lượng này những tàu mang vũ khí chính xác tầm xa”, ông Shoigu nói trong cuộc gọi hội nghị với quân đội Nga, thừa nhận rằng hạm đội đã trải qua một “tháng tồi tệ” vào tháng Ba.
2. Kyiv cho biết Nga mất hơn 800 xe ở Ukraine trong tuần qua
Tờ Newsweek cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Russia Lost Over 800 Vehicles in Ukraine in Past Week: Kyiv”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Theo số liệu từ quân đội Ukraine, Nga đã mất hàng trăm phương tiện các loại trong tuần qua khi giao tranh vẫn tiếp diễn ở miền đông Ukraine.
Hôm thứ Năm, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Ukraine, Chuẩn tướng Oleksii Hromov cho biết Nga đã mất 5 xe tăng, 12 xe thiết giáp và thêm 50 phương tiện và thùng nhiên liệu trong ngày qua.
Theo Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine, trong 7 ngày qua, Nga đã mất 119 xe tăng, 293 xe thiết giáp, 437 xe hơi và thùng nhiên liệu.
Thiệt hại về phương tiện của Nga trong suốt hơn 25 tháng chiến tranh là rất lớn, nhưng Mạc Tư Khoa đã huy động ngành công nghiệp quốc phòng của mình tiếp tục tung ra các phương tiện để bổ sung cho lực lượng của mình ở Ukraine.
Xe tăng chiến đấu chủ lực và xe thiết giáp rất quan trọng đối với chiến tranh cơ giới và xe chở nhiên liệu nhiên liệu rất cần thiết để duy trì hoạt động của chúng trong trận chiến.
Vào tháng 2, Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Anh, ước tính rằng Mạc Tư Khoa đã mất hơn 3.000 xe tăng trong hai năm chiến tranh - nhiều hơn toàn bộ hạm đội đang hoạt động trước chiến tranh của nước này. Ước tính của Ukraine về tổn thất xe tăng của Nga thậm chí còn cao hơn, lên tới 7.000 chiếc.
Để lấp đầy kho dự trữ của mình, Mạc Tư Khoa đã tăng sản lượng xe tăng gấp 5 lần kể từ tháng 2 năm 2022, Putin cho biết hồi đầu năm nay. Điện Cẩm Linh cũng đã rút những chiếc xe tăng cũ ra khỏi kho và tái sử dụng các phương tiện cũ để vận chuyển và kích nổ chất nổ xung quanh mục tiêu.
Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh toàn diện, Nga đã mất một loạt xe tăng và xe thiết giáp, phần lớn là do những gì mà các nhà phân tích mô tả là những thất bại về tổ chức và lập kế hoạch, chuỗi chỉ huy bị phá vỡ và huấn luyện kém. Các chuyên gia trước đó đã nói với Newsweek rằng thương vong nặng nề trong những tuần đầu tiên đã để lại những lỗ hổng về chuyên môn cho các đội xe tăng của Nga.
Các trận chiến kéo dài cũng khiến tổn thất về xe tăng và xe thiết giáp của Nga tăng đột biến. Theo báo New York Times, trận chiến giành thị trấn Vuhledar ở Donetsk được các quan chức Ukraine mô tả vào tháng 3 năm 2023 là “trận chiến xe tăng lớn nhất trong cuộc chiến cho đến nay”.
Thiệt hại về phương tiện của Nga nhanh chóng trở thành một phần quyết định trong cuộc tấn công của Điện Cẩm Linh vào Avdiivka, thành phố chiến lược ở Donetsk mà Mạc Tư Khoa đã chiếm được vào tháng 2 năm nay. Ukraine đăng tải những hình ảnh được cho là cho thấy các phương tiện bị hư hỏng và bị phá hủy nằm rải rác trên các cánh đồng xung quanh Avdiivka.
Trong vòng vài tuần kể từ cuộc tấn công dữ dội đầu tiên vào Avdiivka vào tháng 10 năm 2023, Nga đã chuyển sang các cuộc tấn công do bộ binh chỉ huy nhiều hơn để “bảo toàn các phương tiện bọc thép sau hai đợt tấn công đầu tiên vào khu định cư”, Viện Nghiên cứu Chiến tranh, một tổ chức nghiên cứu của Hoa Kỳ, cho biết. cho biết vào tháng 12 vừa qua.
Vào cuối tháng 3, Nga đã tiến hành một cuộc tấn công bằng xe tăng lớn và xe thiết giáp vào làng Tonenke, ngay phía tây Avdiivka.
3. Lãnh đạo đa số Hạ viện: Chưa đạt được thỏa thuận' về việc tài trợ viện trợ cho Ukraine khi các cuộc đàm phán với Tòa Bạch Ốc tiếp tục
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “House Majority Leader: 'No agreement reached' on Ukraine aid funding as negotiations with White House continue”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Lãnh đạo đa số tại Hạ viện Đảng Cộng hòa Steve Scalise nói với các phóng viên hôm 11 Tháng Tư rằng vẫn chưa đạt được thỏa thuận về việc thúc đẩy gói tài trợ viện trợ Ukraine khi các cuộc đàm phán giữa Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson và Tòa Bạch Ốc tiếp tục diễn ra.
Scalise nói với các phóng viên rằng Chủ tịch Hạ Viện Johnson đang đàm phán một gói khác với gói viện trợ Ukraine trị giá 60 tỷ Mỹ Kim mà Thượng viện đã thông qua vào ngày 13 tháng 2 và bao gồm một số yêu cầu của Đảng Cộng hòa, theo Associated Press.
Scalise không cung cấp thông tin chi tiết về những nhượng bộ mà Đảng Dân chủ Hạ viện và chính quyền Tổng thống Biden sẽ phải thực hiện để nguồn viện trợ được đưa ra Hạ viện bỏ phiếu.
Gần đây, Johnson đã thúc đẩy tài trợ viện trợ gắn liền với việc chính quyền Tổng thống Biden dỡ bỏ việc tạm dừng phê duyệt xuất khẩu Khí đốt tự nhiên hóa lỏng. Trong tháng qua, Johnson cũng đã cân nhắc việc chia viện trợ của Ukraine và Israel thành hai dự luật riêng biệt, cung cấp viện trợ cho Ukraine dưới dạng cho vay và sử dụng tài sản Nga bị tịch thu để bổ sung cho nguồn viện trợ.
“Không có thỏa thuận nào đạt được,” Scalise nói. “Rõ ràng là phải đạt được thỏa thuận không chỉ với Tòa Bạch Ốc mà còn với chính các thành viên của chúng tôi.”
Johnson đã phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng và sự bất đồng quan điểm từ các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện, những người ban đầu chặn nguồn viện trợ của Ukraine do những bất đồng về an ninh biên giới.
Vào cuối tháng 3, Dân biểu Marjorie Taylor Greene đã đệ trình kiến nghị đe dọa phế truất Johnson khỏi vị trí của ông nếu Chủ tịch Hạ viện đưa đề xuất viện trợ cho Ukraine ra Hạ viện để bỏ phiếu.
Nghị sĩ đảng Cộng hòa Don Bacon ngày 31 Tháng Ba cho biết một cuộc bỏ phiếu loại bỏ Johnson “rất có thể xảy ra” nếu ông cho phép viện trợ Ukraine được đưa lên sàn, và rất có thể khi đưa lên sàn bỏ phiếu thì dự luật này sẽ được thông qua thành công.
Theo Associated Press, Johnson đã gặp cựu Tổng thống Donald Trump, ứng cử viên tổng thống dự kiến của Đảng Cộng hòa, vào ngày 12 Tháng Tư để tham khảo ý kiến của Trump về sự ủng hộ của ông đối với gói tài trợ viện trợ.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson trước đó đã bác bỏ dự luật viện trợ được Thượng viện thông qua với lý do nó không giải quyết được cuộc khủng hoảng đang diễn ra ở biên giới phía Nam, nhưng sau đó đã báo hiệu ý định của ông là cuối cùng sẽ đưa ra một gói tài trợ để bỏ phiếu.
Johnson ban đầu hứa sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu về viện trợ cho Ukraine sau khi kết thúc kỳ nghỉ lễ Phục sinh, nhưng những nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa mâu thuẫn với mốc thời gian của Johnson khi tuyên bố rằng cuộc bỏ phiếu viện trợ sẽ còn phải mất vài tuần nữa.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã nhiều lần kêu gọi Quốc hội thông qua dự luật tài trợ, tuyên bố rằng “Ukraine sẽ thua trong chiến tranh” nếu Quốc hội Mỹ không thông qua gói tài trợ viện trợ, trong bối cảnh tình trạng thiếu vũ khí, đạn dược ngày càng gia tăng.
4. Hỏa xa Ukraine khởi công xây dựng các tuyến đường lớn ở Âu Châu
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Ukrainian Railways initiates construction of major European routes”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Trong nỗ lực tạo điều kiện hội nhập với Liên minh Âu Châu, Hỏa xa Ukraine, gọi tắt là Ukrzaliznytsia, đã khởi sự xây dựng tuyến hỏa xa khổ Âu Châu, kéo dài từ thị trấn biên giới Chop của Ukraine ở Zakarpattia đến trung tâm hành chính thành phố Uzhhorod.
Cộng đồng Chop nằm ở góc biên giới Slovakia-Hung Gia Lợi-Ukraine, chỉ cách các quốc gia thành viên Liên Hiệp Âu Châu vài km.
Việc xây dựng tuyến hỏa xa đòi hỏi phải xây dựng 22 km đường ray tiêu chuẩn Âu Châu. Sau khi hoàn thành, tuyến hỏa xa sẽ cung cấp các tuyến hành khách trực tiếp từ Uzhhorod đến một số điểm đến ở Âu Châu
Theo Giám đốc điều hành Ukrzaliznytsia Yevhen Liashchenko, giai đoạn chuẩn bị của dự án đang được tiến hành, với việc xây dựng chính sẽ bắt đầu vào tháng 5.
Dự án bao gồm việc xây dựng lại các yếu tố cơ sở hạ tầng lỗi thời và hiện đại hóa công nghệ điều độ.
Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết tuyến hỏa xa này sẽ tạo điều kiện kết nối hỏa xa trực tiếp tới các thành phố lớn của Âu Châu, bao gồm Vienna, Bratislava và Budapest.
Ukrzaliznytsia cũng có kế hoạch giới thiệu 18 tuyến container mới trên khắp Âu Châu trước tháng 9 năm 2024, tiếp tục mở rộng kết nối hỏa xa của Ukraine trong lục địa.
Dự án được đồng tài trợ với 50% trợ cấp từ Cơ sở Kết nối Âu Châu của Liên Hiệp Âu Châu và sẽ có chi phí 33 triệu Mỹ Kim.
5. Truyền thông cho biết Hà Lan phân bổ thêm 429 triệu Mỹ Kim cho Ukraine vào năm 2024
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Media: Netherlands to allocate additional $429 million to Ukraine for 2024”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Đài truyền hình Hà Lan RTL đưa tin hôm 12 Tháng Tư, Hà Lan sẽ phân bổ thêm 400 triệu euro tức là 429 triệu Mỹ Kim cho Ukraine, nâng tổng cam kết cho năm 2024 lên hơn 2,4 tỷ euro hay 2,5 tỷ Mỹ Kim.
Chính phủ Hà Lan cũng đã dành 1,5 tỷ euro cho Ukraine trong năm 2025.
Dưới thời Thủ tướng Hà Lan sắp mãn nhiệm Mark Rutte, Hà Lan đã đóng vai trò chủ động hỗ trợ Ukraine; dẫn đầu liên minh chiến đấu cơ và cam kết cung cấp 24 máy bay phản lực F-16 cho Ukraine.
Rutte và Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cũng đã ký thỏa thuận 10 năm về hợp tác an ninh giữa Ukraine và Hà Lan vào tháng 3.
Hà Lan đã tổ chức một cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 2023, trong đó Đảng Nhân dân vì Tự do và Dân chủ, gọi tắt là VVD của Rutte đứng thứ ba sau Đảng cực hữu vì Tự do, gọi tắt là PVV, và liên minh Lao động Cánh tả Xanh.
Sau nhiều tháng đàm phán, các cuộc đàm phán để thành lập chính phủ liên minh mới đã bị đình trệ vào đầu tháng 2. Cho đến khi chính phủ mới được thành lập, Rutte vẫn là thủ tướng tạm quyền của đất nước.
Lãnh đạo PVV thân Nga Geert Wilders hôm 24 Tháng Hai, cho biết ông phản đối việc Hà Lan ký hợp tác an ninh với Ukraine, cho rằng “nội các sắp mãn nhiệm không thể ký kết thỏa thuận 10 năm”.
6. Tướng Mỹ nói lực lượng Nga thay thế tổn thất trên chiến trường 'nhanh hơn nhiều' so với dự kiến
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “US general says Russian forces replaced battlefield losses 'far faster' than expected”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Tướng Christopher Cavoli, tư lệnh hàng đầu của Mỹ ở Âu Châu, cho biết trong một tuyên bố bằng văn bản trước Quốc hội ngày 11 Tháng Tư rằng quân đội Nga đã bù đắp phần lớn những tổn thất nặng nề trên chiến trường ở Ukraine và với tốc độ nhanh hơn nhiều so với dự đoán.
Tổng số ước tính về thương vong và tổn thất thiết bị của Nga kể từ cuộc xâm lược toàn diện rất khác nhau.
Ban tiếng Nga của BBC cùng với hãng truyền thông độc lập Mediazona của Nga đã xác nhận danh tính của hơn 50.000 binh sĩ Nga thiệt mạng ở Ukraine hồi đầu tháng 4. Số người chết thực sự được cho là cao hơn nhiều.
Theo Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Ukraine, Nga cũng đã mất hơn 20.000 xe chiến đấu bọc thép và xe tăng, cũng như hàng trăm máy bay và trực thăng.
Mặc dù vậy, Cavoli cho rằng Nga đã xây dựng lại lực lượng của mình một cách hiệu quả.
“ Thông điệp chung mà tôi muốn gửi đến các bạn là quân đội Nga đã trở lại như trước đây vào tháng 2 năm 2022”.
“Họ có một số khoảng trống do cuộc chiến này tạo ra, nhưng năng lực tổng thể của họ vẫn rất đáng kể và họ có ý định nâng cao hơn nữa.”
Cavoli nói thêm rằng Nga hiện sở hữu nhiều quân ở tiền tuyến hơn so với trước cuộc xâm lược toàn diện.
Cavoli viết: “Nga đang tái lập lực lượng đó nhanh hơn nhiều so với ước tính ban đầu mà chúng tôi đề xuất”. “Quân đội hiện nay thực sự đã lớn hơn - 15% - so với khi xâm chiếm Ukraine”.
Quân đội Nga đã củng cố quân số của mình thông qua đợt huy động một phần được tiến hành vào mùa thu năm 2022, điều mà nhiều người tin rằng đã tiếp tục diễn ra một cách bí mật hơn kể từ đó. Nó cũng đưa các tù nhân, người di cư và công dân nước ngoài vào hàng ngũ của mình.
Cavoli nhấn mạnh rằng: Sức mạnh mới của quân đội Nga không chỉ giới hạn ở nhân sự. Ông nói thêm rằng hiện nay Nga đang vận hành số lượng xe tăng nhiều như trước cuộc xâm lược toàn diện.
Lời cảnh báo nghiêm trọng này được đưa ra trong bối cảnh vị thế của Ukraine đang suy yếu trên chiến trường và tình trạng thiếu đạn dược, vốn càng trở nên trầm trọng hơn do Quốc hội đang bế tắc về viện trợ của Mỹ.
Ngày hôm trước, Cavoli nói với Quốc hội rằng Ukraine sẽ hết đạn dược và hỏa tiễn đánh chặn phòng không “trong thời gian khá ngắn” nếu không có thêm sự hỗ trợ từ Mỹ.
Cavoli nói rằng các lực lượng Nga đang bắn 5 quả đạn cho mỗi quả mà Ukraine bắn - sự chênh lệch mà ông cảnh báo có thể tăng lên 10:1 trong những tuần tới - và nhấn mạnh tầm quan trọng của viện trợ Mỹ đối với khả năng tự vệ của Ukraine.
“Ukraine năm nay thực sự phụ thuộc vào chúng ta...và nếu không có sự hỗ trợ của chúng ta, họ sẽ không thể thắng thế.”
7. Fico cho biết Slovakia hoàn toàn ủng hộ việc Ukraine trở thành thành viên Liên Hiệp Âu Châu
Tờ Kyiv Independent cho biết như trên trong bài tường trình nhan đề “Fico: Slovakia fully supports Ukraine's EU membership”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Thụy Khanh.
Thủ tướng Slovakia Robert Fico cho biết trong cuộc họp báo với Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal tại Slovakia ngày 11 Tháng Tư rằng Bratislava sẽ không cản trở việc Kyiv gia nhập Liên minh Âu Châu.
Được bầu vào tháng 9 năm 2023 trên nền tảng dân túy, hoài nghi Ukraine, Fico đã tạm dừng cung cấp vũ khí từ kho quân sự của Slovakia và đã nhiều lần chỉ trích cả hỗ trợ quốc phòng cho Ukraine lẫn các lệnh trừng phạt chống lại Nga.
Thủ tướng Slovakia trước đó từng nói rằng ông không phản đối việc Ukraine trở thành thành viên Liên Hiệp Âu Châu nếu Kyiv đáp ứng mọi tiêu chuẩn để gia nhập.
“Đây không phải là suy đoán. Đây là sự hỗ trợ tuyệt đối đầy đủ,” Fico nói. “Chúng tôi không phải là quốc gia sẽ gây trở ngại cho các bạn. Ngược lại, chúng tôi muốn giúp đỡ, chia sẻ kinh nghiệm của chúng tôi với các bạn.”
Về các cuộc đàm phán gia nhập Liên Hiệp Âu Châu, Bratislava muốn Ukraine “nhanh chóng” trở thành thành viên của Liên minh Âu Châu, “vì đây là sự bảo đảm cho triển vọng và sự phát triển hòa bình của đất nước”, theo Fico.
Fico cũng cho biết Slovakia sẵn sàng hợp tác quân sự với Ukraine trên cơ sở thương mại và đề nghị hỗ trợ trong việc rà phá bom mìn.
Sau khi Ukraine nộp đơn xin gia nhập Liên Hiệp Âu Châu vào năm 2022, các nhà lãnh đạo Âu Châu đã đồng ý mở các cuộc đàm phán về tư cách thành viên trong hội nghị thượng đỉnh của Hội đồng Âu Châu vào tháng 12 năm ngoái.
Ủy ban Âu Châu ngày 12 Tháng Ba đã đề xuất dự thảo khuôn khổ cho các cuộc đàm phán tư cách thành viên với Ukraine và Moldova, một ứng cử viên khác gia nhập khối, hiện bao gồm 27 quốc gia.
Chính phủ Ukraine tin rằng các cuộc đàm phán về việc nước này gia nhập Liên minh Âu Châu có thể bắt đầu vào nửa đầu năm 2024, Shmyhal cho biết.