Chưa đầy một tháng trước, chưa tới 3% (3 phần tram) số người Venezuela biết tên Juan Guaidó. Tuy nhiên, trong vài tuần, nghị sĩ nhiệm kỳ đầu tiên và cựu kỹ sư công nghiệp đã thống nhất các phe đối lập rạn nứt, và được bầu làm người lãnh đạo Quốc hội và trở thành Tổng thống theo hiến pháp của Venezuela.

Trên 20 quốc gia hiện đã công nhận ông là tổng thống thay vì Nicolás Maduro, người vẫn còn nắm quyền lực nhờ vào sự ủng hộ của phía tướng lãnh và quân đội tham nhũng. Tuy nhiên Maduro không còn được coi là Tổng thống hợp pháp sau một cuộc bỏ phiếu lừa đảo, gian lận, và giam cầm phe đối lập năm ngoái. Maduro đã hủy hoại sự ổn định quốc gia và làm của nền kinh tế trước đây giàu có một thời, nhưng nay tan hoang. Dân chúng đói nghèo, không đủ ăn, 3 triệu người đã phải trốn thoát sang Colombia tìm đó ăn.

Hôm 9 tháng Giêng, các giám mục của Venezuela, khi kết thúc phiên khoáng đại, đã ra một tuyên bố khẳng định nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Maduro là bất hợp pháp. Đồng thời, các ngài lên tiếng ủng hộ các cuộc biểu tình ôn hòa, gọi họ là một dấu hiệu của Hy vọng cho sự thay đổi dân chủ cần thiết. Một số giám mục đã tham gia tuần hành. Ủy ban Công lý và Hòa bình của Hội Đồng Giám Mục cũng kêu gọi “cầu nguyện để trật tự xã hội theo đúng hiến pháp được khôi phục và chúng ta có thể trở lại một quốc gia thịnh vượng về tinh thần và vật chất.”

Ông Guaidó đã đạt được sự tín nhiệm và sự công nhận của dân chúng Venezuela và của thế giới, vì ông là một người khiêm tốn, biết lắng nghe, và không tham vọng như bạn bè và cộng sự của ông mô tả đức tính của ông. Ông xuất thân là con trai của tài xế taxi, học thành tài là kỷ sư công nghệ. Ông là một người tìm kiếm sự hòa giải bằng các biện pháp hòa bình, dân chủ.

Hầu hết mọi người đặt câu hỏi: Làm sao anh ta làm được điều đó?

Ông Guaidó được trao phó thành người lãnh đạo bởi chính người cố vấn của ông là chính trị gia Leopoldo Lopez của đảng Phổ Biến, người đang bị giam giữ như một tù nhân chính trị. Tuy nhiên, chính sự khiêm tốn của Guaidó đã cho tạo cơ hội và khả năng hợp nhất phe đối lập từng chia rẽ nhau vì đường lối chiến thuật và những “cái tôi” kếch xù của họ.

Với cuộc khủng hoảng căng thẳng ở Venezuela và khả năng dẫn tới bạo lực bất cứ lúc nào, sự khiêm tốn có thể là phẩm chất mà phe đối lập đang cần đến. Là một gương mặt trẻ, tươi tắn và ít tham vọng cá nhân, Guaidó đã chiếm được lòng tin tưởng của hầu hết người Venezuela. Gần 90 phần trăm người Venezuela không còn muốn ông Maduro nữa.

Guaidó đã đưa ra những đường lối căn bản và yêu sách của mình đối với chính quyền bằng cách tổ chức các cuộc họp tại tòa thị chính trên khắp Venezuela, lắng nghe mọi người và khuyến khích họ tham gia vào cuộc đối thoại tôn trọng và lý luận công khai. Ông ta tập hợp họ bằng cách thách thức tâm trạng bi quan của họ đối với đất nước. Ông nói: “Sự tự do của đất nước chúng ta chỉ có thể đạt được nếu chúng ta vượt qua sự tuyệt vọng”.

Ông đã thuyết phục nhiều chính phủ ở Mỹ Latinh và phương Tây rằng Hiến pháp cho phép ông trở thành tổng thống hợp pháp. Và ông cũng mở rộng bàn tay tha thứ, dưới hình thức đề nghị ân xá, cho bất kỳ sĩ quan quân đội nào đổi phe đứng về phía ủng hộ ông.

Guaidó mô tả sự thành công nhanh chóng của mình bằng cách trích dẫn lời ông Rómulo Betancourt, cha đẻ Dân Chủ tại của đất nước ông rằng: “Khi Venezuela cần những người giải phóng, đất nước này không cần nhập khẩu họ, nhưng là tự sinh ra những người giải phóng ấy!.”

Sự nghiệp chính trị của ông bắt đầu khi còn là sinh viên, ông đã lãnh đạo cuộc chống lại tổng thống độc tài quá cố là Hugo Chávez. Rồi khi trở thành một nhà lập pháp, ông tập trung năng lượng vào việc điều tra tham nhũng. Và bây giờ trở thành nhà lãnh đạo quốc gia tại trung tâm cơn lốc đấu tranh được xem rộng rãi như một cuộc đấu tranh toàn cầu giữa mô hình quản trị độc tài và mô hình dân chủ.

Tương lai của ông Gusidó vẫn chưa chắc chắn nhưng ít nhất ông có thể đã thiết lập một phong cách lãnh đạo mới ở Mỹ châu Latinh. Đó là phong cách lãnh đạo bằng cách làm theo nguyện vọng dân chủ của dân chúng. Và nếu nói đức tính nào là yếu tố quan trọng nhất trong bối cảnh đó, thì đó là sự khiêm tốn, đó là điều mà những người bạn của Guaidó đã nhận định về người lãnh đạo trẻ trung hiện nay.

(viết theo báo Christian Science Monitor 31/1/2019)